Thận trọng khi đầu tư chứng khoán

      Cách đây một vài tháng, không ai có thể dự đoán chỉ số VN-Index có thể đạt mức 1.000 điểm. Đây là ngưỡng được nhiều chuyên gia coi là không tưởng. Vậy thực sự thị trường chứng khoán có đáng ngại và tiềm ẩn rủi ro lớn như nhiều người nghĩ không? Và lý giải chuyện chứng khoán nóng hiện nay  như thế nào?
Cơn sốt của thị trường chứng khoán  hiện nay như một vòng xoáy kéo theo rất nhiều người mặc dù không hiểu cặn kẽ, thậm chí không hề có kiến thức về chứng khoán cũng tham gia vào thị trường chứng khoán. Nhiều người chơi chứng khoán theo kiểu phong trào có nghĩa là chơi theo kiểu rất dân dã, giống như chơi hụi, chơi họ...  Không ít người là bà nội chợ, những ông già về hưu có ít tiền tiết kiệm, người đi buôn và cả những công chức ngày ngày ra sàn giao dịch. Nhiều người chơi chứng khoán theo kiểu thấy bạn bè nói chơi chứng khoán trúng lắm thì thử tham gia xem sao hay cổ phiếu nào được giá thì mua. 
      Thua từ chứng khoán không thấy mấy ai nhắc đến, chỉ biết rằng, rất nhiều nhà đầu tư phấn khởi vì giá cổ phiếu trong 2 tháng gần đây liên tục tăng. Có những người qua một đêm lãi hàng chục triệu đồng. Thậm chí có nhiều người  nói, cứ mua đi - mua là có lãi. Thông tin kiểu như trên tại các sàn giao dịch chứng khoán không phải là hiếm. Các nhà đầu tư mua chứng khoán không mấy quan tâm đến công ty đó làm ăn thế nào, lợi nhuận ra sao mà chủ yếu theo kiểu giá cổ phiếu hôm nay là bao nhiêu và ngày mai có tăng giá hay không...?
      Nếu theo dõi kỹ thị trường chứng khoán có thể nhận thấy, cổ phiếu trên thị trường chẳng vì lý do gì nhưng vẫn cứ tăng giá vùn vụt cả trên sàn giao dịch chính thức lâén sàn giao dịch chứng khoán không chính thức (OTC). Có cổ phiếu, trong vòng nửa tháng đã tăng gấp đôi, gấp ba mệnh giá. Điều này khiến thị trường chứng khoán như một ma lực cuốn  hút các nhà đầu tư. Nhiều nhà đầu tư lùng sục mua chứng khoán, nhất là cổ phiếu của ngành ngân hàng, bảo hiểm, dầu khí... Nhưng đáng lo ngại hơn là giá nhiều loại cổ phiếu đã tăng quá cao và không theo một chuẩn mực nào. Với những cổ phiếu mới lên sàn, chỉ cần một vài lệnh đặt lần đầu đẩy giá lên cao là ngay lập tức các nhà đầu tư cá nhân ít kinh nghiệm lao theo, chưa kể tâm lý muốn mua bằng được những cổ phiếu tên tuổi cũng góp phần đẩy giá cổ phiếu lên cao, như cổ phiếu của Công ty Cổ phần phát triển Đầu tư và Công nghệ FPT mới đây là ví dụ điển hình.
      Giải thích hiện tượng sốt giá trên thị trường chứng khoán thời gian gần đây, Tổng giám đốc Công ty chứng khoán Sài Gòn Nguyễn Duy Hưng cho rằng, có nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu vẫn là nguồn cung cổ phiếu  thấp hơn cầu, trong khi ngày càng có nhiều người bỏ vốn đầu tư vào chứng khoán thay vì đầu tư vào bất động sản như trước đây. Trên thực tế, thị trường chứng khoán ngày càng hấp dẫn khi mọi người đều có thể dễ dàng tham gia... Bên cạnh đó, giá các loại chứng khoán tăng quá nóng còn xuất phát từ yếu tố đầu cơ vì đa phần các nhà đầu tư tư nhân thiếu thông tin. Do vậy, điều cần thiết đối với các nhà đầu tư là phải bình tĩnh với những thông tin không chính thống. Còn theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Đức Thúy trong lần nhận định mới đây thì giá cổ phiếu đang chứa đựng nhiều yếu tố ảo. Ngoài việc một số doanh nghiệp định giá cổ phiếu ban đầu quá thấp so với thực tế, thì việc các công ty chứng khoán công bố tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp không sát thực cũng đẩy giá cổ phiếu tăng lên. Trên thực tế, giá của nhiều cổ phiếu tăng ở mức gần như không thể tưởng tượng được, trung bình tới 2,5 lần trong một thời gian quá ngắn, chỉ khoảng hơn 1 tháng. Và như nhận định của Trưởng ban Hội nhập kinh tế quốc tế- Viện nghiên cứu Quản lý kinh tế TƯ Võ Trí Thành thì thị trường chứng khoán của nước ta hiện không bình thường. Các nhà đầu tư có tổ chức luôn tính tới đầu tư dài hạn. Nhưng bên cạnh nhà đầu tư dài hạn cũng có những nhà đầu tư ngắn hạn. Và lợi nhuận của nhà đầu tư dài hạn có thể từ các nhà đầu tư không chuyên nghiệp, những nhà đầu tư ngắn hạn. Nhà đầu tư dài hạn có thể dễ dàng chi phối được các nhà đầu tư không chuyên hoặc ngắn hạn qua cách đưa tin hoặc qua cách mua, bán cổ phiếu. Họ có thể làm khuynh đảo cả thị trường.
      Nếu quan sát kỹ thị trường chứng khoán có thể thấy rõ một điều là các nhà đầu tư nước ngoài là lực lượng có tầm ảnh hưởng đặc biệt đến việc tăng giá của hàng loạt cổ phiếu trên thị trường. Ngoài một số nhà đầu tư nước ngoài có chiến lược đầu tư dài hạn, cũng có không ít nhà đầu tư nước ngoài mua rồi bán liên tục. Cho đến giờ, chưa có một cá nhân, tổ chức nào bị nêu đích danh về chuyện liên minh để trục lợi thông qua làm giá cổ phiếu. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia thị trường đều cho rằng, việc làm giá là có ở thị trường chứng khoán nước ta. Một số cá nhân hoàn toàn có thể liên kết, tập trung một lượng cổ phiếu lớn để làm giá. Điều này càng dễ xảy ra hơn khi hệ thống pháp luật của nước ta trong lĩnh vực này chưa thật sự chặt chẽ, kèm theo tâm lý háo hức, mua - bán theo kiểu phong trào của nhiều nhà đầu tư. Có lúc trên thị trường đã xuất hiện tình trạng các nhà đầu tư nước ngoài bán ra một lượng lớn cổ phiếu có giá cao, và các nhà đầu tư trong nước lại cố mua cho được những loại cổ phiếu này. Và ngược lại, khi nhà đầu tư trong nước bán tháo cổ phiếu thì nhà đầu tư nước ngoài lại mua vào.
      Theo các chuyên gia chứng khoán, đầu tư vào cổ phiếu, ngoài sự kỳ vọng vào thị trường, nhà đầu tư trước hết phải nhìn vào thực lực và thu nhập của doanh nghiệp. Đây là điều các nhà đầu tư nhỏ lẻ cần phải tính toán, vì nếu đổ tiền vào trò chơi chứng khoán mà không biết rõ công ty, doanh nghiệp đó hoạt động ra sao thì chắc chắn nhà đầu tư sẽ gặp rủi ro lớn. Bởi thực tế có những công ty thua lỗ, nhưng giá cổ phiếu vẫn tăng. Do vậy, điều cần thiết với các nhà đầu tư là phải xác định rõ tiêu chí đầu tư, mức độ rủi ro và hơn hết là phải thận trọng khi đầu tư chứng khoán.

Dũng  Thành