Tạo không gian phát triển mới, bảo đảm ổn định

Tinh gọn bộ máy, bảo đảm hiệu lực quản lý

Đánh giá cao những ưu điểm nổi bật của Đề án sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh, đại biểu Triệu Thế Hùng nhấn mạnh, việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ phù hợp hơn với quy mô, trình độ phát triển; cho phép phân bổ lại nguồn lực một cách trọng tâm, trọng điểm và mở rộng không gian phát triển hợp lý. Đây là cơ hội để các địa phương khai thác hiệu quả lợi thế vị trí địa lý, thúc đẩy liên kết vùng, phát triển kinh tế – xã hội và hạn chế tình trạng cục bộ.

Một ưu điểm quan trọng khác là việc tinh gọn bộ máy sẽ phát huy được tính linh hoạt, sáng tạo trong điều hành, quản lý và chỉ đạo, đặc biệt với mô hình tổ chức chính quyền hai cấp. Đại biểu Triệu Thế Hùng cũng cho rằng, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về tổ chức, chuyển giao và bàn giao để bảo đảm đề án triển khai chính thức từ ngày 1/7/2025.

Về tài chính công và đầu tư công, đại biểu đề nghị cần chỉ đạo quyết liệt trong việc thanh quyết toán các dự án đã hoàn thành, bảo đảm dứt điểm và minh bạch. Đối với các công trình đang triển khai, cần đánh giá lại mục tiêu, công năng để có hướng xử lý phù hợp, tránh lãng phí do chờ đợi chính sách mới.

Nhấn mạnh vai trò của thể chế trong triển khai đề án, đại biểu Triệu Thế Hùng cho rằng: Quốc hội cần sửa luật kịp thời, Chính phủ ban hành nghị định, các bộ, ngành hướng dẫn cụ thể, và địa phương chủ động ban hành văn bản pháp quy.

Ổn định tâm tư cán bộ, khai thác hợp lý hạ tầng dôi dư

Góp ý tại tổ, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cũng bày tỏ đồng tình với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cho rằng đây là giải pháp đúng đắn, góp phần tạo không gian phát triển mới, ứng dụng công nghệ và phục vụ mục tiêu phát triển quốc gia. Tuy nhiên, qua tiếp xúc cử tri, đại biểu cho biết nhiều ý kiến còn băn khoăn về phương án sử dụng trụ sở cấp tỉnh dôi dư.

Do đó, đại biểu kiến nghị Chính phủ cần cung cấp thêm thông tin cụ thể để đại biểu có cơ sở phản ánh lại với cử tri; đồng thời, có phương án rõ ràng trong bố trí, sử dụng, hỗ trợ cán bộ sau sáp nhập, tránh gây xáo trộn và bảo đảm ổn định về mặt tổ chức và tư tưởng cán bộ.

Cho ý kiến nội dung này, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng cần lưu ý đến nguy cơ thiếu hụt động lực phấn đấu nếu việc bố trí nhân sự sau sáp nhập không công bằng, hợp lý. Đại biểu cũng nêu rõ những khác biệt về điều kiện phát triển, văn hóa, phong tục giữa các địa phương, đặc biệt trong trường hợp sáp nhập giữa Tây Nguyên và các tỉnh miền Trung. Điều này đòi hỏi bộ máy quản lý phải được điều chỉnh linh hoạt, phù hợp thực tiễn mới.

Ghi nhận Chính phủ đã khảo sát kỹ trong quá trình xây dựng đề án, song đại biểu nhấn mạnh khối lượng công việc sau sắp xếp rất lớn trong khi nguồn lực tài chính, nhân lực còn hạn chế. Việc triển khai đề án đòi hỏi ngân sách đáng kể cho các nhiệm vụ đồng bộ, như: chi trả chế độ cho cán bộ dôi dư, hỗ trợ nghỉ hưu trước tuổi, hoàn thiện hạ tầng hành chính, điều chỉnh hệ thống giao thông theo địa giới mới, hỗ trợ cán bộ đi làm xa nơi cư trú.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Chính phủ cần sớm triển khai mô hình làm việc kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến cho cán bộ sau sáp nhập, đặc biệt tại địa bàn rộng, giao thông khó khăn. Hạ tầng công nghệ thông tin hiện chưa đồng bộ, thiếu và yếu. Vì vậy, đại biểu đề nghị tập trung nguồn lực đầu tư cho hệ thống công nghệ thông tin từ Trung ương đến cơ sở, đồng thời nâng cao năng lực vận hành hệ thống quản lý hành chính số.

Chuẩn bị kỹ lưỡng, triển khai đồng bộ từ 1/7/2025

Tiếp thu ý kiến các đại biểu, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng nhấn mạnh: việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã là một chủ trương lớn, được Bộ Chính trị, Ban Bí thư chỉ đạo rất chặt chẽ; thường xuyên họp để nghe báo cáo, xử lý các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình chuẩn bị.

Theo kế hoạch, việc triển khai sẽ bắt đầu từ ngày 01/7/2025, tuy nhiên tiến độ hiện nay đang được đẩy sớm hơn. Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận 163, cho phép các địa phương đủ điều kiện có thể triển khai đồng thời cả cấp tỉnh và cấp xã.

Đến thời điểm này, hầu hết các địa phương đã chuẩn bị sẵn sàng, đạt mức thống nhất cao; một số vướng mắc liên quan đến bố trí cán bộ, trụ sở, điều kiện làm việc đang tiếp tục được các cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý.

Theo lộ trình, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã và cấp tỉnh sẽ được hoàn thành trước ngày 15/8/2025. Bộ Chính trị dự kiến sẽ ban hành kết luận cuối cùng trong tuần này để chính thức triển khai đồng loạt từ 01/7/2025.

Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng cũng cho biết, Quốc hội sẽ thông qua Nghị quyết sáp nhập và đồng thời sửa đổi Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Để phục vụ triển khai hiệu quả, Hội nghị tập huấn toàn quốc dự kiến tổ chức trong hai ngày 14–15/6, nhằm quán triệt đầy đủ các quy định mới.

Về mặt thể chế, cũng đã ban hành các quy định cụ thể về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của cấp ủy cấp xã, cấp tỉnh. Chính phủ cam kết ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn chậm nhất trước ngày 25/6/2025. Nhân sự cấp tỉnh cơ bản đã hoàn tất; Ban Tổ chức Trung ương sẽ phối hợp với Quốc hội và Chính phủ ban hành các quyết định chỉ định lãnh đạo theo đúng thẩm quyền.

Trưởng Ban Tổ chức Trung ương cũng chỉ rõ: hiện vẫn còn một số vướng mắc liên quan đến chính sách, trụ sở, điều động cán bộ. Do đó, chủ trương chung là thực hiện linh hoạt, tận dụng cơ sở hiện có, áp dụng công nghệ và mô hình làm việc từ xa, nhất là tại những địa bàn khó khăn, nhằm tránh xáo trộn không cần thiết.

Về hạ tầng, đặc biệt là giao thông, vẫn còn nhiều hạn chế, song Chính phủ và Quốc hội đã có kế hoạch bố trí nguồn lực đầu tư để khắc phục dần.

Liên quan đến tâm tư của cán bộ, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương nhận định đây là vấn đề thực tế, song phần lớn đã đồng thuận. Nguyên tắc là ổn định bộ máy, không gây xáo trộn lớn, sau đó sẽ rà soát vị trí việc làm, biên chế, số lượng cấp phó, điều chỉnh phù hợp với đơn vị hành chính mới.