Đóng góp cho những kết quả ấn tượng về duy trì tăng trưởng kinh tế trong năm vừa qua có vai trò quan trọng của cải thiện môi trường kinh doanh và tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển.
Môi trường kinh doanh như “nước trong hồ”, chỉ khi chất lượng nước tốt, những con cá - doanh nghiệp - mới có thể khỏe mạnh và phát triển. Chính phủ nhiệm kỳ 2016 - 2021 đã lựa chọn đúng thứ tự ưu tiên và đặc biệt tạo dấu ấn khi mạnh dạn đưa vào cách làm mới, đó là lấy chuẩn mực quốc tế để đo lường kết quả đạt được trong cải thiện môi trường kinh doanh.
Điểm lưu ý đầu tiên là “cải thiện môi trường kinh doanh” được đưa vào Nghị quyết đánh số 02 trong liên tục các năm 2019, 2020, 2021. Như vậy, nếu Nghị quyết 01 là về những công việc chung trong năm của Chính phủ, thì khi lựa chọn một vấn đề cụ thể quan trọng hàng đầu để đưa vào nghị quyết hàng năm, Chính phủ đã xác quyết đó là môi trường kinh doanh. Rõ ràng về tư duy tiếp cận, cách lựa chọn thứ tự ưu tiên như vậy thể hiện quyết tâm rất cao của Chính phủ.
Điểm ấn tượng thứ hai là Chính phủ đã mạnh dạn sử dụng các chuẩn mực quốc tế để xác lập mục tiêu và kiểm chứng những kết quả cải cách. Tiến trình này khởi đầu từ năm 2014, với việc đưa 5 chỉ tiêu trong bộ chỉ số về môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới (WB). Năm 2015, số chỉ tiêu được mở rộng lên thành 10. Đến năm 2016, một số chỉ tiêu mới về năng lực cạnh tranh của Diễn đàn Kinh tế Thế giới được tiếp thu. Năm 2017, 4 bộ chỉ số chính của thế giới gồm Bộ chỉ số về môi trường kinh doanh của WB; chỉ số Năng lực cạnh tranh của Diễn đàn Kinh tế Thế giới; chỉ số Đổi mới sáng tạo của Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới và Chỉ số Chính phủ điện tử của Liên Hợp Quốc được sử dụng đồng bộ để đưa vào công tác xác lập mục tiêu khi lập kế hoạch.
Nhìn rộng ra toàn nhiệm kỳ, các chuẩn mực mới đầy tham vọng được xác lập cụ thể ở mức so sánh với các nước trong khu vực. Ví dụ chỉ số về số giờ nộp thuế, số giờ thông quan phải so sánh với các nước ASEAN và luôn đặt mục tiêu vào nhóm 4 nước đứng đầu. Không dừng lại ở chỗ “ta so với ta”, nói cách khác là năm sau so với năm trước, Chính phủ đã mạnh dạn lấy “Việt Nam” so với thế giới. Đây thực sự là dấu ấn thể hiện cách tiếp cận đúng đắn và bản lĩnh; đồng thời tạo áp lực lớn cho cách bộ, ngành, địa phương phải thay đổi. Một số ngành đã đạt được những bước đột phá quan trọng. Ví dụ ngành điện, khi chỉ số tiếp cận điện năng năm 2014 ở vị trí 135 đã lên đến vị trí 25, tức tăng 108 bậc, theo xếp hạng của WB. Nộp thuế và bảo hiểm xã hội, dù vẫn cần cải thiện nhiều nhưng từ 2014 đến 2019 cũng có sự cải thiện tốt, từ thứ hạng 173 lên hạng 109.
Những bài học về phát triển này được dự thảo Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng ghi nhận, nhấn mạnh sự bền vững của phát triển trước hết đến từ doanh nghiệp. Ưu tiên cho khu vực doanh nghiệp tư nhân chính là tạo nền tảng phát triển lâu dài và sự phát triển đó quan trọng nhất lại đến từ môi trường thể chế, chính sách và pháp lý cho doanh nghiệp.
Giai đoạn tới, môi trường kinh tế - chính trị thế giới được dự báo tiếp tục khó khăn và tiềm ẩn nhiều bất ổn. Tuy nhiên, với cách làm và bản lĩnh đạt được trong thời gian qua về cải thiện môi trường kinh doanh, hy vọng rằng doanh nghiệp và nền kinh tế sẽ đạt được mốc phát triển mới khi nhiệm kỳ mới của Chính phủ tiếp tục ưu tiên cho vấn đề thể chế quan trọng đặc biệt này.