Làm rõ sự cần thiết sửa đổi, bổ sung các điều, khoản

Theo Tờ trình tóm tắt của Chính phủ, việc xây dựng, ban hành dự án Luật nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cấp thiết về thể chế, pháp luật về công tác quy hoạch, đầu tư kinh doanh, đầu tư theo phương thức đối tác công tư và hoạt động đấu thầu; đơn giản hóa thủ tục hành chính; tăng cường phân cấp, phân quyền cho địa phương.

Thẩm tra sơ bộ dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung các Luật thuộc dự án Luật với cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn đã được nêu tại Tờ trình số 513/TTr-CP của Chính phủ; nhận thấy, Hồ sơ dự án Luật cơ bản đáp ứng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Dự án Luật sửa đổi, bổ sung nhiều quy định liên quan đến công tác quy hoạch, thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh, đầu tư theo phương thức đối tác công tư và hoạt động đấu thầu, trong đó có những quy định liên quan trực tiếp đến nguồn lực, ngân sách nhà nước, thẩm quyền, phân cấp, phân quyền cho bộ, ngành, địa phương, thủ tục hành chính...

Tuy nhiên, Báo cáo đánh giá tác động còn nhận định chung chung, định tính, thiếu số liệu minh chứng, đặc biệt trong một số chính sách còn nhận định chưa thể đánh giá được cụ thể các tác động về kinh phí mang tính định lượng, thiếu cơ sở để lựa chọn giải pháp phù hợp, do đó đề nghị cơ quan chủ trì bổ sung làm rõ.

Về tính hợp hiến, tính hợp pháp và tính thống nhất của dự án Luật với hệ thống pháp luật, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, dự thảo Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến trình tự lập quy hoạch, nội dung quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh là các quy hoạch được lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh theo quy định của Luật Quy hoạch.

Tuy nhiên, tại Kỳ họp thứ Bảy và thứ Tám, Chính phủ cũng đề xuất ban hành Luật Địa chất và Khoáng sản, sửa đổi Luật Điện lực và Luật Di sản văn hóa, trong đó có đề xuất sửa đổi các nội dung về trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh mà không đề xuất sửa đổi, bổ sung ngay các quy định có liên quan đến các nội dung nói trên tại Luật Quy hoạch là chưa phù hợp.

Do đó, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị, Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, chỉnh lý các dự thảo luật này để bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật; tránh một nội dung quy định tại nhiều luật, dẫn tới chồng chéo, mâu thuẫn, gây khó khăn trong quá trình áp dụng pháp luật.

Chỉ nên sửa những vấn đề cốt lõi, cấp bách

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của Chính phủ, trực tiếp là Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các bộ, ngành có liên quan đã tích cực phối hợp với các cơ quan của Quốc hội trong việc hoàn thiện hồ sơ dự án Luật gửi các cơ quan của Quốc hội thẩm tra và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp này, với quyết tâm rất cao là nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn, hoàn thiện thể chế, chính sách trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh, khơi thông nguồn lực phục vụ cho sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cơ bản tán thành với sự cần thiết ban hành Luật nhằm thể chế hóa các quan điểm, mục tiêu, định hướng, hoàn thiện một cách đồng bộ thể chế, pháp luật về quy hoạch, đầu tư và đấu thầu tại các Nghị quyết của Quốc hội (Nghị quyết số 61/2022/QH15 ngày 16.6.2022; Nghị quyết số 74/2022/QH15 ngày 15.11.2022), đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu rõ, quỹ thời gian còn lại từ nay đến ngày khai mạc Kỳ họp thứ Tám là rất ngắn, do đó đề nghị các cơ quan cần thống nhất một số vấn đề có tính nguyên tắc trong xây dựng dự án Luật này.

Trong đó, cần tập trung sửa đổi, bổ sung những nội dung thực sự cần thiết, cấp bách, có cơ sở lý luận và thực tiễn rõ ràng, được đồng thuận cao.

Đối với những nội dung còn lại chưa thực sự chắc chắn, Tổng Thư ký Quốc hội cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu để sửa đổi sau, quán triệt đúng tinh thần Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ đã nêu trong phiên họp của Ban cán sự Đảng Chính phủ với Đảng đoàn Quốc hội. Theo đó, trong “công tác xây dựng pháp luật là phải xuất phát từ thực tiễn, không cầu toàn nhưng cũng không được nóng vội”.

Về hồ sơ dự án Luật, Tổng Thư ký Quốc hội nhận thấy, các cơ quan của Chính phủ đã nêu cao tinh thần trách nhiệm trong chuẩn bị hồ sơ kèm khá nhiều các tài liệu khác, dù chỉ là văn bản của các bộ nhưng cung cấp rất nhiều thông tin, làm cơ sở cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các đại biểu Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Bên cạnh đó, Tổng Thư ký Quốc hội cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục lưu ý việc rà soát các văn bản pháp luật có liên quan.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cơ bản tán thành với đề xuất bổ sung quy định điều chỉnh quy hoạch theo trình tự, thủ tục rút gọn tại khoản 18 Điều 1 nhằm xử lý các vướng mắc, bất cập trong thực tiễn. Song, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần bổ sung quy định về cơ chế giám sát để kiểm soát, bảo đảm chất lượng các quy hoạch được điều chỉnh, nhất là khi không còn thủ tục thẩm định quy hoạch.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP), Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, đầu tư theo phương thức đối tác công tư là phương thức mới và phức tạp, đến nay, các cơ quan quản lý cũng chưa có nhiều kinh nghiệm nên chưa thể lường hết các tình huống phát sinh cũng như khó khăn, vướng mắc có thể xảy ra trong quá trình thực hiện và trong giai đoạn khai thác.

Vì vậy, việc xem xét, sửa đổi các quy định của Luật này cần rất khẩn trương, nhưng cũng phải rất thận trọng, kỹ lưỡng, chỉ nên sửa đổi những vấn đề cốt lõi, cấp bách, đã “chín”, đã “rõ”, được thực tiễn chứng minh, có sự thống nhất cao thì mới xây dựng, ban hành luật; những vấn đề tuy cấp bách, cần thiết, nhưng là vấn đề mới, chưa đạt đồng thuận cao thì sẽ xem xét trong quá trình sửa đổi toàn diện luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư năm 2020 được Quốc hội Khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ Chín đã thể chế hóa chủ trương của cấp có thẩm quyền là dừng thực hiện các dự án Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (hợp đồng BT). Hiện nay, dự thảo Luật lại đề xuất bổ sung hình thức BT và quy định cụ thể về cơ chế hợp đồng BT.

Tán thành với quan điểm của Ủy ban thẩm tra, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cơ quan trình cần báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền về vấn đề này trước khi đưa vào quy định trong dự thảo Luật để bảo đảm thực hiện đúng Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27.6.2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.