Hiện nay, việc thanh toán không tiền mặt đã xuất hiện ở khắp mọi lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong đời sống hàng ngày. Có thể thấy, hình thức thanh toán này đã và đang góp phần thúc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, không chỉ ở những thành phố lớn mà cả những vùng nông thôn.
Thời gian qua, Thái Nguyên đã triển khai hiệu quả mô hình “Chợ 4.0 - Chợ thanh toán không dùng tiền mặt”, là mô hình nhằm thúc đẩy hoạt động chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kinh doanh, mua bán nói chung và thanh toán không dùng tiền mặt nói riêng tại các điểm chợ, tạo điều kiện để người tiêu dùng tiếp cận với phương thức thanh toán hiện đại đã nhận được sự hưởng ứng tích cực của người tham gia.
Xã Trung Hội là xã thứ 3 của huyện Định Hóa được triển khai mô hình chợ 4.0. Ban Chỉ đạo chuyển đổi số xã Trung Hội và Ban Quản lý chợ đã tiến hành rà soát, lập danh sách các tiểu thương bán hàng tại chợ. Từ đó cung cấp danh sách cho đơn vị triển khai dịch vụ Mobile Money để tạo tài khoản ví điện tử và hướng dẫn sử dụng giao dịch không tiền mặt.
UBND xã Trung Hội cho biết: Thời gian qua, xã đã đẩy mạnh việc thanh toán không dùng tiền mặt trong cơ quan, đơn vị, bộ phận Một cửa. Tiến tới xây dựng chợ 4.0, chúng tôi mong muốn người dân tích cực sử dụng công nghệ số trong giao dịch, góp phần vào công tác chuyển đổi số của địa phương. Hiện, địa phương có trên 300 hộ kinh doanh nhỏ lẻ, xã cũng đang khuyến khích tất cả tham gia vào chợ 4.0.
Khi tham gia chợ 4.0, tiểu thương và người dân cần có Chứng minh thư nhân dân/Căn cước công dân và số điện thoại chính chủ, sẽ được nhân viên các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ Mobile Money hỗ trợ tạo tài khoản ví điện tử và hướng dẫn sử dụng giao dịch không dùng tiền mặt.
Ban đầu các tiểu thương, người dân, nhất là người dân nông thôn rất băn khoăn với việc thanh toán không dùng tiền mặt, vì không có tài khoản, ngại thay đổi thói quen, nhất là không biết có an toàn, tiện lợi không. Khắc phục khó khăn này, tiểu thương, người dân đã được cán bộ chức năng tuyên truyền, vận động, giải thích, thuyết phục, hỗ trợ, hướng dẫn lập tài khoản, nạp tiền vào tài khoản Viettel Money, trang bị mã QR, kết nối với nhiều ngân hàng và các ví điện tử, thao tác thanh toán nên giao dịch không dùng tiền mặt ở chợ nhanh chóng được nhân rộng.
Hiện nay, tại chợ Quán Vuông, xã Trung Hội, 100% các gian hàng đã được trang bị quét mã QR Code, đại đa số người dân đến mua sắm tại các quầy hàng đã thực hiện thanh toán bằng quét mã QR. Toàn bộ tiểu thương và người dân, chỉ cần có điện thoại thông minh là có thể mua bán hàng hóa tại chợ bằng cách quét mã QR, hay chuyển tiền bằng hình thức số qua Viettel Money, app của ngân hàng, vô cùng nhanh chóng, thuận tiện.
Sau 1 thời gian triển khai, mô hình Chợ 4.0 đã thu nhiều kết quả tích cực. Hiện tại, hầu hết các tiểu thương tại chợ mở tài khoản và điểm thanh toán không dùng tiền mặt. Với mô hình Chợ 4.0, tiểu thương và khách hàng có thể mua, bán hàng hóa tại chợ bằng cách quét mã QR hay chuyển tiền qua số điện thoại trên ứng dụng Viettel Money. Trong các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt thì quét mã QR code có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ nhất cả về số lượng và giá trị. Việc mã QR code được “phủ sóng” rộng rãi đã thay đổi dần thói quen tiêu dùng của nhiều người dân.
Theo người dân chia sẻ, gần đây hầu như họ không còn sử dụng tiền mặt khi ra đường, đến như mua rau cũng sử dụng điện thoại để trả tiền. Việc thanh toán bằng chuyển khoản hay quét mã QR khiến họ không bị rơi vào tình huống phải đi đổi tiền lẻ hay chờ người bán hàng đi đổi tiền để trả lại như trước đây.
Ông Đỗ Xuân Hòa, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Thái Nguyên cho biết: “Việc xây dựng mô hình chợ 4.0 nằm trong xu thế tất yếu của chuyển đổi số. Trên cơ sở những kết quả đạt được ban đầu, Sở sẽ phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành, đơn vị quan tâm ưu tiên nhân lực, kỹ thuật hỗ trợ thiết lập phần mềm giao dịch và tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân, tiểu thương kinh doanh nắm bắt chủ trương xây dựng chợ 4.0. Đồng thời, rà soát, lựa chọn các chợ đảm bảo đủ điều kiện để triển khai nhân rộng mô hình phủ sóng trong toàn tỉnh, mở ra những cơ hội giao thương, kinh doanh mới trên nền tảng số, xóa khoảng cách về địa lý lẫn công nghệ để người dân từ thành phố đến nông thôn mua bán, trao đổi hàng hóa thuận tiện".
Đại diện của Viettel Định Hóa cũng thông tin: Tham gia chợ 4.0, các tiểu thương, hộ kinh doanh tại các chợ sẽ được trang bị quét mã QR thanh toán không dùng tiền mặt; sử dụng các loại hóa đơn, biên lai tại chợ bằng hình thức điện tử; thu các khoản phí điện, thuê vị trí… tại chợ bằng hình thức không dùng tiền mặt; hướng dẫn đưa các sản phẩm lên sàn thương mại điện tử…
Mô hình Chợ 4.0 đã và đang phát huy hiệu quả tích cực, giúp người dân trải nghiệm và tiếp cận với các phương thức thanh toán hiện đại không dùng tiền mặt, kích thích hoạt động mua sắm, góp phần xây dựng xã hội số, kinh tế số theo mục tiêu chương trình chuyển đổi số trên địa bàn.
Với việc nhân rộng “Chợ 4.0”, Thái Nguyên hướng tới hình thành thói quen và xây dựng các công dân số, góp phần hoàn thành mục tiêu đã đề ra tại Nghị quyết 01 của Tỉnh ủy về chương trình chuyển đổi số Thái Nguyên. Cùng với đó, đưa thanh toán số trở thành công cụ thanh toán chủ yếu đến với người dân từ thành thị đến nông thôn, từ giao dịch trị giá lớn đến những giao dịch trị giá nhỏ trong đời sống hàng ngày.
