Thung lũng Mc Murdo - Vẻ đẹp nơi tận cùng thế giới

Sức thu hút của Thung lũng Mc Murdo Dry nằm ở địa hình đá hiểm trở nằm xen rải rác là những chiếc hồ phủ đầy băng. Bên cạnh đó là những khoảng đất rộng lớn không hề có băng và hầu như không có mưa. Trong thung lũng  cũng không hề có cây cối, các loài gặm nhấm, ruồi muỗi, động vật thân mềm... như ở những nơi khác của Nam Cực. Môi trường trong Thung lũng Mc Murdo Dry được các nhà nghiên cứu đánh giá là khá giống với môi trường ở trên sao Hỏa, hay Europa - một vệ tinh của sao Mộc. Năm 1903, sau khi nhà thám hiểm Robert Falcon Scott phát hiện ra nơi này, ông đã gọi đó là “Thung lũng chết”. Thoạt nhìn, điều đó có vẻ đúng.  Nhưng thực tế là ngay cả ở một nơi như vậy sự sống vẫn được duy trì và phát triển bao gồm những sinh vật có dạng giống với những sinh vật cổ xưa của trái đất như loài trùng nematode, bọ springtail hay những sinh vật đơn bào. Vì vậy, vùng đất này là nơi lý tưởng cho việc nghiên cứu sự thích nghi của sự sống trong những điều kiện cực kỳ khắc nghiệt. Trong những năm gần đây các nhà khoa học đã phát hiện được một trong những chiếc hồ lớn nhất trong thung lũng, mang tên hồ Vida. Chiếc hồ này nằm sâu dưới lớp băng dầy 18 mét, hoàn toàn cô lập với thế giới bên ngoài từ cách đây ít nhất 3 nghìn năm và mang trong lòng nó những vi sinh vật từ thời cổ xưa. Việc tìm hiểu lý do khiến các loài sinh vật có thể thích nghi được với cái lạnh, bóng tối và mức bức xạ thấp ở trong hồ Vida sẽ góp phần giúp những nhà khoa học tìm ra câu trả lời cho câu hỏi: có sự sống ở ngoài trái đất hay không?

Không chỉ là một phòng nghiên cứu sinh học, Thung lũng Mc Murdo Dry còn là một phòng nghiên cứu khí tượng. Căn cứ vào nhiệt độ trung bình hàng năm và mức độ băng tan theo mùa ở đó, các nhà khoa học có thể theo dõi, đánh giá và dự đoán trước những diễn biến của hiện tượng biến đổi khí hậu toàn cầu. Hồi cuối năm 2002,  nhà khoa học Doran của Đại học Illinois, Mỹ và một số đồng nghiệp đã nghiên cứu những lớp trầm tích dưới đáy hồ Fryxell, Hoare và Bonney của Thung lũng, nơi ẩn chứa những bí ẩn về sự biến đổi địa chất và khí hậu từ khoảng 15 nghìn năm trở về trước. Theo ông Doran, những “trang hồ sơ” này rất có giá trị trong việc tìm hiểu những diễn biến khí hậu trên trái đất trong quá khứ và dự báo trước sự thay đổi khí hậu đối với hành tinh của chúng ta trong tương lai.

Các nhà nghiên cứu cho biết, Thung lũng Mc Murdo Dry nhạy cảm với tác động của con người đến mức ở một vài nơi, các vết chân có từ thập niên 1950 đến nay vẫn còn nguyên như mới. Thậm chí, tại một số khu vực, nơi không có gió, tuyết hoặc các chu kỳ đóng - tan băng, các dấu vết có thể tồn tại qua nhiều thập kỷ. Điều đó chứng tỏ tầm quan trọng của việc tối thiểu hóa các ảnh hưởng của con người lên vùng này, bởi mỗi tác động nhỏ như vậy có thể để lại những ảnh hưởng rất lâu dài.

Bởi vậy, năm 2004, một vùng đất rộng 15.000km2 nằm trong Thung lũng Mc Murdo Dry đã được chỉ định là Khu quản lý đặc biệt Nam cực (ASMA), với mục tiêu bảo tồn hệ sinh thái đặc biệt trong Thung lũng này. Theo quyết định trên, bất cứ ai tới thăm Thung lũng Mc Murdo Dry, dù với mục đích nghiên cứu, du lịch hay vì các lý do khác, đều phải tuân theo những quy định bảo tồn nghiêm ngặt tại đây.