Bước quan trọng nhằm hoàn tất quá trình tái cơ cấu nợ
Trong bài phát biểu trước toàn thể Nhân dân, Tổng thống Ranil Wickremesinghe cho biết các thỏa thuận sẽ được trình Quốc hội nước này thông qua vào ngày 2.7.
Theo thỏa thuận, việc thanh toán các khoản vay song phương cho nước ngoài sẽ được hoãn lại cho đến năm 2028 và gia hạn đến năm 2043. Tính đến năm 2022, Sri Lanka phải trả khoảng 6 tỷ USD nợ nước ngoài mỗi năm, chiếm khoảng 9,2% tổng sản phẩm quốc nội. Thỏa thuận sẽ cho phép Sri Lanka duy trì các khoản thanh toán nợ ở mức dưới 4,5% GDP trong khoảng thời gian từ năm 2027 đến năm 2032. Ngoài ra, tổng nhu cầu tài chính, bao gồm cả việc trả nợ, dự kiến sẽ giảm hơn 13% trong giai đoạn 2027 - 2032.
Các thỏa thuận là một bước quan trọng cho phép Sri Lanka "mở khóa" khoản trả góp 334 triệu USD từ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), một phần của gói cứu trợ lớn hơn 2,9 tỷ USD đã được tổ chức này nhất trí vào đầu năm nay sau khi nước này vỡ nợ khoản nợ khổng lồ 46 tỷ USD vào tháng 4.2022.
Quốc gia phá sản
Sri Lanka đang nằm trong chương trình cứu trợ của IMF và thỏa thuận xử lý nợ dự kiến sẽ mở lại cánh cửa cho các giao dịch song phương và nối lại các dự án nước ngoài bị đình trệ khi quốc đảo vỡ nợ.
Sau khi tuyên bố phá sản vào tháng 4.2022, Sri Lanka tạm dừng hoàn trả khoảng 83 tỷ USD cho các khoản vay trong và ngoài nước trong bối cảnh khủng hoảng ngoại hối nghiêm trọng dẫn đến tình trạng thiếu hụt các nhu yếu phẩm như thực phẩm, thuốc men, nhiên liệu và khí đốt nấu ăn, và cắt điện kéo dài hàng giờ.
Cuộc khủng hoảng của Sri Lanka phần lớn là kết quả của tình trạng quản lý yếu kém kinh tế đáng kinh ngạc kết hợp với hậu quả từ đại dịch Covid-19, cùng với các cuộc tấn công khủng bố năm 2019. Những yếu tố này đã tàn phá ngành du lịch quan trọng của gia Nam Á. Đại dịch cũng làm gián đoạn dòng kiều hối từ người Sri Lanka làm việc ở nước ngoài.
Ngoài ra, việc chính phủ quyết định cắt giảm thuế vào năm 2019 làm cạn kiệt kho bạc ngay trước khi đại dịch bùng nổ. Dự trữ ngoại hối giảm mạnh, khiến Sri Lanka không thể thanh toán cho hàng nhập khẩu hoặc bảo vệ đồng tiền của mình.
Biến động kinh tế đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng chính trị buộc Tổng thống Gotabaya Rajapaksa khi đó phải từ chức vào năm 2022. Quốc hội sau đó đã bầu ông Wickremesinghe làm tổng thống.
Sri Lanka đã đình chỉ việc trả nợ vì thiếu ngoại tệ cần thiết để thanh toán cho hoạt động nhập khẩu nhiên liệu và các nhu yếu phẩm khác. Tình trạng thiếu hụt đã khiến người dân đổ xuống đường biểu tình và yêu cầu Tổng thống khi đó từ chức. IMF đã phê duyệt chương trình cứu trợ 4 năm vào tháng 3 năm ngoái.
Cánh cửa cơ hội
Sau khi Tổng thống Wickremesinghe lên nắm quyền, với sự hỗ trợ của IMF và các chủ nợ, tình hình kinh tế Sri Lanka đã được cải thiện đáng kể. Tình trạng thiếu lương thực, nhiên liệu và thuốc men nghiêm trọng đã được cải thiện. Tuy nhiên, công chúng vẫn chưa thực sự hài lòng khi chính phủ tăng giá nhiên liệu và áp thuế thu nhập mới nặng nề đối với doanh nghiệp nhằm hạn chế thâm hụt ngân sách, đáp ứng các điều kiện của IMF.
Sau khi Sri Lanka tuyên bố phá sản, tất cả các dự án được tài trợ bởi các khoản vay nước ngoài cũng bị tạm dừng. Nhưng giờ đây, các thỏa thuận mới sẽ mở ra cánh cửa cho phép Sri Lanka nối lại các dự án do nước ngoài tài trợ như đường cao tốc, đường sắt và phát triển sân bay, đồng thời cũng bắt đầu triển khai các dự án mới.
Bước đột phá trong tái cơ cấu nợ này được coi là công cụ để Sri Lanka tiếp tục con đường ổn định kinh tế và để IMF tiến hành hỗ trợ tài chính theo kế hoạch. Cộng đồng quốc tế đã nhận ra những dấu hiệu phục hồi kinh tế, nhưng IMF tiếp tục nhấn mạnh sự cần thiết phải cải cách thuế hơn nữa để đảm bảo sức khỏe tài chính dài hạn.
