Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Nội vụ, ĐBQH Phạm Thị Thanh Trà (Yên Bái) cho biết, việc thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương là chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước. Bộ Chính trị đã có chủ trương, định hướng cho sự phát triển của Thừa Thiên Huế để hướng đến mục tiêu Huế đủ điều kiện sớm trở thành thành phố trực thuộc Trung ương như Kết luận số 48-KL/TW về xây dựng, phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế; Nghị quyết số 54-NQ/TW về xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045.
Quốc hội cũng đã có những nghị quyết chuyên đề, Chính phủ có rất nhiều nghị quyết, quyết định để tập trung xây dựng thành phố Huế sớm trở thành thành phố trực thuộc trung ương. Đây là thời điểm chín muồi, hội tụ đủ các yếu tố về mặt cơ sở chính trị, pháp lý và các điều kiện khác để Thừa Thiên Huế lên thành phố trực thuộc Trung ương.
Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho rằng, quyết định thành lập lần này mang tính lịch sử, chúng ta sẽ có thêm một thành phố trực thuộc Trung ương rất đặc trưng, đặc thù, góp phần làm cho hệ thống đô thị trực thuộc Trung ương đa dạng, phong phú; từ đó thúc đẩy tốc độ đô thị hóa.
Cũng theo ĐBQH Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị), Thừa Thiên Huế có bề dày lịch sử, là kinh đô của triều đại Tây Sơn và triều Nguyễn trong thời kỳ phong kiến; mảnh đất văn hóa, mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam.
Đặc biệt, đây là nơi duy nhất ở Việt Nam, khu vực Đông Nam Á có 8 di sản được UNESCO công nhận, từ năm 1993 đã trở thành thành viên chính thức của mạng lưới quốc tế; tiêu chuẩn đặc thù thành phố trực thuộc Trung ương có tính chất đô thị, di sản đầu tiên của Việt Nam.
Do đó, đại biểu Hà Sỹ Đồng bày tỏ thống nhất cao với việc ban hành Nghị quyết đưa thành phố Huế trực thuộc Trung ương theo đúng Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển thành phố Huế đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045; trong đó mục tiêu đến năm 2025 Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Cùng quan điểm, ĐBQH Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) cho rằng, nếu Nghị quyết được thông qua, khu vực miền Trung sẽ có 2 đô thị liền kề là Huế và Đà Nẵng, trở thành động lực về kinh tế - xã hội, chính trị, quốc phòng - an ninh cho cả khu vực.
"Từ nay trở đi, Thừa Thiên Huế đã có áo mới, từ một tỉnh sẽ trở thành một thành phố trực thuộc Trung ương. Tổ chức chính quyền sẽ khác, từ chính quyền nông thôn chuyển qua chính quyền đô thị; lợi thế thấy rõ là tổ chức bộ máy gia tăng, chế độ, chính sách cán bộ tăng thêm, tiêu chí tuyển chọn cũng cao hơn, từ đó thúc đẩy nguồn nhân lực. Song vấn đề cốt lõi là giá trị bên trong phải thay đổi thực chất và hiệu quả", đại biểu Hoàng Đức Thắng nói.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt thuận lợi, đại biểu Hoàng Đức Thắng vẫn còn một số băn khoăn.Thực tế, Thừa Thiên Huế có cơ cấu xã hội, cơ cấu kinh tế hoàn toàn khác với các thành phố trực thuộc Trung ương như Hải Phòng, Cần Thơ hay Đà Nẵng.
Thách thức hiện hữu nhất của Huế là có một khu vực nông thôn rất khó khăn, đây là vùng đầm phá dọc theo khu vực từ tỉnh Quảng Trị đến Lăng Cô, đó là vùng bãi ngang, biển xâm thực liên lục; Huế cũng có 2 huyện miền núi A Lưới, Nam Đông đang rất khó khăn… Câu chuyện đặt ra là làm thế nào giải quyết được bài toán này, đưa những vùng khó khăn đi lên cùng với thành phố Huế hiện tại.
Nhấn mạnh những vấn đề trên, đại biểu Hoàng Đức Thắng nêu rõ, Thừa Thiên Huế hiện đang thực hiện cơ chế đặc thù theo Nghị quyết số 38/2021/QH15; vậy khi chuyển từ chính quyền nông thôn sang chính quyền đô thị, thì tác động chính sách của Nghị quyết 38/2021/QH15 sẽ như thế nào, vấn đề nào cần thay đổi? Cần đánh giá sơ kết sớm việc thực hiện Nghị quyết 38/2021/QH15, từ đó cân nhắc kỹ những vấn đề nào cần bổ sung để hỗ trợ Thừa Thiên Huế đi lên như mục tiêu đề ra.
Theo đại biểu, bên cạnh sự nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Thừa Thiên Huế, rất cần thêm sự ủng hộ, tiếp sức của Trung ương để những mục tiêu đặt ra phải trở thành hiện thực chứ không chỉ dừng ở mức kỳ vọng, mong muốn.
ĐBQH Trần Hồng Nguyên (Bình Thuận) kiến nghị, sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết đưa thành phố Huế trực thuộc Trung ương, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương cần quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho thành phố Huế trong việc giải quyết các khó khăn, vướng mắc; hoàn thiện thể chế, tổ chức thực hiện, thực thi pháp luật để phát triển kinh tế - xã hội, tạo đột phá mới dựa trên nền tảng thế mạnh của địa phương. Tập trung thu hẹp khoảng cách giữa các vùng trong địa phương, đẩy mạnh hợp tác giữa các tỉnh, thành phố tạo động lực phát triển mạnh mẽ hơn nữa; để Huế xứng đáng là trung tâm văn hóa, giáo dục, du lịch, y tế… của cả nước.
