Phát huy tiềm năng, thế mạnh
Vùng DTTS và miền núi tỉnh Thanh Hóa gồm 11 huyện miền núi và 6 huyện, thị xã có xã, thôn miền núi, với 174 xã, thị trấn/1.548 thôn, bản, khu phố. Toàn vùng có 7 dân tộc chủ yếu cùng sinh sống là: Mường, Kinh, Thái, Mông, Thổ, Dao, Khơ Mú. Địa bàn sinh sống của các DTTS có nhiều tài nguyên, khoáng sản; điều kiện khí hậu thuận lợi để phát triển nông nghiệp toàn diện, trọng tâm là nghề rừng, chăn nuôi, trồng cây công nghiệp và cây dược liệu. Dọc tuyến biên giới có cửa khẩu Quốc tế Na Mèo, cửa khẩu quốc gia Tén Tằn và cửa khẩu Khẹo, là điều kiện thuận lợi để giao lưu, phát triển kinh tế - xã hội. Mỗi dân tộc đều có bản sắc văn hóa riêng, làm phong phú thêm nền văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam nói chung, của Thanh Hóa nói riêng.
Trong những năm qua, vùng DTTS và miền núi dù còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, song với sự lãnh đạo kịp thời, sát sao của Tỉnh ủy, sự chỉ đạo quyết liệt, linh hoạt của UBND tỉnh; sự nỗ lực của các cấp, các ngành và đồng bào các dân tộc trong vùng, tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh vùng DTTS và miền núi tiếp tục chuyển biến tích cực; đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào các dân tộc ổn định, từng bước được cải thiện.
Cấp ủy, chính quyền các cấp tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện phương án sản xuất theo định hướng tái cơ cấu, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng tập trung quy mô lớn như: Đẩy mạnh phát triển cây trồng chủ lực, ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, đưa giống lúa có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất, góp phần bảo đảm an ninh lương thực tại chỗ trên địa bàn 11 huyện miền núi; phát triển chăn nuôi theo hình thức trang trại, gia trại quy mô lớn, công nghệ cao, phát triển lâm nghiệp theo hướng bền vững. Các huyện miền núi như Thạch Thành, Như Thanh, Ngọc Lặc, Thường Xuân... đã tập trung thu hút các doanh nghiệp đầu tư các nhà máy may công nghiệp để tạo việc làm, tăng thu nhập cho Nhân dân; các ngành dịch vụ, thương mại cơ bản đáp ứng nhu cầu sản xuất, tiêu dùng và sinh hoạt của Nhân dân.
Đến nay, 100% các xã, thôn bản trong vùng DTTS và miền núi đều có điện lưới quốc gia. Đến đầu tháng 10.2024, khu vực 11 huyện miền núi của tỉnh có 73/163 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), dự kiến đến năm 2025 có 109/163 xã đạt chuẩn NTM. Thanh Hóa phấn đấu đến năm 2025 có 17 huyện, thị xã, thành phố trở lên, 88% số xã của tỉnh, 65% số thôn, bản miền núi đạt chuẩn NTM. Công tác phát triển sản phẩm OCOP từ các sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế của mỗi địa phương theo chuỗi giá trị được quan tâm.
Bên cạnh đó, tình hình văn hóa - xã hội vùng miền núi tiếp tục chuyển biến tích cực; an sinh xã hội được bảo đảm, đời sống của Nhân dân ổn định. Công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc được quan tâm. Nhiều lễ hội truyền thống đặc sắc, tiêu biểu của đồng bào DTTS được phục dựng và bảo tồn; nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, vui chơi giải trí được triển khai thực hiện đã góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa của đồng bào các dân tộc, đẩy lùi, xóa bỏ dần hủ tục, xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh trong cộng đồng.
Phát triển toàn diện, bền vững
Cùng với phát huy tiềm năng, thế mạnh, nguồn nội lực trong đồng bào DTTS và miền núi, các chương trình, chính sách đối với vùng DTTS và miền núi được Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm, triển khai thực hiện, trong đó trọng tâm là 3 chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG); chương trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa... góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi.
Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thanh Hóa Mai Xuân Bình khẳng định: sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp; Quyết tâm thư của Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Thanh Hóa lần thứ III (2019 - 2024), đảng viên, cán bộ, công chức, viên chức và Nhân dân các DTTS của tỉnh đã phát huy truyền thống đoàn kết, nỗ lực phấn đấu, phát huy nội lực, tranh thủ sự hỗ trợ của Nhà nước, triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án, chính sách dân tộc của Trung ương và của tỉnh, qua đó tạo động lực mới, khai thác có hiệu quả các tiềm năng thế mạnh của địa phương và đã đạt được những thành tựu quan trọng.
Kinh tế - xã hội trong vùng DTTS và miền núi đã có bước phát triển; tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2021 - 2023 đạt 6%/năm, đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các DTTS trong vùng được cải thiện rõ rệt; hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư tăng cường và nâng cấp. Nhà ở, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, việc làm cho lao động được quan tâm giải quyết; sự nghiệp giáo dục, văn hóa, chăm sóc sức khỏe Nhân dân có chuyển biến tích cực. Các chính sách an sinh xã hội được thực hiện đầy đủ, kịp thời. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo 11 huyện miền núi giảm còn 11,04%; Tỷ lệ hộ nghèo toàn vùng giảm còn 14,75%. Thu nhập bình quân đầu người của vùng năm 2023 đạt 39,605 triệu đồng, ước năm 2024 đạt 42,62 triệu đồng/người/năm. Từ trong các phong trào thi đua, đã xuất hiện nhiều tập thể, cá nhân điển hình trong phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, bảo vệ an ninh Tổ quốc và xây dựng NTM.
Phát huy những kết quả đạt được, giai đoạn 2024 - 2029, đồng bào các dân tộc tỉnh Thanh Hóa đề ra mục tiêu chung, đó là: Huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để phát triển toàn diện, bền vững vùng DTTS và miền núi; khai thác và phát huy hiệu quả tiềm năng, lợi thế trong vùng, tranh thủ tối đa các nguồn lực từ bên ngoài, đẩy mạnh phát triển kinh tế, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống so với miền xuôi; giảm dần địa bàn đặc biệt khó khăn. Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, nhất là khu vực biên giới quốc gia; củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, nâng cao niềm tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng và Nhà nước.
Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thanh Hóa Mai Xuân Bình chia sẻ, trong giai đoạn 2024 - 2029, tỉnh Thanh Hóa tiếp tục thực hiện có hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi Thanh Hóa giai đoạn 2021 - 2025 và các chính sách dân tộc để huy động mọi nguồn lực đầu tư phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn theo hướng đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và có sức lan tỏa. Đẩy mạnh thu hút nguồn lực từ các vùng khác, các nguồn tài trợ quốc tế có hiệu quả để phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững. Sử dụng hiệu quả chính sách hỗ trợ đối với cây trồng, vật nuôi, chính sách xây dựng mô hình; đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật, trong đó ưu tiên cho lĩnh vực phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp; xây dựng và nhân rộng các mô hình có hiệu quả để Nhân dân học tập và làm theo...
Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, với sự nỗ lực, cố gắng của Đảng bộ, chính quyền các cấp, ngành, tin rằng, cán bộ và Nhân dân các DTTS tỉnh Thanh Hóa tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, yêu nước, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, không ngừng nỗ lực phát triển, vươn lên, sát cánh cùng Nhân dân cả tỉnh thực hiện có hiệu quả các mục tiêu được nêu trong Nghị quyết số 58-NQ/TW, ngày 5.8.2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, xây dựng tỉnh Thanh Hóa sớm trở thành “Tỉnh kiểu mẫu” như sinh thời Bác Hồ hằng mong muốn.
