Tây Ban Nha sẽ rút ngắn giờ làm: Tương lai công việc đang dịch chuyển từ lượng sang chất

Tư duy lao động mới

Động thái này, nếu được Quốc hội phê chuẩn, sẽ có tác động trực tiếp đến khoảng 12,5 triệu lao động trong khu vực tư nhân.

Đây không chỉ là thay đổi về mặt số học. Đằng sau 2,5 giờ nghỉ ngơi thêm mỗi tuần là cả một tầm nhìn mới về thị trường lao động - nơi năng suất và sự hạnh phúc của người lao động được đặt lên hàng đầu.

Dự luật do đảng Sumar - đối tác thiểu số cánh tả trong liên minh cầm quyền của Thủ tướng Pedro Sánchez - đề xuất, đánh dấu bước tiếp theo của quá trình hiện đại hóa thị trường lao động Tây Ban Nha. Việc giảm giờ làm hiện đã được áp dụng cho cán bộ công chức và một số ngành nghề cụ thể, nay đang được mở rộng trên quy mô lớn hơn.

“Ngày hôm nay, chúng tôi đang hiện đại hóa thế giới việc làm và giúp mọi người trở nên hạnh phúc hơn một chút,” bà Yolanda Díaz, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Lao động, phát biểu đầy cảm xúc sau khi dự luật được thông qua tại phiên họp Chính phủ tuần trước.

Bà Díaz cũng nhấn mạnh rằng những lĩnh vực chịu ảnh hưởng nhiều nhất sẽ bao gồm bán lẻ, sản xuất, dịch vụ lưu trú và xây dựng - những ngành có tỷ lệ lao động cao và thường xuyên chịu áp lực về thời gian làm việc.

Hiệu quả kinh tế hay gánh nặng doanh nghiệp?

Bộ Lao động Tây Ban Nha kỳ vọng việc rút ngắn giờ làm sẽ không chỉ cải thiện đời sống cá nhân của người lao động mà còn thúc đẩy năng suất và giảm tỷ lệ vắng mặt tại nơi làm việc - một vấn đề đã được ghi nhận trong nhiều năm qua.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng thuận với cách tiếp cận này. Trong khi các nghiệp đoàn lớn bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ, các hiệp hội doanh nghiệp lại tỏ ra lo ngại. Họ cho rằng quy định mới có thể khiến chi phí lao động tăng lên, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ và những người lao động tự do tự kinh doanh.

Đáng chú ý, đảng Junts - đảng dân tộc chủ nghĩa Catalan và là đồng minh không thường xuyên của Chính phủ Thủ tướng Sánchez - đã bày tỏ phản đối. Họ lo ngại rằng các doanh nghiệp nhỏ sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động với số giờ làm việc ít hơn, mà không có sự hỗ trợ tương xứng từ nhà nước.

Nhìn lại lịch sử

Tây Ban Nha từng có tuần làm việc 48 giờ cho đến năm 1983, khi luật pháp quy định giảm xuống còn 40 giờ - con số đã được giữ nguyên trong hơn 4 thập kỷ. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 đã buộc nhiều nước, bao gồm cả Tây Ban Nha, phải suy nghĩ lại về mô hình lao động truyền thống.

Trong những năm gần đây, nước này đã triển khai một số thử nghiệm với tuần làm việc 4 ngày, đặc biệt tại thành phố Valencia. Kết quả ban đầu cho thấy người lao động không chỉ duy trì năng suất mà còn cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm căng thẳng và gia tăng các hoạt động thể chất.

Theo các chuyên gia, những chương trình thử nghiệm này đóng vai trò như “phòng thí nghiệm xã hội”, mang lại cơ sở dữ liệu thực tế để xây dựng các chính sách dài hạn.

Dù đã được Chính phủ thông qua, dự luật vẫn phải vượt qua rào cản lớn: Quốc hội Tây Ban Nha. Chính phủ của Thủ tướng Pedro Sánchez không nắm đa số tuyệt đối, khiến quá trình thông qua luật trở nên đầy cam go.

Để luật được phê chuẩn, liên minh cầm quyền sẽ cần sự ủng hộ từ các đảng nhỏ khác - bao gồm cả những nhóm vốn không có lập trường ổn định. Đây là bài toán chính trị phức tạp, đòi hỏi sự linh hoạt và khả năng thương lượng cao từ phía chính phủ.

Một chiến lược được kỳ vọng là tập trung vào các lợi ích xã hội và dài hạn, chẳng hạn như giảm chi phí y tế liên quan đến stress, tăng cơ hội việc làm thông qua mô hình chia sẻ thời gian làm việc, và cải thiện hình ảnh của Tây Ban Nha như một quốc gia tiên phong về chính sách lao động tiến bộ.

Nếu được thông qua, Tây Ban Nha sẽ gia nhập nhóm các quốc gia châu Âu đang tiên phong trong việc rút ngắn giờ làm chính thức - xu hướng được Liên minh châu Âu khuyến khích nhằm tăng cường chất lượng sống và sự bền vững trong phát triển kinh tế.

Câu hỏi đặt ra không chỉ là “liệu chúng ta có làm ít đi?” mà còn là “chúng ta có đang làm việc thông minh hơn?”. Với sự hỗ trợ từ các công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, và các mô hình làm việc linh hoạt, tương lai công việc đang dịch chuyển từ lượng sang chất - và Tây Ban Nha đang muốn trở thành người dẫn đầu trong cuộc dịch chuyển này.

Dù còn nhiều tranh cãi, dự luật giảm giờ làm đang thổi một luồng gió mới vào bức tranh kinh tế-xã hội Tây Ban Nha. Khi mà cuộc sống hiện đại ngày càng đặt nặng áp lực lên con người, một bước lùi về thời gian có thể là bước tiến cho hạnh phúc.

Thời gian là nguồn tài sản vô giá mà con người sở hữu. Chọn làm việc ít lại để sống ý nghĩa hơn đang được nhiều chuyên gia lao động nhìn nhận như một bước chuyển mang tính cách mạng của thế kỷ XXI.