Thị trường Nigeria- cầu nối cho hàng Việt vào châu Phi

Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, kim ngạch thương mại hai chiều của Việt Nam và Nigeria không ngừng tăng trong những năm qua và đạt hơn 100 triệu USD năm ngoái. Việt Nam xuất khẩu sang Nigeria chủ yếu là sản phẩm cao su, đồ điện- điện tử, giày dép, sản phẩm nhựa, hàng thủ công mỹ nghệ, vật liệu xây dựng; trong khi đó, Nigeria xuất khẩu sang nước ta sản phẩm hạt điều thô, hoa quả, bông, khoáng sản… Mỗi năm, thị trường châu Phi nhập hơn 1 tỷ USD mặt hàng gạo, trong đó gạo Việt Nam chiếm một nửa. Năm năm tới, gạo vẫn là mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch lớn nhất của Việt Nam vào châu Phi, trong đó có Nigeria, kế đến là hàng dệt may, thủy hải sản, cà phê… Nhu cầu của người dân ở 54 quốc gia châu Phi còn rất cao, nhưng các doanh nghiệp Việt Nam chỉ mới tập trung xuất khẩu vào hơn 10 nước. Doanh nghiệp có thể khai thác thêm một kênh xuất khẩu khác sang châu Phi là bán hàng viện trợ cho các tổ chức quốc tế hoặc các tập đoàn lớn của châu Âu, Mỹ viện trợ nhân đạo cho châu Phi.

Nigeria có vị trí quan trọng trong thị trường châu Phi rộng lớn. Doanh nghiệp của nước ta muốn xuất khẩu sang thị trường Nigeria cần am hiểu về chính sách kinh tế và luật pháp của nước này. Là nước thành viên trước của Tổ chức Thương mại thế giới, Nigeria có điều kiện duy trì mức bảo hộ thông qua thuế và các biện pháp phi thuế khác khá cao. Các mặt hàng (mà nước ta có thể sản xuất được) đều có mức thuế nhập khẩu phổ biến 20% hoặc cao hơn. Hàng hóa Nigeria chưa sản xuất được có thuế nhập khẩu phổ biến là 5 và 10%. Ngoài ra, Nigeria còn áp dụng loại hình cấp phép nhập khẩu của nhiều loại hàng hóa, đặc biệt là lúa, gạo. Danh mục hàng hóa cấm nhập khẩu của nước này lên đến 59 loại hàng hóa tiêu dùng thông dụng. Trong xuất nhập khẩu, hải quan Nigeria áp dụng cơ chế đầu mối xuất nhập khẩu, cụ thể có khoảng 20 công ty được Hải quan chỉ định làm đầu mối thông quan hàng hóa nhập khẩu. Tuy nhiên, về thủ tục cho hàng hoá xuất nhập khẩu, doanh nghiệp cần phải hoàn thiện 13 loại chứng từ khác nhau. Tất cả hàng hóa nhập khẩu vào nước này đều được Tổ chức Tiêu chuẩn Nigeria (SON) và Cục quản lý thực phẩm và dược phẩm (NAFDAC) kiểm soát.

Tham tán thương mại Việt Nam tại Nigeria Phạm Văn Công cho biết, dân số Nigeria là 140 triệu người, lượng tiêu thụ hàng hóa lớn vì phần lớn đều phải nhập khẩu từ các nước châu Âu, châu Á. Thị trường nhập khẩu này rất dễ tính, vấn đề là hàng hóa của ta phải phù hợp về chất lượng và thị hiếu người dân ở đây. Khi giao dịch, đàm phán, doanh nghiệp cần kiên nhẫn, có cách làm việc nhanh, gọn thì hàng hóa xuất khẩu tốt.

Các tham tán thương mại cho rằng, doanh nghiệp thâm nhập thị trường châu Phi ít rủi ro và có thể tận dụng nhiều ưu đãi, nhất là đầu tư sản xuất, cung cấp hàng hóa tại chỗ. Doanh nghiệp dệt may hợp tác đầu tư với châu Phi có thể tận dụng nguồn bông tại chỗ, công lao động thấp, khi xuất sản phẩm sang Mỹ và EU được miễn hạn ngạch và miễn thuế nhập khẩu. Các nước Nam Phi, Tanzania, Bờ Biển Ngà, Senegal có nguồn gỗ nguyên liệu phong phú, trong khi công nghiệp chế biến gỗ ở đây chưa phát triển. Các nước này thường xuất gỗ nguyên liệu sang châu  u và nhập trở lại đồ gỗ thành phẩm. Đầu tư vào chế biến gỗ ở các nước này, doanh nghiệp có thể sản xuất đồ gỗ tại chỗ hoặc đưa gỗ sơ chế về nước. Trong khi các nước châu Phi không có khả năng đầu tư nhà máy chế biến hạt điều thì đây là lĩnh vực có thể mang lại lợi nhuận tốt cho doanh nghiệp Việt Nam bằng cách nhập về chế biến rồi xuất ngược trở lại. Thương vụ Nam Phi đề nghị, doanh nghiệp ngành dược nên nghiên cứu lập liên doanh sản xuất dược phẩm đặt ở Nam Phi. Vì hiện nay nhu cầu thuốc ở châu Phi rất lớn, nhiều loại thuốc nhập từ châu Âu với giá cao hơn nhiều so với giá thuốc cùng loại mà Việt Nam sản xuất được. Vấn đề là doanh nghiệp nước ta tận dụng cơ hội này ra sao để thúc đẩy xuất khẩu vào thị trường này.

Đại diện lâm thời Đại sứ quán Nigeria tại Việt Nam Sani Bako  cho biết, Nigeria muốn phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan, ban ngành của Việt Nam để đẩy mạnh hợp tác kinh tế. Nigeria sẽ là cầu nối để hàng hóa của Việt Nam có thể xuất khẩu sang Nigeria và các nước châu Phi. Nigeria là một thị trường rộng lớn, hàng năm tiêu tốn hàng tỷ Naira để chống dịch bệnh lớn như sốt rét và các bệnh truyền nhiễm khác. Vì vậy, nếu như trong thời gian tới có sự hợp tác doanh nghiệp hai bên trong lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất dược phẩm tại Nigeria là điều rất tốt.

Nigeria là cửa ngõ cho hàng hóa vào thị trường châu Phi. Tuy nhiên, giữa Việt Nam và Nigeria cần thiết lập một đường bay trực tiếp để rút ngắn khoảng cách vận chuyển hàng hóa, giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa hai nước.