Tạo dựng "không gian cơ hội" cho kinh tế tư nhân phát triển

Thực hiện tinh thần chỉ đạo này, thành phố Hà Nội xác định phát triển kinh tế tư nhân không chỉ là nhiệm vụ phát triển kinh tế đơn thuần, mà còn là yêu cầu chính trị để hiện thực hóa khát vọng phát triển quốc gia.

Xây dựng môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân

Theo Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh, đất nước đang đứng trước thời cơ quan trọng để bước vào một kỷ nguyên phát triển mới - kỷ nguyên của khát vọng vươn mình, của đổi mới sáng tạo, hội nhập toàn diện, quyết tâm hiện thực hóa mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Đây là cam kết chính trị - xã hội mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị.

Để thực hiện được mục tiêu này, Nghị quyết số 68-NQ/TƯ của Bộ Chính trị ban hành đã xác định "phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia". Đây là định hướng lớn, khẳng định rõ vị trí, vai trò, sứ mệnh và kỳ vọng lớn lao đặt vào khu vực kinh tế tư nhân trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Cùng với đó, nhiều chính sách quan trọng được triển khai như: Đề án Hỗ trợ đổi mới khoa học công nghệ; Đề án Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp; Đề án Khởi nghiệp sáng tạo; Chương trình xúc tiến thương mại; hỗ trợ tiếp cận vốn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa…

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cho rằng, mặc dù khu vực kinh tế tư nhân đã có những bước phát triển khá tốt, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế như doanh nghiệp tư nhân nhiều về số lượng nhưng chủ yếu quy mô nhỏ, siêu nhỏ; trình độ công nghệ, quản trị còn hạn chế; khả năng liên kết, hợp tác kinh doanh hạn chế, năng lực cạnh tranh và năng lực tham gia chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu còn yếu.

Trong khi đó, năng lực chống chịu trước các "cú sốc" từ bên ngoài còn hạn chế, tình trạng phá sản, tạm ngừng kinh doanh diễn ra phổ biến… Bên cạnh đó, khu vực tư nhân còn gặp khó khăn trong tiếp cận các nguồn lực phát triển, nhất là nguồn lực về vốn, đất đai; thủ tục hành chính và chính sách hỗ trợ đôi khi còn chưa được quan tâm giải quyết kịp thời, gây trở ngại cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Hà Nội chiếm khoảng 12,5% GDP quốc gia và là nơi tập trung nhiều trụ sở chính của các tập đoàn, công ty tư nhân lớn nhỏ. Theo Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, với vai trò đầu tàu, Hà Nội cần xây dựng môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp tư nhân, thúc đẩy sáng tạo, hỗ trợ khởi nghiệp, hình thành đội ngũ doanh nhân bản lĩnh, có tư duy hội nhập quốc tế. Bên cạnh đó, mối quan hệ giữa chính quyền và doanh nghiệp cần được kiến tạo lại, chuyển từ cơ chế xin - cho sang đồng hành - kiến tạo.

TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, cải cách hành chính không tốn kém nhiều chi phí nhưng có tác dụng lớn đối với huy động vốn đầu tư phát triển doanh nghiệp, trọng tâm của cải cách thủ tục hành chính là tháo bỏ mọi rào cản để doanh nghiệp và người dân đổi mới sáng tạo, tự do kinh doanh tất cả những gì mà luật không cấm, trong đó nhấn mạnh vai trò quan trọng của phát triển kinh tế tư nhân đối với sự phát triển của Thủ đô.

TS Nguyễn Đình Cung kiến nghị UBND TP. Hà Nội có một bộ phận thường trực để tiếp nhận phản ánh của doanh nghiệp, của báo chí, người dân… về các rào cản thủ tục hành chính, tốn kém thời gian, tiền bạc, cản trở hoạt động đầu tư, kinh doanh. Đồng thời, tiếp nhận cả phản ánh về thái độ làm việc chưa thân thiện, gây phiền hà, tốn kém trong giải quyết thủ tục hành chính và các mối quan hệ khác đối với cơ quan nhà nước.

TS Nguyễn Đình Cung cũng cho rằng, thành phố cần giảm thiểu sự can thiệp và xoá bỏ các rào cản hành chính, cơ chế "xin - cho", tư duy "không quản được thì cấm". Đồng thời, tạo mọi thuận lợi trong giải quyết thủ tục hành chính; phân công, phân cấp, phân nhiệm rõ ràng giữa các cấp, ngành của từng cơ quan, đơn vị, xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu trong giải quyết thủ tục hành chính.

Tái cơ cấu theo hướng hiện đại, sáng tạo và số hóa

Theo Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Đậu Anh Tuấn cho rằng để Hà Nội thúc đẩy và phát triển kinh tế tư nhân cần công khai thông tin về quỹ đất chưa sử dụng để doanh nghiệp có thể biết để phát triển cụm doanh nghiệp tư nhân ở các huyện. Đồng thời, thành phố cân nhắc thành lập Quỹ phát triển kinh tế tư nhân để hỗ trợ những doanh nghiệp có triển vọng, định hướng phát triển công nghệ cao.

PGS.TS Trần Đình Thiên, Thành viên Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đề xuất Hà Nội cần sớm xây dựng một đề án phát triển kinh tế tư nhân mang tính thực chứng, có hệ thống. Đề án này không chỉ liệt kê các giải pháp riêng lẻ mà phải tích hợp toàn bộ những vấn đề quan trọng nhất của phát triển kinh tế tư nhân trong một logic tổng thể. Nếu tiếp tục triển khai theo lối "chắp vá" giải pháp theo tuyến hay từng mảng rời rạc thì không chỉ kém hiệu quả mà còn dễ tạo ra xung đột, thậm chí gây trở ngại cho tương lai.

Theo TS Trần Đình Thiên, trước hết, cần đánh giá đúng thực lực của kinh tế tư nhân Hà Nội - không phải trong so sánh nội bộ giữa các địa phương trong nước, mà là so với chuẩn mực quốc tế, với yêu cầu tương lai của một Thủ đô hiện đại. Nếu có một đề án về phát triển kinh tế tư nhân thì cần xác định mục tiêu của đề án phải hướng đến hai trọng tâm: Thứ nhất là tăng mạnh số lượng doanh nghiệp, không chỉ đơn thuần từ hộ kinh doanh chuyển thành doanh nghiệp, mà đặc biệt phải thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo - những doanh nghiệp quyết định chất lượng và triển vọng nền kinh tế Thủ đô.

Thứ hai là thay đổi căn bản chất lượng và cơ cấu khu vực doanh nghiệp, theo hướng tăng cường năng lực cạnh tranh thực tế. Việc khu vực FDI còn yếu cũng cho thấy cấu trúc doanh nghiệp Hà Nội chưa đạt yêu cầu và cần được tái cơ cấu theo hướng hiện đại, sáng tạo và số hóa. Bên cạnh đó, Hà Nội cần lưu ý là tạo dựng "không gian cơ hội" cho kinh tế tư nhân phát triển. Không chỉ "cởi trói" về cơ chế, mà còn phải mở rộng những lĩnh vực có tiềm năng như kinh tế đêm, kinh tế sáng tạo, kinh tế số. Phát triển các trục không gian mới như Nhật Tân - Nội Bài, Đông Anh - Hòa Lạc có thể giúp tái định hình động lực tăng trưởng.