Thu hút đầu tư vào Trung tâm tài chính quốc tế bằng những chính sách vượt trội

Cần có chính sách vượt trội hơn các trung tâm tài chính khác

Phát biểu tại thảo luận tổ, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đánh giá cao cơ quan soạn thảo đã rất nỗ lực, công phu nghiên cứu để xây dựng dự thảo nghị quyết Trung tâm tài chính (TTTC) quốc tế tại Việt Nam. Theo đại biểu, TTTC quốc tế đã có mặt ở nhiều quốc gia và đã rất thành công, mang lại nguồn lực lớn cho đất nước, nhưng đối với Việt Nam thì đây vẫn là một vấn đề mới mẻ. Đại biểu cũng thống nhất với cơ quan soạn thảo là cần thiết phải thành lập TTTC quốc tế tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng để thu hút nguồn lực đầu tư, cũng như tạo động lực tăng trưởng mới, giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng với quốc tế và nâng cao vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính quốc tế.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan cũng hoàn toàn nhất trí việc hình thành TTTC tại Việt Nam thì phải thực sự có một số chính sách vượt trội hơn hẳn các trung tâm tài chính khác mới có thể tạo nên sự hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư. "Việc này Chính phủ cũng đã nghiên cứu kỹ các mô hình trung tâm tài chính quốc tế, nghiên cứu kỹ những thế mạnh, điểm chưa mạnh, lợi thế của Việt Nam để xây dựng đề án TTTC tại Việt Nam", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nêu rõ.

Đại biểu cũng đánh giá trong dự thảo cũng đã thể hiện sự đổi mới với rất nhiều cơ chế chính sách vượt trội, khuyến khích sử dụng các mô hình tài chính với các công nghệ mới. Đặc biệt, dự thảo đã mạnh dạn cho thử nghiệm chính sách có kiểm soát để thử nghiệm những chính sách mới, những mô hình tài chính mới, cho áp dụng luật quốc tế trong giao dịch giữa các bên. Mặt khác, dự thảo cũng thể hiện rất rõ việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính với rất nhiều thủ tục được cắt giảm ngắn gọn, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, trong đó có nhiều chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, ưu đãi vượt trội cả về mức thuế và thời gian...

Để làm rõ hơn một số nội dung, ĐBQH Nguyễn Thị Lan phân tích thêm một số điều. Cụ thể, tại Điều 16 về chính sách ngoại hối, đại biểu chỉ ra việc cho phép giao dịch, thanh toán bằng ngoại tệ giữa các thành viên thanh toán quốc tế và với tổ chức nước ngoài; thành viên được vay/cho vay bằng ngoại tệ với điều kiện báo cáo, khai báo theo quy định; thành viên do nhà đầu tư nước ngoài sở hữu 100% được miễn thủ tục kiểm soát ngoại hối khi chuyển vốn ra nước ngoài... cho thấy các chính sách này khá là vượt trội so với pháp luật hiện hành của việt Nam.

"Tuy nhiên, Ban soạn thảo cũng cần xem xét có quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền rõ ràng để phòng chống rủi ro về rửa tiền, chuyển giá, và cũng nên xác định danh mục hoạt động được sử dụng ngoại tệ để tránh tình trạng lạm dụng hoặc vi phạm chính sách tiền tệ quốc gia", ĐBQH Nguyễn Thị Lan đề xuất.

Xây dựng các chương trình học bổng hỗ trợ đào tạo nhân lực trong nước

Đối với Điều 20 - "Chính sách về xuất nhập cảnh, cư trú, lao động", đại biểu cho biết dự thảo nghị quyết đã rất cởi mở về chính sách xuất nhập cảnh, cư trú, lao động đối với chuyên gia và nhà đầu tư như không giới hạn tỷ lệ lao động nước ngoài; đơn giản hóa visa, cấp thẻ cư trú dài hạn (tới 10 năm), miễn giấy phép lao động cho chuyên gia..., đại biểu đánh giá, đây là những chính sách rất thuận lợi để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại trung tâm quốc tế.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan cũng rất quan tâm đến vấn đề nguồn nhân lực cho TTTC. Qua báo cáo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình tại Quốc hội cho thấy: Chính phủ đã có kế hoạch rất rõ ràng và có chiến lược chuẩn bị nhân lực cho TTTC và đã giao trường Đại học Việt Đức cùng với việc mời chuyên gia quốc tế để đào tạo nguồn nhân lực cho TTTC; đã có kế hoạch để cử cán bộ đi học ở các TTTC quốc tế mạnh trên thế giới... Tuy nhiên, đại biểu lưu ý Chính phủ và cơ quan chuyên môn cần có các văn bản, quy định pháp lý quy định rõ tiêu chuẩn, định lượng rõ ràng cho khái niệm “chuyên gia, nhà khoa học, nhà đầu tư chiến lược”.

ĐBQH Nguyễn Thị Lan dẫn chứng, khi tìm hiểu một số thông tin về TTTC và so sánh với TTTC ở Singapore, Dubai, Hong Kong hay Luxembourg... cho thấy, Việt Nam cần có các chính sách vượt trội để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao vào TTTC quốc tế, như: chính sách cho gia đình chuyên gia, quy hoạch khu nhà ở, trường học, y tế cao cấp trong khu TTTC, xây dựng các thiết chế hạ tầng hiện đại, tiện nghi, đạt chuẩn quốc tế để hấp dẫn nhà đầu tư...

"Việt Nam có nhiều lợi thế đặc thù so với các quốc gia khác, như: văn hóa con người thân thiện; danh lam thắng cảnh; ẩm thực phong phú... cùng với sự đổi mới về thể chế, tính minh bạch của pháp lý. Do đó, chúng ta cần phát huy và khai thác tốt các lợi thế này", ĐBQH Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.

Ngoài ra, theo đại biểu cũng cần xây dựng các chương trình học bổng hỗ trợ đào tạo nhân lực trong nước; hỗ trợ cho các sinh viên giỏi học ngành tài chính, kế toán; hỗ trợ các cán bộ ngành tài chính học chương trình nâng cao và thi các chứng chỉ tài chính quốc tế... Đồng thời, có chính sách cho sinh viên Việt Nam học giỏi thực tập chuyên sâu khoảng 6 - 12 tháng tại các TTTC quốc tế với mục đích tăng nguồn nhân lực làm việc tại TTTC quốc tế; có chính sách đặc biệt ưu đãi cho người Việt học tập, làm việc về lĩnh vực tài chính ở nước ngoài về TTTC làm việc.

Về chính sách về lao động, việc làm và an sinh xã hội, đại biểu chỉ ra bên cạnh các ưu đãi về tuyển dụng đã, dự thảo nghị quyết nên bổ sung thêm các ưu đãi khác cho doanh nghiệp trong TTTC sử dụng nhiều lao động Việt, nhất là đối với lao động trẻ, được đào tạo bài bản cả ở trong nước và nước ngoài để phục vụ cho mục tiêu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Về chính sách về xây dựng và môi trường, ĐBQH Nguyễn Thị Lan đánh giá, Dự thảo nghị quyết đã đơn giản hóa thủ tục hành chính và có cơ chế rất vượt trội cho các dự án đầu tư ở TTTC quốc tế như không yêu cầu phê duyệt quy hoạch chi tiết hoặc cấp phép xây dựng, chỉ cần nộp thông báo khởi công kèm báo cáo kỹ thuật và môi trường, qua đó tạo điều kiện thuận lợi và khuyến khích nhà đầu tư.

"Tuy nhiên, cũng cần xem xét khi triển khai cũng cần quy định rõ cơ chế hậu kiểm, xử phạt nếu vi phạm tiêu chuẩn kỹ thuật, có chế tài xử lý dự án gây ô nhiễm môi trường nếu vi phạm để tránh những hậu quả khó lường về sau", ĐBQH Nguyễn Thị Lan lưu ý.

Giao trách nhiệm cho cơ quan điều hành kiểm tra, giám sát

Đại biểu cũng đánh giá cao trong dự thảo ở khoản 4 Điều 23 quy định và giao trách nhiệm cho cơ quan điều hành kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện dự án theo quy định pháp luật. Đồng thời, đề nghị Chính phủ và các cơ quan chuyên môn sau này triển khai phải quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thẩm tra để tránh sai sót dẫn đến sự cố kỹ thuật về môi trường. "Chính phủ cũng nên phân loại dự án để áp dụng thủ tục cho linh hoạt và hiệu quả hơn. Với những dự án lớn, phức tạp, bên cạnh việc tạo điều kiện tháo gỡ thủ tục thì cũng cần cân đối để có quy định chặt chẽ phù hợp hơn về môi trường; còn các dự án đơn giản hơn, nhỏ hơn thì chúng ta có thể cắt giảm thủ tục như dự thảo", ĐBQH Nguyễn Thị Lan phân tích.

Riêng Điều 28 về chính sách về xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ, đại biểu đánh giá, chính sách như dự thảo nghị quyết nêu ra là đi rất đúng hướng để mở cửa, tạo thuận lợi thương mại, tiệm cận thông lệ quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho giao dịch quốc tế; giảm thiểu thủ tục, bảo đảm an ninh, an toàn; đồng thời vẫn giữ giới hạn với các mặt hàng cấm hoặc chưa cho phép tại Việt Nam, tránh rủi ro về hàng lậu, hàng nguy hiểm, hàng không kiểm soát chất lượng. ĐBQH Nguyễn Thị Lan cũng nhìn nhận Chính phủ đã mở cơ chế linh hoạt, tạo dư địa chính sách để điều chỉnh theo tình hình thực tiễn.

Tuy nhiên, đại biểu nhìn nhận., Nghị quyết nên cần quy định có tính chất khung, nhưng để nghị quyết này đi vào cuộc sống và hấp dẫn các nhà đầu tư thực sự, đề nghị các cơ quan chuyên môn của Chính phủ cần quy định và làm rõ hơn về danh mục cấm, quy trình kiểm tra chuyên ngành, chính sách ưu đãi cụ thể và cơ chế điều phối quản lý liên ngành để tạo sự minh bạch và thu hút nhà đầu tư.