Thành tựu cho tất cả
Theo thỏa thuận ngừng bắn theo từng giai đoạn phức tạp này, giai đoạn ngừng bắn đầu tiên sẽ kéo dài trong 6 tuần và các lực lượng Israel sẽ dần rút quân khỏi Gaza. Còn các con tin bị Hamas bắt giữ ở Gaza sẽ được trả tự do, đổi lấy các tù nhân Palestine bị Israel giam giữ.
Tại cuộc họp báo ở Doha, Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani cho biết lệnh ngừng bắn sẽ có hiệu lực vào ngày 19.1. Ông thông tin các nhà đàm phán đang làm việc với Israel và Hamas về các bước thực hiện thỏa thuận.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Washington: "Thỏa thuận này sẽ giúp dừng giao tranh ở Gaza, tăng cường hỗ trợ nhân đạo rất cần thiết cho dân thường Palestine và cho các con tin đoàn tụ với gia đình của họ sau hơn 15 tháng bị giam giữ".
Sau khi Mỹ và Qatar thông báo thỏa thuận ngừng bắn, người dân Palestine ăn mừng trên đường phố Gaza. Tại thành phố Khan Younis thuộc dải Gaza, đám đông reo hò, vẫy cờ Palestine và nhảy múa, làm tắc nghẽn đường phố. Bà Ghada, người mẹ có 5 đứa con phải sơ tán, nói: "Tôi rất vui. Đúng vậy, tôi đang khóc, nhưng đó là những giọt nước mắt vui sướng".
Trong khi đó, ở Tel Aviv của Israel, gia đình và bạn bè của các con tin Israel cũng vui mừng trước tin tức này. Một quan chức Israel tiết lộ việc Israel chấp nhận thỏa thuận sẽ không được xem là chính thức cho đến khi được Nội các an ninh và chính phủ của nước này chấp thuận. Cuộc bỏ phiếu dự kiến diễn ra trong ngày 16.1 (giờ địa phương). Thỏa thuận này dự kiến sẽ được chấp thuận bất chấp sự phản đối của một số người theo đường lối cứng rắn trong chính phủ liên minh của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, người tiếp tục chỉ trích thỏa thuận này hôm 15.1.
Trong một tuyên bố trên mạng xã hội thông báo về lệnh ngừng bắn, Hamas gọi thỏa thuận này là "thành tựu cho người dân chúng tôi" và "một bước ngoặt".
Hãng tin Reuters cho biết giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận ngừng bắn Gaza bao gồm việc thả 33 con tin người Israel, bao gồm tất cả phụ nữ, trẻ em và đàn ông trên 50 tuổi. Hai con tin người Mỹ, Keith Siegel và Sagui Dekel-Chen, nằm trong số những người được thả trong giai đoạn đầu tiên.
Các chi tiết về giai đoạn thứ hai và thứ ba tiềm năng sẽ được thống nhất trong giai đoạn đầu tiên. Trước mắt, các cuộc đàm phán về việc thực hiện giai đoạn thứ hai của thỏa thuận sẽ bắt đầu vào ngày thứ 16 của giai đoạn một.
Lo ngại nguy cơ đổ vỡ ở giai đoạn hai
Tại Gaza bị chiến tranh tàn phá, nhiều người Palestine phải di dời không biết nhà cửa của họ còn hay đã trở thành đám gạch vữa. Hàng nghìn người vẫn bị chôn vùi dưới đống đổ nát và hàng chục người mất tích sau những cuộc chạm trán với lực lượng Israel. Nhiều khu phố rộng lớn giờ đã trở thành bình địa hoang tàn không thể ở được và có thể mất hàng thập kỷ để xây dựng lại.
Trong giai đoạn căng thẳng trước khi công bố thỏa thuận, người thân của các con tin sợ hãi phải nuôi hy vọng và đau khổ vì có thể sẽ đối mặt với tuyệt vọng.
“Những ngày này thật kinh khủng với chúng tôi”, Yafit Zailer cho biết hôm 15.1, vừa khóc vừa nghĩ đến những người thân của sẽ được thả sau 15 tháng bị giam cầm.
“Tôi muốn biết ngay liệu họ có quay lại không”, Zailer nói vài giờ trước khi thỏa thuận được công bố. “Tôi muốn biết ngay liệu họ có ổn không. Tôi muốn ôm anh họ của mình trong vòng tay và tổ chức lễ ăn mừng họ trở về”.
Phải mất một năm các nỗ lực ngoại giao tích cực của Hoa Kỳ, Ai Cập và Qatar mới đưa đến một thỏa thuận tạm dừng cuộc chiến bùng nổ do cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7.10.2023 và mở đường cho việc thả hàng chục con tin.
Nhưng nếu các cuộc đàm phán về giai đoạn thứ hai - và khó khăn hơn - của thỏa thuận ngừng bắn bị đổ vỡ, chiến tranh có thể trở lại, tiếp tục gây ra hàng nghìn cái chết, sự tàn phá ở Gaza và sự chờ đợi của gia đình các con tin có thể trở nên vô vọng.
Khoảng 100 con tin, bao gồm cả thường dân và binh lính, vẫn bị giam giữ ở Gaza. Ngoài ra cũng có khoảng một chục người nước ngoài từ Thái Lan, Nepal và Tanzania chưa được thả. Ít nhất một phần ba số con tin còn lại có thể đã chết.
Thỏa thuận ba giai đoạn sẽ bắt đầu bằng việc thả 33 phụ nữ, trẻ em, người lớn tuổi và thường dân bị thương để đổi lấy hàng trăm phụ nữ và trẻ em Palestine bị Israel giam giữ. Binh lính nam và những người đàn ông bị giam giữ khác sẽ được thả ở giai đoạn thứ hai.
Con trai của cô Herut Nimrodi đã bị bắt cóc khỏi căn cứ quân đội của mình vào ngày 7.10. Người lính hiện 20 tuổi này sẽ không được thả vào giai đoạn đầu tiên của thỏa thuận, và cô lo ngại rằng nếu lệnh ngừng bắn không được duy trì, áp lực thả những con tin còn lại sẽ giảm đi vì số lượng sẽ ít hơn.
Hamas tuyên bố sẽ không thả những con tin còn lại chừng nào Israel chưa chấm dứt chiến tranh trong khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ tiếp tục cuộc tấn công cho đến khi năng lực quân sự và chính quyền của Hamas bị phá hủy.
Nếu không đạt được thỏa thuận về giai đoạn thứ hai, chiến tranh có thể tiếp tục vào mùa xuân này.
Tinh thần và sức lực kiệt quệ
Đối với hàng trăm ngàn người Palestine phải di dời đang sống trong các trại lều tồi tàn và lo sợ các cuộc không kích của Israel, ngay cả khi thỏa thuận ngừng bắn đạt được, chiến tranh vẫn có thể chưa kết thúc sớm. Các cuộc đàm phán đổ vỡ trước đây đã được tiếp nối bằng các cuộc tấn công mới của Israel .
Sulaiman Qasem, điều phối viên của một tổ chức từ thiện y tế tại Thành phố Gaza, cho biết: "Đêm qua, cuộc pháo kích và ném bom ở đây vẫn chưa hề dừng lại một phút nào. Chúng tôi đã kiệt quệ cả tinh thần và sức lực”.
Theo Bộ Y tế Gaza, cuộc chiến đã khiến hơn 46.000 người Palestine thiệt mạng. Bộ này không phân biệt giữa chiến binh và thường dân, nhưng cho biết phụ nữ và trẻ em chiếm hơn một nửa số người tử vong. Cuộc tấn công của Israel đã biến nhiều khu vực rộng lớn của dải Gaza thành đống đổ nát và di dời khoảng 90% dân số 2,3 triệu người, khiến nhiều người có nguy cơ chết đói.
