Thành Cổ Loa - sự sáng tạo độc đáo của người Việt cổ
Thành Cổ Loa do vua An Dương Vương đắp đã kế thừa tòa thành có trước đó, với quy mô to lớn gấp nhiều lần. Nghiên cứu kỹ thuật đắp thành, quy mô và hình dáng của thành thấy rằng đó là truyền thống đắp thành của người Việt, rất khác với kỹ thuật, những quy định cụ thể của nhà Hán. Dưới góc độ văn hóa, Cổ Loa trở thành di sản văn hóa, một bằng chứng sáng tạo về trình độ kỹ thuật cũng như văn hóa của người Việt cổ.
![]() Nguồn: vtv.danang.vn |
Theo Ts. Trịnh Hoàng Hiệp, Viện Khảo cổ học, giá trị nhất của Cổ Loa là kinh đô cổ nhất khu vực Đông Nam Á, có truyền thống xây dựng triệt để lợi dụng điều kiện tự nhiên có sẵn ở khu vực để đắp thành, đào hào. Sông được dùng làm hào thiên nhiên cho thành Ngoại, cung cấp nước cho cả hệ thống hào của tòa thành. Nhiều gò, đống, doi đất cao được đắp nối lại và đắp cao thêm làm thành một bộ phận hữu cơ của tòa thành. Thành Cổ Loa thể hiện sự sáng tạo độc đáo của người Việt cổ trong công cuộc giữ nước, chống giặc ngoại xâm.
Tại Cổ Loa, một chính thể kiểu nhà nước bản địa và địa phương đã xuất hiện trong giai đoạn Đông Sơn trước khi nhà Hán sang đô hộ. Trước khi thành Cổ Loa được xây dựng, ở lưu vực sông Hồng chưa có di tích nào có quy mô lớn như vậy. Nhiều nhà khoa học đã khẳng định rằng, để xây dựng được thành lớn như Cổ Loa chắc chắn phải có một lực lượng quân sự hùng mạnh, sự quản lý kiểu nhà nước tập trung hóa.
![]() Một góc di tích thành Cổ Loa Nguồn: khoahoc.com.vn |
Từ kết quả nghiên cứu trên, các nhà khoa học kiến nghị lựa chọn một khu tiêu biểu nhất của di tích Cổ Loa còn để lại những di tích tiêu biểu và đặc trưng nhất của thành Cổ Loa để nghiên cứu, phục hồi và trên cơ sở đó giúp du khách trong và ngoài nước có thể nhận diện toàn bộ di tích. Tiến hành khai quật lũy phía Tây Nam thành Ngoại, lũy phía Tây Nam thành Trung, lũy và Ụ hỏa hồi phía Tây Nam thành Nội và hào thành Ngoại.
Gs. TSKH Lưu Trần Tiêu, Chủ tịch Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia cho rằng, những kết quả khảo cổ học công bố lần này cho thấy một bước tiến mới trong nghiên cứu thành Cổ Loa nói riêng và lĩnh vực khảo cổ học nói chung. Ông nhấn mạnh rằng, bảo tồn và phát huy giá trị di sản là trách nhiệm của địa phương nhưng cũng là trách nhiệm của các nhà di sản và cần có quy hoạch khảo cổ học để bảo vệ tốt di sản.
Khai thác tốt vấn đề lịch sử - văn hóa liên quan tới khu di tích Cổ Loa, xây dựng một không gian văn hóa lịch sử, không gian văn hóa tâm linh phù hợp với văn hóa truyền thống, văn hóa đương đại, chắc chắn sẽ góp phần tích cực vào việc giáo dục, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của mọi tầng lớp nhân dân.