Thủ tướng Phạm Minh Chính: Không để tình trạng "có tiền mà không tiêu được"

Dự hội nghị có các Phó Thủ tướng Chính phủ; các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; đại diện các cơ quan của Đảng, Quốc hội; đại diện Toà án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; lãnh đạo các bộ, cơ quan Trung ương; lãnh đạo các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chúng ta đang sống trong những ngày tháng 4, tháng 5 lịch sử với tinh thần thần tốc, táo bạo hơn nữa. Tuy nhiên, lĩnh vực đầu tư công không thần tốc, mà lại ì ạch. Do đó, Thường trực Chính phủ triệu tập hội nghị toàn quốc để phân tích những gì đã làm tốt trong đầu tư công.

Trong bối cảnh hiện nay, chúng ta đang làm mới 3 động lực tăng trưởng truyền thống gồm đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu; thúc đẩy động lực tăng trưởng mới gồm khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, động lực liên quan kinh tế tư nhân. Trong lúc thúc đẩy động lực tăng trưởng mới vừa bắt đầu, chưa có kết quả, phải có thời gian, có độ trễ thì phải nỗ lực, thúc đẩy, củng cố các động lực tăng trưởng truyền thống.

Tuy nhiên, hiện nay khó khăn về tiêu dùng sau đại dịch COVID-19, đứt gãy chuỗi cung ứng; vấn đề liên quan bão lũ, thiên tai, biến đổi khí hậu, bối cảnh thế giới có nhiều khó khăn, thách thức khách quan và chủ quan. Trong khi Việt Nam là nước đang phát triển, nền kinh tế đang chuyển đổi cho nên rất dễ bị tổn thương bởi các yếu tố bên ngoài, gặp nhiều khó khăn khi tình hình thế giới biến động, chúng ta chưa kích hoạt được tiêu dùng như ý muốn.

Động lực xuất khẩu gặp nhiều khó khăn vì nhiều lý do như hậu quả dịch bệnh, chiến tranh, xung đột, căng thẳng địa chính trị, chiến tranh thương mại… Vì vậy, chúng ta phải đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng nhưng cũng chưa thể chiếm lĩnh nhanh thị trường được. Hiện nay, nhiều khu vực, nhiều nước trên thế giới đã hạ mức tăng trưởng kinh tế do tác động bởi thị trường xuất khẩu.

Các động lực tăng trưởng truyền thống về xuất khẩu khó khăn, thì chúng ta phải trông chờ vào động lực tăng trưởng đầu tư, gồm đầu tư công, đầu tư FDI, đầu tư tư nhân... Đầu tư công được xác định dẫn dắt đầu tư tư, kích hoạt mọi nguồn lực cho phát triển, nhưng đầu tàu chậm chạp không thể dẫn dắt, không thể kích hoạt.

Nhấn mạnh, mỗi cán bộ, đảng viên, lãnh đạo các cấp ủy, chính quyền phải suy nghĩ cần làm gì để thúc đẩy giải ngân đầu tư công, không chỉ khoanh tay ngồi chờ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu phải xem thể chế còn vướng mắc gì thì tiếp tục đề xuất sửa đổi; đặc biệt suy nghĩ vì sao các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân lại giải ngân rất nhanh, triển khai nhanh các công trình…

Yêu cầu Bộ Tài chính thống kê những bộ, ngành, địa phương nào giải ngân chậm thì phải đánh giá lại cán bộ, Thủ tướng Chính phủ cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ hàng tháng đều tổ chức các hội nghị, cuộc họp liên quan vấn đề thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; ban hành các vấn đề, chỉ thị, công điện…, vậy mà vấn đề này vẫn vướng. Do đó phải mổ xẻ, phân tích, những bộ, ngành nào làm tốt thì khen thưởng, bộ ngành nào làm không tốt thì phải xử lý kỷ luật.

Thông tin về kết quả giải ngân đầu tư công những tháng đầu năm 2025, Thủ tướng yêu cầu phải làm rõ tại sao các bộ, cơ quan Trung ương và các địa phương giải ngân đầu tư công chậm; phải tìm nguyên nhân, bắt đúng bệnh, chỉ rõ những khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn; làm rõ trách nhiệm của các bộ, ngành; đặc biệt phân tích rõ, tại sao cùng một điều kiện, chính sách có nơi làm tốt, có nơi không tốt… Đặc biệt, chỉ ra được các bài học kinh nghiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện ở các cấp, các ngành, nhất là người đứng đầu.

Yêu cầu thiết kế công cụ, có nguyên tắc đo lường thường xuyên công tác giải ngân đầu tư công, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các tổ công tác của Chính phủ vừa phải đi nắm tình hình, vừa phải đi lãnh đạo, chỉ đạo; bắt mạch đúng để có giải pháp phù hợp. Các bộ, ngành, địa phương phải nỗ lực cao, tích cực hơn nữa, thể hiện tinh thần trách nhiệm với đất nước, công việc, không để tình trạng “có tiền mà không tiêu được”. Các cấp từ Trung ương tới địa phương phải quyết liệt vào cuộc, tích cực lãnh đạo, chỉ đạo; phân công “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ kết quả, rõ thẩm quyền”; các tập đoàn, tổng công ty nhà nước phải chủ động trong thúc đẩy đầu tư.

Nhấn mạnh tinh thần tăng cường phân cấp, phân quyền mạnh cho địa phương với tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; các bộ, ngành không nên sa vào những việc cụ thể, Thủ tướng yêu cầu các đại biểu dự hội nghị phát biểu thẳng thắn, đi thẳng vào vấn đề, rút kinh nghiệm, phải “bốc thuốc, chữa bệnh”.

Theo Bộ Tài chính, năm 2025, tổng số vốn đầu tư công được Quốc hội quyết nghị là hơn 829 ngàn tỷ; đã phân bổ cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương gần 826 tỷ đồng. Đến ngày 30/4/2025, các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã phân bổ, giao kế hoạch đầu tư công năm 2025 chi tiết cho danh mục nhiệm vụ, dự án là gần 818 ngàn tỷ, đạt 99% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Tính đến 30/4/2025, cả nước giải ngân đầu tư công là hơn 128 ngàn tỷ đồng, đạt 15,56%. Trong đó, giải ngân vốn ngân sách Trung ương khoảng 476,6 tỷ đồng, đạt 13,33%; giải ngân vốn ngân sách địa phương khoảng 81,8 ngàn tỷ đồng, đạt 17,2%; giải ngân vốn của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia là hơn 4,7 ngàn tỷ đồng, đạt 21,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Như vậy, trong 4 tháng đầu năm 2025, có 10 bộ, cơ quan Trung ương và 35 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên mức bình quân chung của cả nước. Tuy nhiên, có một số bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chưa giải ngân hoặc giải ngân thấp...

Tại hội nghị, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương thảo luận nêu ra một số khó khăn, vướng mắc là nguyên nhân làm chậm tiến độ giải ngân vốn đầu tư công như: vướng mắc trong công tác bồi thường, thu hồi đất, tái định cư, giải phóng mặt bằng; thiếu nguyên vật liệu thông thường; các vướng mắc về đơn giá, định mức; vướng mắc do chống chéo, chồng lấn về quy hoạch; ảnh hưởng do quá trình tổ chức thực hiện sáp nhập địa giới, sắp xếp bộ máy hành chính.

Cùng với đó, quy trình, thủ tục trong thực hiện các dự án có nguồn vốn ODA còn phức tạp; công tác đấu thầu còn có quy trình kéo dài, thủ tục rườm rà; nguồn vốn từ ngân sách địa phương có khó khăn do nguồn thu hạn chế; các chương trình mục tiêu quốc gia được triển khai chậm do còn tâm lý sợ sai, thiếu quyết liệt trong tổ chức thực hiện…

Sau khi các Phó Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương trao đổi cởi mở, thẳng thắn, trách nhiệm, đề xuất hướng giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong giải ngân đầu tư công; kết luận hội nghị, ghi nhận và nhất trí cao với các ý kiến của các đại biểu, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Văn phòng Chính phủ tổng hợp, xây dựng văn bản trình Thủ tướng ban hành văn bản chỉ đạo tổ chức xử lý, thúc đẩy đẩy giải ngân đầu tư công trong thời gian tới, trên tinh thần “rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ kết quả, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền”.

Điểm lại kết quả công tác giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng Chính phủ ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao những kết quả mà các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực đạt được, đặc biệt là 10 bộ, cơ quan và 36 địa phương có tỷ lệ giải ngân trên mức trung bình của cả nước, góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển hạ tầng chiến lược của đất nước như: Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các tỉnh Thanh Hóa, Hà Nam, Lâm Đồng, Bà Rịa - Vũng Tàu…

Cảm ơn các lực lượng trên các công trường và nhân dân đã di dời, nhường đất ở, sản xuất kinh doanh cho các dự án vì sự phát triển của đất nước, Thủ tướng cho biết, nhiều dự án, nhất là dự án quan trọng quốc gia trên toàn quốc được triển khai khẩn trương với khí thế thi công “vượt nắng, thắng mưa”, “ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương”, “thi công 3 ca 4 kíp”, “làm việc xuyên ngày nghỉ, ngày lễ, ngày Tết”, “chỉ bàn làm, không bàn lùi”... Trong đó, các dự án trọng điểm, quan trọng về đường bộ cao tốc, đường sắt tốc độ cao, sân bay, cảng biển, hạ tầng giáo dục, y tế, xã hội… được ưu tiên bố trí vốn và tập trung triển khai.

Đặc biệt, đồng loạt khởi công, khánh thành 80 công trình, dự án trọng điểm, hạ tầng chiến lược nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; nhiều nhà thầu, cơ quan quản lý đã ứng dụng mạnh mẽ và làm chủ các công nghệ hiện đại, đẩy nhanh tiến độ thi công, nâng cao chất lượng công trình.

Thủ tướng Chính phủ cũng nhắc nhở và yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân đầu tư công thấp, thâm chí chưa giải ngân kiểm điểm rút kinh nghiệm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan, trên cơ sở đó đề ra giải pháp phù hợp để đẩy mạnh giải ngân trong thời gian tới. Các địa phương được giao nhiều vốn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Hưng Yên, Bình Dương… cần nỗ lực, cố gắng hơn.

Quyết tâm giải ngân đầu tư công đạt 100% kế hoạch