Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn dự Diễn đàn Mekong Connect 2022

Cùng dự có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi; Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội TP, Bí thư Thành ủy TP Cần Thơ Lê Quang Mạnh; Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre Lê Đức Thọ cùng đại diện lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các địa phương trong khu vực. 

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao Diễn đàn năm nay với chủ đề “Chủ động nâng chất lượng liên kết, tích hợp để phát triển bền vững”, đây là nội dung được nhiều tỉnh, thành trong cả nước nói chung, vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng đặc biệt quan tâm, thực hiện tốt được yêu cầu này sẽ tạo động lực, đưa kinh tế xã hội của các địa phương và toàn vùng bứt phá, sau đại dịch Covid-19, theo chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước mới ban hành trong thời gian gần đây.

Vùng Đồng bằng sông Cửu Long là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước; là "Vùng cực Nam - Thành đồng của Tổ quốc", cửa ngõ phía Tây Nam của đất nước, bao gồm 13 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với tổng diện tích khoảng 40,6 nghìn km2; dân số vùng khoảng 17,5 triệu người, chiếm gần 18% dân số cả nước. 

Vùng được đánh giá có nhiều tiềm năng, lợi thế cho phát triển; là một trong những đồng bằng lớn nhất, phì nhiêu nhất ở Đông Nam Á và thế giới; sản xuất và xuất khẩu lương thực, thực phẩm, thuỷ hải sản và trái cây lớn nhất của cả nước; đóng góp khoảng 50% sản lượng lúa, 95% lượng gạo xuất khẩu, gần 65% sản lượng thủy sản nuôi trồng, 60% lượng cá xuất khẩu và gần 70% các loại trái cây của cả nước; là khu vực có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt và nhiều vườn cây, rừng cây rộng lớn, với 4 khu dự trữ sinh quyển, vườn quốc gia, khu bảo tồn tự nhiên được công nhận là khu Ramsar của thế giới. Đồng thời, trong vùng cũng có nhiều tiềm năng về dầu khí và năng lượng tái tạo, như: năng lượng gió, năng lượng mặt trời… Đặc biệt thời gian qua Nhà nước đã và đang tiếp tục đầu tư một số tuyến cao tốc: Trung lương - Mỹ Thuận ; Mỹ Thuận  - Cần Thơ; Cần Thơ - Cà Mau; An Giang - Cần Thơ - Hậu Giang - Sóc Trăng; Cầu Đại Ngải, Cầu Mỹ Thuận 2; Sân bay Quốc tế Cần Thơ; Cảng cái cui có khả năng tiếp nhận tàu 20.000 tấn….

Để tiếp tục kích hoạt và phát triển kinh tế - xã hội vùng Đồng bằng sông Cửu Long bền vững, tương xứng với vị trí, vai trò, tầm quan trọng của vùng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nêu rõ, Đảng và Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách quan trọng. Đó là Nghị quyết số 13-NQ/TW, ngày 2.4.2022 của Bộ Chính trị, “Về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”. Nghị quyết số 78/NQ-CP ngày 18.6.2022 ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 2.4.2022 của Bộ Chính trị về Phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Quyết định số 287 ngày 28.2.2022 của Thủ tướng, phê duyệt Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050;... đã thể hiện rõ, nhất quán, xuyên suốt chủ trương trọng tâm, trọng điểm, chiến lược của Đảng, Nhà nước là “Tập trung xây dựng quy hoạch vùng mang tính đột phá theo hướng tích hợp, đa ngành, hình thành chuỗi giá trị và triển khai thực hiện hiệu quả, lấy quy hoạch làm cơ sở quản lý phát triển vùng. Xây dựng chính sách đặc thù thúc đẩy phát triển vùng, liên kết vùng và thể chế điều phối phát triển kinh tế vùng đủ mạnh”. 

Đặc biệt, ngày 18.1.2022, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số: 45/2022/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Cần Thơ. Ngoài các chính sách đã được Quốc hội cho phép thí điểm ở một số địa phương trong thời gian vừa qua, điểm mới của nghị quyết này là Quốc hội quyết định thí điểm thêm 2 chính sách đặc thù, quan trọng khác về thu hút đầu tư để xã hội hóa việc nạo vét cửa Định An đến các cảng Cần Thơ. Đồng thời đưa ra chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư các dự án vào trung tâm liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản vùng Đồng bằng sông Cửu Long tại Cần Thơ. Đây là cơ sở quan trọng gỡ nút thắt về luồng hàng hải và tiêu thụ nông sản - 2 lĩnh vực mũi nhọn của TP. Cần Thơ cũng như ĐBSCL thời gian qua, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nêu rõ. 

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nêu bật những thành tích, kết quả đạt được trong 10 tháng đầu năm 2022 trong bối cảnh đất nước ta gặp không ít những khó khăn, thách thức. Đáng chú ý, tăng trưởng 9 tháng đầu năm 2022 đạt 8,83% mức cao nhất từ năm 2011 đến nay. Thu ngân sách nhà nước 10 tháng đạt 103,7% dự toán, tăng 16,2%; vốn FDI thực hiện đạt 17,45 tỷ USD, tăng 15,2%; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 616 tỷ USD, tăng 14,1%, xuất siêu 9,4 tỷ USD; trên 178 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 58,3% so với cùng kỳ. 

Tuy nhiên, đất nước ta tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức đan xen về ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế lạm phát, giá xăng dầu, lương thực, thép, phân bón, chi phí sản xuất, vận tải gia tăng. Đầu tư công tiếp tục là điểm nghẽn, tỉ lệ giải ngân thấp và chưa có chuyển biến đáng kể. Thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro; an toàn thông tin, an ninh mạng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức mới. Công tác phòng, chống dịch bệnh, chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho nhân dân vẫn phải đối mặt với việc thiếu nhân lực, thuốc và vật tư y tế. Tình trạng dịch bệnh, thiên tai, bão lũ tiếp tục diễn biến phức tạp, bất thường. Đời sống của một bộ phận nhân dân, nhất là công nhân, lao động tự do ở nông thôn, miền núi, biên giới, hải đảo còn gặp nhiều khó khăn; bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức mới. 

Riêng đối với Vùng ĐBSCL, mặc dù có nhiều thế mạnh rõ rệt, song theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, Vùng đã và đang đối diện nhiều thách thức lớn nằm ở ba phương diện: kinh tế, xã hội và môi trường. Nền nông nghiệp của vùng chậm hiện đại hóa, nguồn vốn đầu tư hạn chế; kết cấu hạ tầng thiếu đồng bộ. Tình trạng di cư, sự chênh lệch về mức sống và cơ hội việc làm dẫn đến luồng di cư từ vùng lên các đô thị và khu công nghiệp ở vùng TP. Hồ Chí Minh, tỷ lệ hộ nghèo thấp hơn mức bình quân của cả nước. Nguồn nhân lực chất lượng cao để tiếp cận khoa học công nghệ còn thấp. Các công trình thủy điện thượng nguồn làm giảm đáng kể lượng phù sa và cát do bị các hồ chứa giữ lại. Hệ quả là gây ra sạt lở bờ sông và làm đất bạc màu, nước mặn từ biển xâm lấn làm hơn một nửa diện tích tự nhiên bị nhiễm mặn…

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội tin tưởng và hy vọng, từ những kết quả nổi bật của vùng, sự quan tâm chỉ đạo phát triển, triển khai hạ tầng đã và đang đầu tư nêu trên, sự chủ động liên kết, kết nối của các địa phương và đặc biệt thông qua diễn đàn này sẽ góp phần tạo động lực quan trọng tiếp tục hoàn thiện về mặt thể chế giúp khơi thông những “điểm nghẽn” tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ để phát triển vùng Đồng bằng sông Cửu Long toàn diện theo hướng sinh thái, bền vững, mang bản sắc sông nước trong bối cảnh mới.

"Tôi tin tưởng rằng, cấp ủy, chính quyền và nhân dân các tỉnh, thành trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long sẽ phát huy truyền thống cách mạng vẻ vang của phong trào đồng khởi, khí phách anh hùng, thành đồng Tổ quốc và phẩm chất cao quý và tốt đẹp của người miền Tây; cùng với các ban, bộ, ngành Trung ương và cấp ủy, chính quyền các cấp trong cả nước, nhất là TP. Hồ Chí Minh và toàn Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam sẽ đẩy mạnh đổi mới, nỗ lực phấn đấu mạnh mẽ hơn nữa, thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Bộ Chính trị, tạo ra bước chuyển biến mới có tính đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh theo tinh thần "Cả nước vì Đồng bằng sông Cửu Long - Đồng bằng sông Cửu Long vươn lên cùng cả nước và vì cả nước" - Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nhấn mạnh.

Diễn đàn Mekong connect năm 2022 đã đánh dấu bước phát triển mới trong việc mở rộng liên kết vùng với việc tham gia của TP. Hồ Chí Minh. Nhấn mạnh điều này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội hy vọng rằng, Diễn đàn sẽ tiếp tục mở rộng nhiều địa phương tham gia hơn để phát huy tinh thần liên kết cùng phát triển, liên kết tạo nên thịnh vượng.

Các nội dung thảo luận chính của diễn đàn năm nay tập trung vào chủ đề: nâng chất liên kết - tích hợp; khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; viện trường và nguồn nhân lực cho kinh tế nông nghiệp; kinh tế biên mậu; kinh tế tuần hoàn; xây dựng vùng nguyên liệu bền vững; chuyển đổi số trong nông nghiệp….

Với nhiều nội dung mới, phong phú, diễn đàn diễn ra chuỗi các sự kiện như: Ngày hội khởi nghiệp - Phiên chợ khởi nghiệp xanh; lãnh đạo ABCD Mekong, lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh giới thiệu về dự án liên kết quan trọng nhất mà địa phương dự kiến thực hiện trong năm 2023; thảo luận: “Làm thế nào để thực hiện được các hoạt động liên kết tích hợp và đem lại giá trị trong thực tiễn”; khai thác và phát triển kinh tế biên mậu; phân tích kinh nghiệm thành công của các mô hình thực hành kinh tế tuần hoàn; xây dựng vùng nguyên liệu bền vững và đạt chuẩn cho thị trường trong nước và quốc tế; chuyển đổi số trong nông nghiệp, nông thôn và nông dân, một số kinh nghiệm; trao chứng nhận Hàng Việt Nam chất lượng cao chuẩn hội nhập cho doanh nghiệp và ký kết các thỏa thuận hợp tác giữa các địa phương, doanh nghiệp.

Những nội dung được lựa chọn trong Diễn đàn Mekong Connect 2022 được nhiều tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long đặc biệt quan tâm, nhằm đưa kinh tế tạo động lực mới, bứt phá trong giai đoạn mới sau đại dịch COVID-19 của các địa phương và toàn vùng, theo tinh thần các nghị quyết của Đảng và Nhà nước mà trọng tâm là quy hoạch tích hợp vùng Đồng bằng sông Cửu Long 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050…