Quyết định bất ngờ
"Chính trị không thể hoạt động nếu không có lòng tin của công chúng. Tôi đã đưa ra quyết định quan trọng này khi nghĩ đến người dân, với mong muốn thúc đẩy cải cách chính trị", ông phát biểu trong cuộc họp báo công bố quyết định không tái tranh cử chức Chủ tịch Đảng Dân chủ tự do (LDP). Theo quy định của Nhật Bản, người giữ chức Chủ tịch đảng cầm quyền sẽ giữ ghế Thủ tướng.
Kể từ khi Thủ tướng Kishida nhậm chức vào năm 2011, xếp hạng tín nhiệm của ông bắt đầu suy giảm sau khi mối quan hệ giữa đảng cầm quyền LDP với Giáo hội Thống nhất bị tiết lộ. Tình hình càng trở nên bi quan sau khi giới truyền thông phanh phui một quỹ đen được cho là của LDP gồm các khoản đóng góp chính trị không được ghi chép trong các sự kiện gây quỹ của đảng này.
Ông cũng phải đối mặt với sự bất bình của công chúng vì tiền lương không theo kịp chi phí sinh hoạt tăng cao mặc dù Nhật Bản cuối cùng đã thoát khỏi áp lực giảm phát kéo dài nhiều năm.
"Một thủ tướng đương nhiệm không thể tham gia tranh cử chủ tịch đảng cầm quyền khi không chắc chắn sẽ giành chiến thắng. Giống như nhà vô địch sumo yokozunas vậy. Ứng cử viên không chỉ giành chiến thắng, mà còn phải giành chiến thắng một cách thuyết phục", giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Sophia, Koichi Nakano giải thích về quyết định bất ngờ của ông Kishida.
Dấu ấn kinh tế và quốc phòng
Trong nhiệm kỳ kéo dài 3 năm của mình, Thủ tướng Kishida đã quay lưng với chính sách kinh tế trước đó dưới thời Thủ tướng Shinzo Abe khi từ bỏ mô hình phát triển nền kinh tế dựa trên lợi nhuận của doanh nghiệp. Thay vào đó, ông ủng hộ các chính sách nhằm tăng thu nhập hộ gia đình, bao gồm tăng lương và thúc đẩy quyền sở hữu cổ phần.
Ông đã đưa Nhật Bản thoát khỏi đại dịch Covid-19 bằng các gói kích thích kinh tế khổng lồ và cũng bổ nhiệm học giả Kazuo Ueda làm người đứng đầu Ngân hàng Nhật Bản (BOJ) để đưa Nhật Bản thoát khỏi các biện pháp kích thích tiền tệ cấp tiến của người tiền nhiệm.
Vào tháng 7, BOJ bất ngờ tăng lãi suất khi lạm phát gia tăng. Tuy nhiên, quyết định này được cho là góp phần gây bất ổn cho thị trường chứng khoán và đẩy đồng yên tăng mạnh.
Theo Shoki Omori, chiến lược gia trưởng phụ trách thị trường Nhật Bản tại Mizuho Securities ở Tokyo, sự ra đi của Thủ tướng Kishida có thể dẫn đến các điều kiện tài chính và tiền tệ thắt chặt hơn tùy thuộc vào nhân vật mới lên nắm quyền. "Các tài sản rủi ro, đặc biệt là cổ phiếu, có khả năng sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất", ông nói.
Nhiệm kỳ thủ tướng của ông Kishida cũng được đánh dấu bằng môi trường an ninh thay đổi nhanh chóng, thúc đẩy Nhật Bản xem xét lại chính sách hòa bình truyền thống của mình.
Ông đã thúc đẩy kế hoạch tăng cường quân sự lớn nhất của Nhật Bản kể từ Thế chiến thứ hai với cam kết tăng gấp đôi chi tiêu quốc phòng nhằm đối phó với những nguy cơ an ninh trong khu vực.
Với sự ủng hộ và khuyến khích của Washington, Thủ tướng Kishida cũng đã hàn gắn mối quan hệ căng thẳng giữa Nhật Bản và Hàn Quốc, cho phép hai nước và đồng minh chung của họ là Hoa Kỳ, theo đuổi hợp tác an ninh sâu sắc hơn.
"Cá nhân tôi muốn ông ấy tiếp tục làm thủ tướng thêm một thời gian. Có lẽ Thủ tướng đang cảm thấp áp lực trước tỷ lệ ủng hộ sụt giảm và với sức ép từ nhiều phía, tôi đoán ông ấy không còn lựa chọn nào khác ngoài việc từ chức", Naoya Okamoto, một nhân viên văn phòng 22 tuổi ở Tokyo cho biết.
Những gương mặt tiềm năng
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba đã nộp đơn ứng cử chức Chủ tịch đảng LDP, nói rằng ông muốn "hoàn thành nhiệm vụ" nếu nhận được đủ sự ủng hộ, theo đài truyền hình NHK.
Những gương mặt tiềm năng khác bao gồm Bộ trưởng Ngoại giao Yoko Kamikawa, Bộ trưởng Kỹ thuật số Taro Kono và cựu Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi.
Các chuyên gia cho rằng LDP sẽ phải chọn một gương mặt mới và hoàn toàn không dính líu đến vụ bê bối quỹ đen đã khiến uy tín của đảng lao dốc thời gian gần đây. Chỉ như vậy, LDP mới có thể hy vọng giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử, dự kiến diễn ra chậm nhất là vào quý 3 năm 2025.
Nhà phân tích chính trị Atsuo Ito cho biết: "Nếu LDP chọn nhà lãnh đạo tiếp theo theo cách bỏ qua những lời chỉ trích của công chúng về vụ bê bối tài trợ chính trị, đảng này có thể phải chịu thất bại nặng nề". "LDP phải chọn một người trẻ không có quan hệ gì với chính quyền hiện tại và do đó có thể thành lập một đảng LDP mới", ông nói thêm.
Bất kỳ ai kế nhiệm ông Kishida làm lãnh đạo đảng LDP đều phải khôi phục lại niềm tin của công chúng vào uy tín của đảng, giải quyết tình trạng chi phí sinh hoạt tăng cao, căng thẳng địa chính trị leo thang với Trung Quốc và khả năng Donald Trump trở lại làm Tổng thống Hoa Kỳ vào năm tới.
