Tháo gỡ vướng mắc trong ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường

Theo báo cáo của Bộ TN-MT, kể từ khi có Quyết định số 71/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về ký quỹ, cải tạo phục hồi môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản, bước đầu đã đạt thành công nhất định. Cụ thể, tính đến hết tháng 9.2011 đã có 92 dự án của 72 đơn vị ký quỹ với số tiền trên 32 tỷ đồng. Ngoài ra, Bộ TN-MT còn nhận được 39 báo cáo của UBND các tỉnh, thành phố về công tác ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường. Đặc biệt, các quy định về cách tính khoản tiền ký quỹ và các phương thức ký quỹ; khoản tiền ký quỹ xác định trong dự án cải tạo, phục hồi môi trường được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; quy định thời điểm các tổ chức, cá nhân phải ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường đối với từng đối tượng, từng trường hợp đã được thực hiện rất chặt chẽ.

Phó cục trưởng Cục Quản lý chất thải và cải thiện môi trường - Tổng cục Môi trường Nguyễn Hoài Đức cho biết, công tác ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản đã được triển khai khá đồng bộ tại các địa phương. Trình tự và thủ tục ký quỹ được quy định rõ ràng, việc kiểm tra, xác nhận đã hoàn thành cải tạo, phục hồi môi trường được quy định cụ thể, giúp tổ chức, cá nhân sau khi hoàn thành có thể rút tiền ký quỹ thuận tiện.

Tuy nhiên, tại Hội thảo về Chính sách và cơ chế tài chính cho bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản do Tổng cục Môi trường tổ chức ngày 30.8 vừa qua, nhiều ý kiến cho rằng, sau gần 5 năm thực hiện, việc thực hiện ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định của Quyết định 71 đã bộc lộ những hạn chế, vướng mắc cần phải sửa đổi. Cụ thể như: việc thực hiện ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường chỉ quy định với từng dự án riêng lẻ trong khi trong thực tế hoạt động khai thác khoáng sản diễn ra trên diện rộng, với quy mô lớn liên vùng, liên mỏ, do nhiều tổ chức, cá nhân cùng khai thác. Hay về công tác thẩm định dự án cải tạo, phục hồi môi trường và khoản tiền ký quỹ liên quan đến nhiều ngành khác nhau trong khi cán bộ chuyên ngành môi trường chưa đủ năng lực, kinh nghiệm nên gây khó khăn cho công tác thẩm định.

Bên cạnh đó, việc chưa có quy định về kinh phí cho hoạt động thẩm định dự án cải tạo, phục hồi môi trường, cũng như chưa có hướng dẫn lập quỹ bảo vệ môi trường địa phương nên cả công tác thẩm định và tiếp nhận ký quỹ, quản lý quỹ của các tổ chức, cá nhân ở các địa phương gặp nhiều vướng mắc. Sự phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước và Quỹ Bảo vệ môi trường cũng chưa được chặt chẽ còn nhiều hạn chế; nhận thức của cộng đồng về quyền lợi người dân khu vực có khai thác khoáng sản còn thấp. Đại diện Sở TN-MT Hà Nội cho biết: đối với công tác quản lý nhà nước còn một số khó khăn khi chưa có hướng dẫn cụ thể; chế độ kiểm tra, quản lý hoạt động ký quỹ, quản lý tiền ký quỹ, hồ sơ, thủ tục hoàn trả tiền ký quỹ; trình tự, báo cáo về công tác thẩm định, kiểm tra và xác nhận hoàn thành nội dung việc thực hiện các nội dung của dự án và yêu cầu của quyết định phê duyệt cải tạo phục hồi môi trường.

Theo đại diện Quỹ BVMT Việt Nam thì cần có hướng dẫn cụ thể cho các dự án cải tạo phục hồi môi trường cho nhiều mỏ; có quy định phù hợp giữa cải tạo, phục hồi môi trường và đề án đóng cửa mỏ.

Bổ sung quan điểm trên, nguyên Trưởng ban Môi trường, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam Trần Miên cho rằng, cần có các quy định cụ thể về giám định kỹ thuật các công trình cải tạo phục hồi môi trường, tăng cường tham gia của cộng đồng trong công tác bảo vệ môi trường.

Phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Dương Tùng nhấn mạnh, Quyết định 71 được ban hành là một bước hoàn thiện cơ bản các quy định pháp lý BVMT trong khai thác khoáng sản, phù hợp với Luật Khoáng sản 2010 và tình hình thực tế, tuy nhiên trong quá trình thực hiện có những hạn chế, vướng mắc cần tháo gỡ. Những ý kiến đóng góp của các đại biểu là kênh thông tin quan trọng bổ sung, hoàn thiện dự thảo sửa đổi Quyết định 71, đảm bảo thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp.