Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt theo lộ trình phù hợp để hỗ trợ doanh nghiệp

Mở rộng diện chịu thuế

Ngày 21.6, Bộ Tài chính đã có Tờ trình Chính phủ về đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Những nội dung chính được Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi gồm: mở rộng cơ sở thuế, đưa vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường, thức uống đại mạch, nước giải khát không cồn, sản phẩm thuốc lá mới, kinh doanh dịch vụ trò chơi điện tử trên mạng….; bổ sung quy định về căn cứ tính thuế và phương pháp tính thuế; quy định về biểu thuế, mức thuế, trong đó có việc điều chỉnh thuế suất với thuốc lá, rượu, bia...

Về thuế suất tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia, Bộ Tài chính đề xuất tăng thuế suất để tăng giá bán ít nhất 10% theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và theo mức tăng thu nhập và lạm phát. 

Tuy nhiên, tại hội thảo, đại diện Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam kiến nghị chưa sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và ổn định chính sách thuế ít nhất đến năm 2025 để giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn và phục hồi.

Qua so sánh các nước tương đồng, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho rằng, dự kiến tăng thêm 10% thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia là mức cao. Hơn nữa, tăng thuế thời điểm này chưa hợp lý và không đem lại hiệu quả thu ngân sách bởi các doanh nghiệp đang rất khó khăn, các chính sách của Quốc hội và Chính phủ đều theo hướng hỗ trợ doanh nghiệp. Theo TS. Cấn Văn Lực, đến năm 2026 bắt đầu áp dụng tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia sẽ hợp lý hơn, giúp các cơ quan có thêm thời gian đánh giá tác động đầy đủ hơn, đồng thời giúp doanh nghiệp có đủ thời gian phục hồi.

Nên giữ nguyên phương pháp đánh thuế

Cũng tại hội thảo, một số ý kiến đồng tình với đề xuất của Bộ Tài chính về việc giữ nguyên phương pháp tính thuế tương đối (áp dụng thuế suất theo tỷ lệ phần trăm) với bia, rượu; một số ý kiến cho rằng cần áp dụng thuế tuyệt đối (theo đơn vị sản phẩm) và thuế hỗn hợp (áp dụng cả thuế tương đối và thuế tuyệt đối) như nhiều nước trên thế giới.

Theo TS. Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, Tổng Cục Thuế, nếu thay đổi phương pháp tính thuế mà không đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng sẽ ảnh hưởng đến khả năng sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp bia phổ thông thương hiệu Việt. Qua đó, gián tiếp ảnh hưởng rất lớn đến thu ngân sách nhà nước cũng như cân đối ngân sách của các địa phương.

“Trong điều kiện thực tế của Việt Nam, hiện nay chưa phải là thời điểm thích hợp để áp dụng thuế hỗn hợp hay thuế tuyệt đối, kể cả trên phương diện thu ngân sách và chi phí quản lý thuế”, ông Phụng nói và đề xuất duy trì tính thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia theo tỷ lệ phần trăm. Đồng thời, cân nhắc điều chỉnh tăng thuế suất theo lộ trình phù hợp với nhịp của thị trường và "sức khỏe" của doanh nghiệp.

TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh cũng cho rằng, nên giữ mức thuế như hiện nay đến năm 2025 và thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt tính theo phương pháp tương đối có thể tăng 5 - 10% vào năm 2026. Đến năm 2030, có thể áp dụng thuế hỗn hợp với rượu, bia và bước đầu có thể áp dụng thuế tuyệt đối nhiều bậc tùy sản phẩm phổ thông hay cao cấp cùng với việc điều chỉnh thuế suất thuế tương đối.

Cũng theo ông Thành, trong mọi trường hợp, việc thực hiện có hiệu quả các giải pháp chính sách khác như hỗ trợ đào tạo, chống buôn lậu, hàng giả hàng nhái, truyền thông nâng cao nhận thức và tăng cường trách nhiệm giải trình… có ý nghĩa rất quan trọng trong bảo đảm hiệu quả kinh tế - xã hội, nguồn thu ngân sách và giảm thiểu hệ lụy tiêu cực của bia rượu với đời sống.