Thu hồi dược phẩm chất lượng kém còn chậm

Đầu tháng 8.2014, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế đã rút số đăng ký lưu hành nhiều loại thuốc nhập khẩu do vi phạm chất lượng, phần lớn trong đó là dược phẩm của các công ty Ấn Độ. Cụ thể là thuốc Umedica Laboratories Pvt., Marksans Pharma, Yeva Therapeutics Pvt., Cure Medicines, Medley Pharmaceuticals... Trước đó, hai công ty Marksans Pharma Việt Nam và Medley Pharmaceuticals Việt Nam cũng bị rút giấy phép hoạt động và xử phạt hành chính vì sản xuất thuốc không đạt yêu cầu chất lượng. Đây không phải là lần đầu tiên Cục Quản lý dược rút số đăng ký lưu hành thuốc nhập khẩu hay rút giấy phép sản xuất thuốc.

Nguồn: ITN

Nhưng vì sao nhiều loại dược phẩm Ấn Độ thường xuyên bị rút giấy phép do chất lượng kém, mà tỷ trọng nhập khẩu hàng năm, cũng như thuốc trúng thầu vào bệnh viện của Ấn Độ lên tới 30 - 40%? Các chuyên gia dược phẩm cho biết, Ấn Độ là quốc gia dẫn đầu về sản xuất thuốc generic (thuốc thay thế, thuốc phiên bản có thành phần giống thuốc gốc) có giá rẻ, có khi rẻ hơn hàng chục lần so với thuốc sản xuất ở Hoa Kỳ, châu Âu. Trong khi đó, quy chế đấu thầu thuốc vào bệnh viện hiện nay cho phép trong các loại thuốc có cùng hoạt chất, thuốc của hãng nào có giá rẻ hơn sẽ trúng thầu, không phân biệt nguồn gốc, xuất xứ.

Nhưng điều đáng lo ngại không chỉ là thuốc kém chất lượng, thuốc giả ảnh hưởng đến sức khỏe, mà quan trọng hơn là quy trình thu hồi thuốc tiến hành chậm. Cơ quan chức năng phải mất 3 - 7 ngày mới đưa ra kết quả kiểm nghiệm. Và cần 15 ngày, thông báo đình chỉ thuốc mới được ban hành từ Sở Y tế sau khi nhận được báo cáo từ cơ quan kiểm định. Đối với những mẫu do Viện Kiểm nghiệm Trung ương kiểm nghiệm và gửi công văn kèm phiếu kiểm lên Cục Quản lý dược, thì mất chừng 15 ngày, có khi 30 ngày mới có thông báo đình chỉ. Sau đó còn phải mất thêm khoảng một tuần nữa để gửi thông báo đến địa phương.

Ngoài ra, dù Cục Quản lý dược yêu cầu các cơ sở sản xuất, nhà phân phối phải gửi ngay thông báo thu hồi sản phẩm tới các cơ sở buôn bán hoặc sử dụng thuốc, đồng thời tiến hành thu hồi toàn bộ lô thuốc kém chất lượng, nhưng không dễ kiểm soát quá trình này. Thậm chí, khi cơ sở cung cấp dược phẩm không ra hóa đơn cho người mua, thì không thể biết loại thuốc được đưa đến đâu. Hơn nữa, các thông báo đình chỉ lưu hành thuốc thường không nêu rõ nhà thuốc, hiệu thuốc sẽ phải giao nộp thuốc bị đình chỉ lưu hành cho ai, ở đâu, có được hoàn tiền hay không... Nói cách khác, chuyện thu hồi thuốc không được kiểm soát, và dường như chỉ có tác dụng trên giấy. 

Các chuyên gia cho rằng, cần xây dựng và thống nhất quy trình liên hoàn từ khâu lấy mẫu, thông báo kết quả kiểm nghiệm, quyết định đình chỉ lưu hành thuốc, nơi nhận thuốc thu hồi và hoàn tiền... Đặc biệt, thời gian công bố và thu hồi dược phẩm chất lượng kém phải ngắn nhất để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Và cần có cơ chế bồi hoàn, giúp khắc phục hậu của cho người bệnh đối với nhà sản xuất, nhập khẩu.