Thái Lan đối mặt với vấn nạn sử dụng súng bất hợp pháp

Các vụ xả súng xảy ra liên tiếp

Trong vòng hai năm trở lại đây, Thái Lan đã xảy ra nhiều vụ nổ súng gây thương vong lớn, khiến cho tình trạng an ninh tại quốc gia này đáng báo động. Vụ việc xảy ra mới đây nhất là vào ngày 6.10, một cựu cảnh sát đã xông vào một nhà trẻ ở tỉnh Nong Bua Lamphu và nổ súng, khiến 38 người tử vong và nhiều người bị thương, trong đó có nhiều em nhỏ. Đúng ngày này 46 năm trước cũng xảy ra một cuộc thảm sát ở Viện Ðại Học Chulalongkorn.

Hơn hai năm trước, vào tháng 2.2020, một hạ sĩ quan quân đội đã giết chết sĩ quan chỉ huy trước khi đánh cắp vũ khí tại một doanh trại quân đội ở tỉnh Nakhon Ratchasima. Tay súng này sau đó lái xe đến trung tâm thành phố, tới một khu mua sắm và nổ súng khi mọi người chạy trốn. Vụ nổ súng này đã khiến 29 người thiệt mạng và 58 người bị thương. Bên cạnh những vụ nổ súng làm chết người hàng loạt như trên, còn rất nhiều vụ việc nhỏ lẻ khác với số người chết và bị thương ít hơn. Trên các phương tiện thông tin đại chúng, những tin tức về các vụ nổ súng hiện xuất hiện ngày một thường xuyên hơn. Chỉ tính riêng trong hai tháng 8 và 9 năm 2022, đã xảy ra hai vụ nổ súng tại Thủ đô Bangkok và tỉnh Ubon Rachathani.

Với tần suất xảy ra ngày càng nhiều vụ nổ súng, Chính phủ Thái Lan và người dân đang lo ngại về tình trạng sở hữu và sử dụng súng tại quốc gia này. Thái Lan hiện đang là một trong những quốc gia có tỷ lệ người dân sở hữu súng cao nhất thế giới. Mặc dù thấp hơn nhiều so với Mỹ, nhưng tỷ lệ sở hữu súng 15 khẩu trên 100 người dân và các vụ thiệt mạng liên quan tới súng ở Thái Lan thuộc hàng cao nhất châu Á.

Tình trạng kiểm soát sử dụng súng vẫn là một vấn nạn

Bên cạnh việc quản lý người dân sử dụng súng được đăng ký sử dụng hợp pháp, lượng súng bất hợp pháp ở quốc gia này ngày càng tăng. Theo trang GunPolicy.org, hiện người dân Thái Lan sở hữu khoảng 10,3 triệu khẩu súng, cả hợp pháp và bất hợp pháp. Theo Bộ Nội vụ Thái Lan, trong năm 2021, số lượng súng được đăng ký ở Thái Lan chỉ có tổng cộng khoảng hơn 6 triệu khẩu, và như vậy, hiện có khoảng 4 triệu khẩu súng không đăng ký nằm rải rác trên khắp đất nước. Bên cạnh đó, theo một ước tính, trong số các vụ án có liên quan tới súng đạn, có 98% số vụ tội phạm xả súng sử dụng các khẩu súng bất hợp pháp.

Theo Đạo luật về súng, đạn, chất nổ, pháo hoa và súng giả của Thái Lan được ban hành năm 1947 và được sửa đổi vào năm 2014, nhà nước cấm sở hữu súng không có giấy phép. Những người vi phạm có nguy cơ bị phạt tù từ 1 năm đến 10 năm và bị phạt tiền lên đến 20.000 baht, hoặc một trong hai hình phạt trên. Những người mang theo một khẩu súng đăng ký dưới tên người khác có thể phải đối mặt với án phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm và một khoản tiền phạt lên tới 10.000 baht. Ngoài ra, những người mang theo súng có đăng ký nhưng không có giấy phép sử dụng cũng bị coi là bất hợp pháp và có thể bị phạt tù tới 5 năm hoặc chịu một khoản tiền phạt lên tới 10.000 baht hoặc cả hai hình phạt.

Bên cạnh đó, các nhà lập pháp Thái Lan cũng đặt ra một loạt hạn chế đối với việc sở hữu súng. Những người phạm tội, lạm dụng ma túy, người thể chất yếu hay tàn tật, những người thần kinh không ổn định, không đủ năng lực hành vi và trẻ em bị cấm sở hữu súng. Những người có công ăn việc làm hoặc chỗ ở thường trú cũng như những người vi phạm trật tự công cộng cũng bị cấm sở hữu súng. Để một người được sở hữu súng hợp pháp, họ phải trải qua một cuộc kiểm tra nhân thân chặt chẽ bao gồm các thông tin về thu nhập và hồ sơ tư pháp, lý do sở hữu súng, thí dụ như săn bắn, thể thao hay tự vệ.

Bất chấp những quy định về sử dụng súng chặt chẽ trên, việc những người muốn sở hữu súng ở Thái Lan đều không gặp bất kỳ khó khăn gì khi mong muốn tìm kiếm một khẩu súng. Tờ báo Bangkok Post dẫn lời một quan chức cảnh sát ở Thủ đô cho biết, việc quản lý súng vào thời điểm internet đã trở thành một kênh thông tin liên lạc giữa những người mua bán súng bất hợp pháp, khiến cho việc mua bán trở nên dễ dàng, phổ biến cũng như khó kiểm soát hơn. Trên các trang thông tin, người ta có thể dễ dàng tiếp cận một khẩu súng không đăng ký, khi có thể tìm thấy hàng rẻ và dễ mua tại các thị trường trực tuyến mà không phải trải qua các thủ tục kiểm tra phức tạp. Theo đó, một số tài khoản mạng xã hội ở Thái còn chào bán các loại súng với dịch vụ giao hàng tận nhà với giá rẻ. Do đó, những người muốn sử dụng súng bất hợp pháp lại càng dễ dàng có hơn bao giờ hết.

Trước tình hình này, Chính phủ Thái Lan đang đẩy mạnh những nỗ lực nhằm trấn áp các băng nhóm buôn bán vũ khí lậu. Cảnh sát đã hợp tác với các công ty chuyển hàng nhằm ngăn chặn việc vận chuyển vũ khí lậu, trong một cuộc vây ráp ở Thủ đô Bangkok hồi tháng 7 vừa qua, cảnh sát thu giữ được hơn 2.300 khẩu súng và hàng nghìn viên đạn, tất cả những mặt hàng buôn bán lậu đều qua mạng internet. Vụ bắt giữ này xảy ra một tháng sau khi Cục Trấn áp tội phạm phá vỡ một mạng lưới buôn bán vũ khí bất hợp pháp khác có tầm hoạt động trải rộng khắp từ Bangkok, Chon Buri, Kanchanaburi, Udon Thani đến Chiang Mai. Mới đây nhất, trong những ngày đầu tháng 10, cảnh sát đã bắt giữ 61 nghi phạm cùng 145 khẩu súng và gần 9.000 viên đạn trong một chiến dịch trấn áp nạn buôn bán vũ khí trái phép qua mạng.

Tuy nhiên, với tình trạng xảy ra những vụ nổ súng liên tiếp trong thời gian qua, dường như Chính phủ và lực lượng cảnh sát Thái Lan sẽ còn phải nỗ lực và cứng rắn hơn nữa trong việc kiểm soát súng. Hiện nay, hàng triệu khẩu súng bất hợp pháp vẫn đang nằm rải rác trên khắp đất nước, và trong tương lai gần không có gì bảo đảm rằng những vụ việc tương tự sẽ không tiếp tục xảy ra.