Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính làm việc với các đơn vị giám định ADN hài cốt liệt sỹ

Cùng dự có Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung; Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Châu Văn Minh; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng; lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương; các nhà khoa học, giám định viên các viện nghiên cứu.

Xác định ADN danh tính của 1.389 liệt sỹ

Báo cáo tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bá Hoan cho biết, giai đoạn 2013-2020, Ban Chỉ đạo và Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã chọn 7 đơn vị cung cấp dịch vụ giám định ADN xác định thông tin hài cốt liệt sỹ và đến thời điểm hiện tại, có 5 đơn vị đang tiếp tục thực hiện giám định ADN bao gồm: Viện Pháp y quân đội, Viện Công nghệ sinh học, Viện Pháp y quốc gia, Công ty cổ phần công nghệ cao Gene Việt và Viện Công nghệ ADN và phân tích di truyền.

Tổng số mẫu đã nhận từ năm 2011 đến ngày 31.12.2021 là hơn 41.119 (34.673 mẫu hài cốt liệt sĩ và 6.446 mẫu thân nhân liệt sỹ). Qua phân tích, so sánh, đối chiếu ADN giữa mẫu hài cốt liệt sỹ và mẫu thân nhân liệt sĩ đã xác định danh tính đối với gần 1.400 hài cốt liệt sỹ, báo tin cho thân nhân và chỉnh sửa thông tin ghi trên bia mộ liệt sĩ. Kết quả giám định ADN được lưu trữ tại Trung tâm lưu tữ ADN hài cốt liệt sỹ và thân nhân liệt sỹ phục vụ công tác xác định danh tính hài cốt liệt sỹ. Ngoài ra, thông qua thông tin về đồng đội, đơn vị, thân nhân liệt sỹ, thông tin về nơi hy sinh, nơi an táng ban đầu, thông tin về nơi quy tập hài cốt liệt sỹ, các địa phương, cơ quan, đơn vị đã xác định bằng phương pháp thực chứng được danh tính đối với 4.089 hài cốt liệt sỹ (riêng trong năm 2021, áp dụng thí điểm việc xác minh, kết luận thông tin mộ liệt sỹ tại nghĩa trang liệt sĩ tỉnh Đắk Lắk đã bổ sung đầy đủ thông tin đối với 1.260 mộ liệt sỹ tại nghĩa trang tỉnh Đắc Lắk).

Tuy nhiên, việc lấy mẫu xác đinh AND ngày càng gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, thời gian các liệt sỹ hy sinh đã hơn 40 - 50 năm; trang thiết bị của các đơn vị giá, định đã quá cũ, chưa được tự động hóa, thường xuyên hỏng hóc ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ phân tích; nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất cho các đơn vị giám định mặc dù bước đầu đã có sự chủ động tuy nhiên thời gian đầu tư tương đối dài nên năng lực của các đơn vị giám định trong giai đoạn 2013-2020 chưa đáp ứng yêu cầu; các phần mềm cập nhật cơ sở dữ liệu về liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ, mộ liệt sĩ, nghĩa trang liệt sỹ và Trung tâm lưu trữ ADN hài cốt liệt sỹ, thân nhân liệt sỹ… chưa có sự liên thông, tích hợp và đồng bộ dữ liệu…

Do đó, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề nghị Bộ Quốc phòng sớm ban hành quy trình xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin làm cơ sở để triển khai thực hiện giám định ADN theo quy trình thống nhất. Cho phép Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nghiên cứu các giải pháp thực hiện đầu tư xây dựng, nâng cấp nhằm liên thông, tích hợp đồng bộ cơ sở dữ liệu về liệt sĩ đồng thời kết nối, liên thông với cơ sở dữ liệu về liệt sỹ do Bộ Quốc phòng quản lý để hình thành cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sĩ và tiếp tục triển khai các giải pháp nâng cao năng lực giám định ADN trong thời gian tới. Đề nghị Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội trong việc ban hành đơn giá giám định hài cốt liệt sỹ và thân nhân liệt sỹ.

Khẩn trương ban hành Quy trình xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chia sẻ những khó khăn, vất vả của đội ngũ làm công tác quy tập, tìm kiếm, xác định danh tính hài cốt liệt sỹ; đồng thời, ghi nhận và đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng và những kết quả đạt được của các bộ, ngành, cơ quan, địa phương, các nhà khoa học trong việc thực hiện nhiệm vụ cao cả này.

Riêng đối với các đề xuất kiến nghị của các đơn vị đang thực hiện nhiệm vụ giám định, Thủ tướng cho ý kiến như sau: Về đề xuất cho phép và hỗ trợ kinh phí xây dựng hệ thống Cơ sở dữ liệu thân nhân của các gia đình liệt sĩ chưa tìm được phần mộ, Thủ tướng đề nghị Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp Bộ Quốc phòng, Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam, Bộ Thông tin Truyền thông sớm thực hiện việc tích hợp, liên thông, đối chiếu, đồng bộ dữ liệu hiện có để hình thành Cơ sở dữ liệu quốc gia về liệt sỹ, phục vụ hoạt động giám định ADN hài cốt liệt sỹ.

Thủ tướng đề nghị Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam xây dựng Đề án, trong đó xác định rõ các trang thiết bị cần nâng cấp, đầu tư mới và dự kiến kinh phí gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các bộ, cơ quan liên quan xem xét, xử lý; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Về ưu đãi tuyển dụng nhân lực, hỗ trợ kinh phí đào tạo, Thủ tướng cho biết, Chính phủ, Thủ tướng đã ban hành một số cơ chế, chính sách về tuyển dụng, đào tạo cán bộ, nhất là cán bộ có trình độ cao. Đề nghị Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam chủ động phối hợp Bộ Khoa học công nghệ và các bộ, ngành có liên quan thực hiện nghiêm các quy định nêu trên, đảm bảo hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặc biệt này của đơn vị; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Đối với việc điều chuyển số lượng biên chế dự kiến tinh giản của Viện Công nghệ sinh học trong giai đoạn 2021-2026 vào nguồn nhân lực cơ hữu bổ sung cho hoạt động của Trung tâm giám định AND, Thủ tướng đề nghị Chủ tịch Viện Hàn lâm chủ động điều chuyển, sắp xếp biên chế, trong đó phải bảo đảm đủ nhân lực cho công tác giám định ADN hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin.

Về xây dựng đơn giá đặt hàng cho giám định ADN hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin; việc thanh toán cho những mẫu làm nhiều lần mà không thu được kết quả giám định ADN: Đề nghị Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan khẩn trương hướng dẫn quy định nêu trên, trong đó bao gồm việc thanh toán cho những mẫu làm nhiều lần mà không thu được kết quả giám định ADN và  kinh phí trả công cho cán bộ hợp đồng thực hiện công tác giám định ADN để phục vụ hiệu quả hoạt động giám định ADN hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin.

Về việc miễn thuế thu nhập doanh nghiệp và VAT cho hoạt động dịch vụ đặc thù của công tác giám định ADN hài cốt liệt sỹ: Đề nghị Bộ Tài chính hướng dẫn áp dụng quy định miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp và miễn thuế giá trị gia tăng theo quy định của pháp luật. Về sử dụng nguồn kinh phí xã hội hóa cho công tác giám định ADN: Đề nghị Bộ Tài chính hướng dẫn việc sử dụng kinh phí hỗ trợ của tổ chức, cá nhân cho công tác giám định ADN hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin theo đúng quy định của pháp luật về cơ chế tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập.

Về việc sớm ban hành Quy trình xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin để thống nhất triển khai thực hiện: Đề nghị Bộ Quốc phòng khẩn trương ban hành Quy trình xác định danh tính hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin trong thời gian sớm nhất. Cuối cùng, Thủ tướng nhất trí với đề xuất tăng cường hợp tác quốc tế, tranh thủ trang thiết bị, kỹ thuật tiên tiến và kinh nghiệm của các nước phục vụ cho công tác giám định ADN.