Tăng cường phối hợp hiệu quả theo chiều dọc và chiều ngang

Tránh tình trạng phát triển tương tự nhau

Đại biểu Lý Thị Lan đánh giá, lập quy hoạch tổng thể quốc gia là công việc rất mới, rất khó, chưa có kinh nghiệm song có ý nghĩa rất quan trọng và cần thiết. Cơ bản nhất trí với các đề xuất và quan điểm, mục tiêu, định hướng phát triển quốc gia trong thời kỳ quy hoạch, xuất phát từ thực tiễn địa phương, đại biểu cho rằng, quy hoạch tổng thể quốc gia cần định hướng rõ hơn, cụ thể hơn ở một số nội dung.

Trước hết, theo đại biểu Lý Thị Lan, trong quy hoạch tổng thể quốc gia, những vấn đề về chỉ tiêu định hướng quy mô phát triển của các ngành kinh tế cơ bản như công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp… theo 6 vùng kinh tế - xã hội bao gồm một số chỉ tiêu: quy mô nền kinh tế, cơ cấu kinh tế; diện tích, sản lượng của các sản phẩm chủ lực trong nông nghiệp; số lượng, diện tích các khu công nghiệp; số lượng, quy mô của các trung tâm logistics, trung tâm thương mại cấp vùng cần được trình bày cụ thể hơn nữa, làm cơ sở để các quy hoạch vùng thiết lập cơ cấu phát triển kinh tế cho từng tỉnh. Những vấn đề về định hướng phát triển vùng và liên kết vùng mới chỉ nêu lên thế mạnh ngành hàng và khu vực kinh tế theo vùng nhưng chưa chỉ rõ quy mô ở cấp độ nào như quốc tế, khu vực, quốc gia, liên vùng hay nội vùng để xác định được mức độ, nhu cầu đầu tư, thu hút đầu tư tương ứng. Quy hoạch chưa chỉ ra được cụ thể các hình thức liên kết kinh tế vùng trên khía cạnh tổ chức sản xuất, làm cơ sở để các quy hoạch tỉnh lựa chọn mô hình phát triển phù hợp, tránh tình trạng phát triển tương tự nhau, gần như theo cùng một hướng về cơ cấu kinh tế.

Đối với vấn đề cụm liên kết ngành như trung tâm chế biến sản phẩm nông nghiệp, sản xuất và chế biến gỗ, phát triển công nghiệp điện tử, du lịch, kinh tế qua biên giới, logistics, hành lang kinh tế dọc theo các trục giao thông, đại biểu Lý Thị Lan đề nghị làm rõ khái niệm, định hướng liên kết, định hướng vai trò, trách nhiệm dẫn dắt, lan tỏa để các tỉnh làm cơ sở luận giải được vị trí, vai trò, mối liên kết vùng của địa phương mình đối với vùng, với quốc gia và quốc tế. Qua đó giúp các địa phương tiếp cận được các nguồn lực để thực hiện các chương trình, dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường; triển khai có hiệu quả các Nghị quyết của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của các vùng.

Nghiên cứu, đề xuất khung thể chế pháp lý và quy định phù hợp

Đại biểu Lý Thị Lan cũng kiến nghị, trong quy hoạch tỉnh cần cụ thể hóa các danh mục các khu du lịch quốc gia trọng điểm. Làm rõ nội hàm, tiêu chí về đô thị du lịch, đô thị đại học, đô thị sáng tạo, đô thị kinh tế cửa khẩu và vấn đề tăng mật độ đô thị tại các địa bàn có điều kiện ở khu vực miền núi, trung du, ven biển trong nội dung về định hướng phát triển hệ thống đô thị và nông thôn quốc gia để các quy hoạch tỉnh làm cơ sở nghiên cứu, cụ thể hóa thực hiện theo quy hoạch. Đặc biệt là đối với các tỉnh trong vùng trung du và miền núi Bắc Bộ thường có tỷ lệ đô thị hóa thấp, các đô thị mang nặng tính chất của đô thị hành chính, các hoạt động kinh tế ở đô thị còn hạn chế.

Liên quan đến nội dung về định hướng phát triển và phân bố không gian các khu kinh tế, đại biểu nêu rõ, trong quy hoạch tổng thể quốc gia chưa đề cập, thiếu đi cơ sở để triển khai xây dựng và phát triển các khu kinh tế. Việc quan tâm đầu tư phát triển đồng bộ hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật tại các khu kinh tế, khu công nghiệp luôn được Đảng, Chính phủ và các Bộ, ngành quan tâm nhưng hiện trong các dự án quan trọng quốc gia lại đang thiếu mục này, do đó cần xem xét bổ sung.

Đại biểu Lý Thị Lan cũng nhấn mạnh cần cụ thể hóa danh mục hệ thống cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu song phương, các lối mở để địa phương làm cơ sở triển khai thực hiện. Vì hệ thống cửa khẩu có vai trò rất quan trọng, kết nối giao thương với các nước có chung đường biên giới trên bộ và kết nối với các hành lang kinh tế trong khu vực và quốc tế, đảm bảo quốc phòng, an ninh biên giới. Bên cạnh đó, cũng cần có quy hoạch phát triển một cách chi tiết về quy mô nhân lực, chất lượng nhân lực của các ngành, các nghề phân theo các vùng, miền để phát huy và sử dụng nguồn nhân lực của đất nước một cách hiệu quả, nhất là khi Quy hoạch tổng thể quốc gia dự báo vùng trung du, miền núi Bắc Bộ tiếp tục có tỷ lệ xuất cư cao do sức hút của vùng đồng bằng sông Hồng. 

Để thực hiện quy hoạch tổng thể quốc gia ngay sau khi được phê duyệt, theo đại biểu Lý Thị Lan, trong khi quy hoạch cần nghiên cứu, đề xuất khung thể chế pháp lý và quy định phù hợp để triển khai tổ chức thực hiện với việc lựa chọn ưu tiên phát triển không gian xung quanh một số vùng động lực, khu vực phát triển tối ưu, khu vực phát triển trọng điểm và hành lang kinh tế nhất định. Quan trọng là phải thực hiện một số điều chỉnh cần thiết, kịp thời đối với thực trạng khuôn khổ hiện nay, bao gồm pháp lý, thể chế, nguồn lực ưu tiên thực hiện ưu đãi và các cơ chế đặc thù cho các khu chức năng chính quốc gia. “Điều này sẽ giúp tăng cường phối hợp hiệu quả theo chiều dọc và chiều ngang cũng như đầu tư khu vực giữa Trung ương và các địa phương, giữa các địa phương với nhau”, đại biểu Lý Thị Lan nói.