Dấu mốc quan trọng, mở ra triển vọng và tạo xung lực mới cho quan hệ Việt Nam - Australia

Quan hệ Việt Nam - Australia phát triển mạnh mẽ, hiệu quả, thực chất

Australia là một trong những quốc gia phương Tây đầu tiên trên thế giới thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 26.2.1973, ngay sau khi Hiệp định kết thúc chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết. Trong suốt hành trình gần 50 năm đó, dù cách rất xa nhau về địa lý, nhưng quan hệ Việt Nam - Australia đã không ngừng được củng cố và phát triển mạnh mẽ, hiệu quả thực chất trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là trong những năm gần đây. Sau khi thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện năm 2009, tháng 3.2015 hai nước đã tuyên bố thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện tăng cường và chỉ 3 năm sau đó, vào tháng 3.2018, đã chính thức thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược.

Sau gần 5 năm xây dựng và triển khai Đối tác Chiến lược, quan hệ hai nước đã có bước chuyển về chất. Theo Đại sứ Việt Nam tại Australia Nguyễn Tất Thành, sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau giữa hai bên ngày càng được củng cố trên tất cả các kênh đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân, trong đó ngoại giao nghị viện giữ vai trò nền tảng.

Bất chấp những khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19, Lãnh đạo cấp cao hai nước đã duy trì tiếp xúc, trao đổi thường xuyên, các cơ chế hợp tác song phương được triển khai linh hoạt, hiệu quả theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Trong đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã 3 lần điện đàm với Thủ tướng Australia (tháng 1.2021, tháng 5.2021 và gần đây nhất là vào ngày 18.10.2022), trao đổi thư (tháng 6, 7, 10.2021), gặp song phương bên lề COP26 (tháng 11.2021). Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã hội đàm trực tuyến với Chủ tịch Hạ viện Australia (tháng 6.2021). Bộ trưởng Ngoại giao Australia thăm chính thức Việt Nam (tháng 11.2021, tháng 6.2022). Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn thăm chính thức Australia (tháng 9.2022).

Hai nước tiến hành Cuộc họp Bộ trưởng Ngoại giao lần thứ 4 (tháng 9.2022) và đang thúc đẩy cơ chế Cuộc họp hai Thủ tướng Việt Nam - Australia lần thứ ba. Chương trình hành động triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược giai đoạn 2020 - 2023 (tháng 11.2020) đã và đang được thực hiện sâu rộng trên cả ba trụ cột hợp tác kinh tế, an ninh - quốc phòng và đổi mới sáng tạo. Chiến lược Tăng cường hợp tác kinh tế (tháng 11.2021) đã đạt được những kết quả bước đầu đáng khích lệ, tạo điều kiện mở rộng quan hệ sang nhiều lĩnh vực mới như kinh tế số, tài nguyên và năng lượng. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng cao dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch: năm 2021 đạt 12,4 tỷ USD, tăng gần 50% so năm 2020, trong 9 tháng đầu năm nay đã đạt 12 tỷ USD, tăng 31,5% so với cùng kỳ năm 2021, lần đầu tiên Australia đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 7 của Việt Nam và Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn thứ 10 của Australia.

Australia luôn dành cho Việt Nam nguồn ODA ổn định. Ngày 25.10 vừa qua, Australia đã công bố ngân sách năm tài khóa 2022 - 2023, theo đó, tăng ODA cho Việt Nam lên 92,8 triệu AUD (so với 78,9 triệu AUD của năm tài khóa 2021 - 2022).

Đặc biệt, khi đại dịch Covid-19 bùng phát, Australia đã tích cực hỗ trợ Việt Nam phòng, chống dịch, cung cấp cho Việt Nam hơn 26,4 triệu liều vaccine, với 12 triệu liều cho người lớn và hơn 14,4 triệu liều cho trẻ em, trở thành nhà tài trợ vaccine lớn thứ hai của Việt Nam, đóng góp quan trọng, thiết thực giúp Việt Nam nhanh chóng kiểm soát đại dịch và phục hồi kinh tế - xã hội.

Hợp tác trong các lĩnh vực an ninh quốc phòng, giáo dục đào tạo, lao động, nông nghiệp... phát triển tốt đẹp và còn nhiều tiềm năng. Đáng lưu ý, hai nước đang quan tâm thúc đẩy một số lĩnh vực hợp tác mới như ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng... Australia có quan điểm tích cực trong vấn đề Biển Đông; đóng góp hiệu quả cho hợp tác ASEAN và tiểu vùng Mekong; tích cực ủng hộ Việt Nam tại các diễn đàn khu vực và quốc tế như: ủng hộ Việt Nam ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2023 - 2025.

Hợp tác nghị viện luôn là nền tảng quan trọng

Trong tổng thể quan hệ Việt Nam - Australia thời gian qua, quan hệ giữa Quốc hội Việt Nam và Nghị viện Australia đã phát triển tốt đẹp trên cả bình diện song phương và đa phương. Ngay sau khi thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam, 39 nghị sĩ của Australia đã lập Ủy ban của Nghị viện thúc đẩy Australia công nhận Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và tới tháng 5.1975, Ủy ban này đã thành công. Australia cũng là nước phương Tây đầu tiên đón một Lãnh đạo cấp cao Việt Nam thăm chính thức vào tháng 5.1990 là Chủ tịch Quốc hội Lê Quang Đạo. Chuyến thăm lịch sử này mở ra các chuyến thăm quan trọng tiếp sau đó của Thủ tướng Võ Văn Kiệt (tháng 5.1993) và đặc biệt là Tổng Bí thư Đỗ Mười (tháng 7.1995)...

Hơn 30 năm qua kể từ chuyến thăm đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội Lê Quang Đạo, Đại sứ Nguyễn Tất Thành khẳng định, hợp tác giữa Quốc hội Việt Nam và Nghị viện Australia luôn là kênh có ý nghĩa nền tảng cho quan hệ hai nước. Nhiều Chủ tịch, Phó Chủ tịch Quốc hội Việt Nam và Chủ tịch Thượng viện, Chủ tịch Hạ viện Australia đã sang thăm chính thức lẫn nhau, trao đổi cởi mở, chân thành về các biện pháp thúc đẩy hợp tác giữa hai nước và giữa Quốc hội/Nghị viện hai nước, góp phần quan trọng mở ra những khuôn khổ mới cho hợp tác hai nước.

Gần đây nhất, do dịch bệnh Covid-19 bùng phát không thể gặp trực tiếp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã hội đàm trực tuyến với Chủ tịch Hạ viện Australia vào tháng 6.2021. Đây cũng là một trong những cuộc hội đàm đầu tiên của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ với Chủ tịch Nghị viện các nước ngay sau khi tổ chức thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026. Điều này thể hiện sự coi trọng của Quốc hội ta và Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đối với mối quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Australia và quan hệ giữa Quốc hội/Nghị viện hai nước. Qua hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã trao đổi và thống nhất nhiều biện pháp thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác thiết thực giữa hai nước trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là hợp tác trong lĩnh vực y tế và hỗ trợ vaccine phòng, chống dịch Covid-19. Quốc hội/Nghị viện hai nước cũng thường xuyên phối hợp chặt chẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ thực hiện các văn kiện, thỏa thuận hợp tác giữa hai nước.

Không để bị ngăn trở bởi dịch bệnh Covid-19, Quốc hội/Nghị viện hai nước vẫn duy trì trao đổi thông tin trong các lĩnh vực. Tại các diễn đàn liên nghị viện khu vực và thế giới (IPU, AIPA, APPF, ASEP…), Đoàn đại biểu Quốc hội hai nước đã tăng cường trao đổi và phối hợp chặt chẽ về các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm.

Tại Kỳ họp thứ Hai, Quốc hội Khóa XV, Quốc hội Việt Nam đã thành lập Nhóm Nghị sĩ hữu nghị với Australia do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng làm Chủ tịch Nhóm. Điều trùng hợp thú vị là cũng tại Kỳ họp thứ 2 của Nghị viện nhiệm kỳ mới, Australia đã lập Nhóm Nghị sĩ hữu nghị với Quốc hội Việt Nam do Phó Chủ tịch Hạ viện Sharon Claydon làm Chủ tịch Nhóm, với 57 thành viên, đại diện cho tất cả các chính đảng, tất cả các bang và vùng lãnh thổ của Australia. Việc Phó Chủ tịch Hạ viện, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng và nhiều quan chức cao cấp trong Chính phủ Australia đều là thành viên của Nhóm Nghị sĩ hữu nghị với Việt Nam đã cho thấy, Australia luôn coi trọng và quan tâm gìn giữ, phát huy quan hệ tốt đẹp với Quốc hội Việt Nam.

Dấu mốc quan trọng khởi động nâng cấp quan hệ lên tầm cao mới

Trong bối cảnh đó, chuyến thăm chính thức Australia của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ có ý nghĩa hết sức quan trọng nhằm thắt chặt quan hệ hữu nghị, Đối tác chiến lược với Australia - đối tác chủ chốt của Việt Nam ở khu vực Nam Thái Bình Dương và đồng thời là đối tác Chiến lược toàn diện của ASEAN. Chuyến thăm là dịp để hai nước rà soát, đánh giá và thúc đẩy hợp tác song phương trên các lĩnh vực trong giai đoạn hậu Covid-19, đặc biệt là hợp tác giữa các cơ quan lập pháp. Chủ tịch Quốc hội sẽ có các cuộc hội đàm, hội kiến với các nhà lãnh đạo Australia, trao đổi, chia sẻ quan điểm về các vấn đề khu vực, quốc tế cùng quan tâm; tranh thủ sự ủng hộ của bạn để tìm kiếm, mở rộng cơ hội hợp tác giữa Việt Nam với các quốc đảo khác trong khu vực Nam Thái Bình Dương có nhiều tiềm năng về hợp tác khai thác thủy sản, du lịch, lao động…

Đặc biệt, năm 2023, Việt Nam và Australia sẽ kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, đồng thời cũng là dấu mốc kỷ niệm 5 năm thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược. Tại các cuộc tiếp xúc vừa qua, các nhà lãnh đạo Australia đều chia sẻ mong muốn nhân dịp này hai nước sẽ nâng tầm quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện.

Với những kết quả đã đạt được thời gian qua và sự quan tâm của Lãnh đạo cấp cao hai nước, quan hệ Đối tác Chiến lược Việt Nam - Australia hiện nay được đánh giá là đã phát triển chín muồi để chuẩn bị chuyển sang một giai đoạn mới tin cậy, hiệu quả hơn. Chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội sẽ là dấu mốc quan trọng trong việc khởi động nâng cấp quan hệ hai nước lên tầm cao mới. Qua chuyến thăm, quan hệ giữa Quốc hội/Nghị viện hai nước được kỳ vọng sẽ có những bước phát triển mới, mở ra triển vọng và tạo xung lực mới cho hợp tác ngày càng thực chất, hiệu quả giữa hai nước trên tất cả các kênh và các lĩnh vực, đem lại lợi ích thiết thực, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân hai nước, đóng góp tích cực vào hòa bình, hợp tác tại khu vực và thế giới.