Xu thế tất yếu
Thống kê gần đây của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy, cả nước ta hiện có khoảng hơn 400 khu công nghiệp (KCN) đã đi vào hoạt động, đóng góp hiệu quả trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thúc đẩy hội nhập kinh tế thế giới. Tuy nhiên, sự phát triển công nghiệp với tốc độ nhanh đã và đang đặt ra nhiều thách thức về môi trường và biến đổi khí hậu, đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước từ Trung ương tới địa phương phải có các giải pháp kịp thời, phù hợp.
Vì lẽ đó, việc tích cực chuyển đổi mô hình phát triển các KCN theo hướng “xanh”, bảo vệ môi trường, phát triển bền vững là phù hợp với Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, cam kết của Việt Nam trong mục tiêu giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 tại COP26. Việc xây dựng các KCN “xanh” được coi là giải pháp không chỉ khắc phục được những hạn chế, bất cập về vấn đề môi trường, giảm lãng phí tài nguyên, mà còn thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Theo các chuyên gia, công nghiệp “xanh” đang là mục tiêu mà các doanh nghiệp hướng tới. Đặc biệt, khi nền kinh tế bắt đầu suy thoái, xu hướng phát triển công nghiệp “xanh” được chú trọng và dần rõ nét hơn. Đây là xu hướng phát triển tất yếu của xã hội và mang nhiều lợi thế cạnh tranh so với các nền công nghiệp khác.
Theo Ban quản lý các KCN Thái Nguyên, việc phát triển các KCN trên địa bàn tỉnh đến năm 2030 cần phù hợp với quy hoạch tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn và các quy hoạch khác liên quan.
Ông Lê Kim Phúc, Trưởng ban quản lý các KCN tỉnh Thái Nguyên cho rằng, phát triển KCN là mô hình và giải pháp quan trọng để tiếp tục thúc đẩy quá trình phát triển KT-XH và công nghiệp trên địa bàn; đảm bảo sức hấp dẫn, cạnh tranh quốc tế trong thu hút và hợp tác đầu tư. Đồng thời, mô hình này sẽ phát huy sự năng động, hiệu quả của nhà đầu tư, doanh nghiệp và các cấp, các ngành trong phát triển khu, cụm công nghiệp; phối hợp hiệu quả và hài hoà lợi ích đầu tư giữa nhà nước - địa phương - doanh nghiệp.
Cần chiến lược cụ thể
Ông Lê Kim Phúc chia sẻ, để phát triển công nghiệp hiện đại, bền vững, tỉnh Thái Nguyên chủ trương cải thiện môi trường đầu tư, phát triển các khu, cụm công nghiệp tập trung, xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút các nguồn lực, nhà đầu tư. Trong Quyết định số 222/QĐ-TTg, ngày 14.3.2023, của Thủ tướng Chính phủ về “Quy hoạch tỉnh Thái Nguyên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050”, thể hiện rất rõ chiến lược phát triển công nghiệp của tỉnh.
Trong đó, Thái Nguyên chú trọng quy hoạch các khu, cụm công nghiệp quy mô lớn để thu hút đầu tư phát triển. Tỉnh cũng ưu tiên các nhóm ngành, sản phẩm công nghiệp ứng dụng công nghệ cao, có giá trị gia tăng lớn; sản xuất hàng xuất khẩu; huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực; tập trung phát triển các ngành công nghiệp có lợi thế so sánh và đóng góp lớn vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Đồng thời, ưu tiên thu hút các dự án công nghiệp có vốn đầu tư lớn, nhưng nhu cầu về diện tích đất công nghiệp thấp và sử dụng không nhiều lao động để tiết kiệm nguồn lực trong phát triển công nghiệp. Tỉnh luôn tuyên truyền và khuyến khích các doanh nghiệp đang hoạt động áp dụng các công nghệ, giải pháp sử dụng hiệu quả và sản xuất sạch hơn theo hướng chuyển đổi khu công nghiệp sinh thái, đưa ngành công nghiệp của tỉnh Thái Nguyên phát triển ổn định và bền vững.
Điển hình cho KCN xanh có thể kể tới KCN Yên Bình, công ty cổ phần Đầu tư phát triển Yên Bình (đơn vị chủ đầu tư) đã đầu tư gần 4.500 tỷ đồng vào xây dựng cơ sở hạ tầng, thì trong đó có tới 1.175 tỷ đồng để xây dựng nhà máy nước sạch công suất 150.000m³/ngày đêm và khu xử lý nước thải công suất 60.000m3/ngày đêm.
Ông Nguyễn Trung Kiên, Phó TGĐ công ty CP Đầu tư phát triển Yên Bình cho biết, để xử lý tốt nguồn nước thải trong KCN, công ty đã tập trung xây dựng và hoàn thiện khu xử lý nước thải tập trung và lắp đặt hệ thống quan trắc tự động công nghệ Nhật Bản, với tổng vốn đầu tư gần 600 tỷ đồng trên diện tích gần 7ha, công suất 60.000m³ nước thải/ngày đêm. Nước thải sau khi được xử lý có các thông số đạt QCVN 40:2011/BTNMT và được truyền trực tiếp về Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên 24/24 giờ.
Theo ông Kiên, ưu điểm lớn nhất của khu xử lý nước thải tập trung tại KCN Yên Bình là xử lý nước thải từ nuôi cấy vi sinh và giá thể bằng hạt gel theo công nghệ Nhật Bản, đảm bảo công xuất xử lý lên đến 80.000m³ nước thải/ngày đêm. Trong đó, xử lý từ 25-29.000m³ nước thải cho 2 doanh nghiệp là lớn là công ty Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên và công ty Samsung Electro-Mechanics Việt Nam.
Sắp tới, KCN - đô thị - dịch vụ Phú Bình sau khi hoàn thành và đi vào hoạt động sẽ phát triển theo hướng sinh thái, hiện đại và thân thiện với môi trường, chủ yếu là các ngành công nghiệp tự động hóa, lắp ráp, điện tử, viễn thông, các ngành công nghiệp có tính chất nền tảng, phát triển bền vững, công nghiệp hỗ trợ.
