Thiết lập mạng lưới tái chế và tái xử lý pin xe điện

Tái chế pin mang đến nhiều lợi ích

Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển xe điện, với ước tính có khoảng 2 triệu xe máy điện và 11 nghìn ô tô điện vào cuối năm 2022. Do môi trường ngày càng thuận lợi về chính sách, số lượng xe buýt điện và taxi đã tăng lên ở các thành phố.

Ngành công nghiệp xe điện trong nước cũng đã đặt ra những kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển một hệ sinh thái hoàn chỉnh cho việc phát triển xe điện, bao gồm cả việc cung cấp các giải pháp sạc điện và ắc quy.

Sự gia tăng của các loại xe hybrid, plug-in hybrid và xe điện thuần túy sẽ giúp giảm lượng khí thải carbon trong ngành giao thông vận tải. Tuy nhiên, điều này đặt ra thách thức về việc quản lý pin sau vòng đời của xe điện, cần phải tìm ra các cách thức để đồng thời thúc đẩy giao thông điện và bảo vệ tài nguyên, giảm chi phí sản xuất pin mới thông qua việc tái chế vật liệu.

Ông Hà Minh Hiệp, Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng cho biết, số lượng xe điện và pin xe điện ngày càng tăng đang đặt ra một thách thức nghiêm trọng đối với các nhà sản xuất và nhà quản lý trong việc quản lý chất thải, cụ thể là giải pháp tái sử dụng, tái chế pin xe điện cuối vòng đời.

Tái chế pin mang đến nhiều lợi ích, không chỉ góp phần bảo vệ môi trường sống mà còn mang lại lợi ích kinh tế quan trọng nhờ vào việc thu hồi các loại khoáng sản có giá trị như coban, niken, lithium... Điều này giảm thiểu việc khai thác liên tục gây áp lực cho các chuỗi cung ứng, ông Hiệp nói.

Theo TS. Nguyễn Sỹ Linh, Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE), Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam đã có định hướng chính sách và các quy định pháp luật về quản lý chất thải nguy hại.

Tuy nhiên, các định hướng chính sách đang thiên về quản lý chất thải rắn hơn là chất thải nói chung gồm cả nước thải, khí thải và vi sinh vật. Định hướng chính sách và các quy định pháp luật về quản lý pin nói chung, pin của các phương tiện xe điện nói riêng chưa được đề cập nhiều. Hiện chưa có nhiều doanh nghiệp chuyên trách về thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại theo nhóm chất thải, theo nguồn phát thải… mà đang chung cho tất các các loại chất thải nguy hại.

Ngoài ra, theo ông Linh thông tin về chính sách và quy định pháp luật về quản lý chất thải nguy hại chưa được sơ đồ hóa, truyền thông đến toàn xã hội. Vai trò và ý nghĩa của quản lý chất thải nguy hại, đặc biệt là xử lý chất thải nguy hại chưa được truyền thông nhiều.

Phát triển chiến lược để hỗ trợ việc tái sử dụng pin

Đánh giá cao những cam kết về khí hậu mà Việt Nam đã đặt ra, bao gồm cam kết giảm mức phát thải ròng bằng “0” (Net-Zero) vào năm 2050, theo Phó trưởng đại diện UNDP Việt Nam, ông Patrick Haverman, việc chuyển đổi sang xe điện sẽ đóng vai trò không nhỏ trong tiến trình hiện thực hoá mục tiêu trên của Việt Nam.

Đưa ra khuyến nghị về việc xử lý pin xe điện cuối vòng đời, đại diện UNDP Việt Nam lưu ý, do nhu cầu về xe điện và pin xe điện tăng đồng thời, nên nhu cầu về nguyên liệu thô quan trọng cũng tăng theo nên việc tối đa hóa giá trị sản phẩm bằng cách tái sử dụng, tái sản xuất, và tái chế tất cả các thành phần liên quan rất quan trọng. Các cách tiếp cận chính sách kinh tế tuần hoàn có thể tạo cơ hội kinh doanh cho các nhà sản xuất pin xe điện, nhà cung cấp bên thứ ba và các bên liên quan khác trong chuỗi cung ứng công nghiệp.

Theo ông Patrick Haverman, các chính phủ có thể tạo ra một môi trường thuận lợi bằng cách phát triển các chính sách và quy định, giải quyết các nhu cầu xây dựng năng lực, củng cố khung thể chế, thiết lập mạng lưới tái chế và tái xử lý vật liệu, đồng thời khuyến khích phát triển ngành công nghiệp ô tô hiệu quả hơn.

Đồng thời, cần thúc đẩy việc cung cấp hướng dẫn kỹ thuật về quản lý pin và pin thứ cấp, nhằm tạo cơ sở kỹ thuật cho các nhà sản xuất, tổ chức tái chế và nhà quản lý nghiên cứu và phát triển phương pháp quản lý phù hợp cho giai đoạn cuối vòng đời của xe điện.

Rút kinh nghiệm từ các quốc gia khác, theo ông Patrick Haverman, các chính sách hiệu quả và cơ sở hạ tầng toàn diện đóng vai trò then chốt trong việc đưa xe điện vào xã hội thành công. Phải làm sao bảo đảm các trạm sạc có thể tiếp cận được, thúc đẩy nghiên cứu và phát triển công nghệ pin tiên tiến cũng như thực hiện các quy định hỗ trợ có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng rộng rãi xe điện.

Ngoài ra, việc thiết lập các hệ thống mạnh mẽ để xử lý và tái chế pin xe điện đã qua sử dụng đúng cách là điều cần thiết để tránh ô nhiễm môi trường và tối đa hóa hiệu quả sử dụng tài nguyên.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Winter Ho, Kỹ sư cao cấp của UL Solutions Taiwan đề xuất Việt Nam nên phát triển một chiến lược để hỗ trợ việc tái sử dụng pin, bao gồm việc sử dụng các tiêu chuẩn như UL 1974 và các tiêu chuẩn IEC đang được phát triển. Đồng thời, khuyến nghị Việt Nam nên tham gia vào việc phát triển tiêu chuẩn quốc tế thông qua các ủy ban kỹ thuật.

Cùng với đó, theo ông Koji Maehara, đại diện của Hiệp hội các Nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA), điều quan trọng là xác định và thực hiện đầy đủ vai trò và trách nhiệm của Chính phủ, ngành công nghiệp tái chế và người dùng nhằm tạo ra một xã hội hướng tới việc tái chế thông qua xử lý chất thải đúng cách.