Tại sao Israel tấn công Iran?

Các báo cáo tình báo gần đây của Mỹ cho biết, Israel đang tìm cách tận dụng tình trạng suy yếu của Iran sau khi nước này ném bom các cơ sở sản xuất tên lửa và phòng không của Iran vào tháng 10 năm ngoái để tiến hành một cuộc tấn công phủ đầu. Và nhìn chung, Israel vẫn đang theo đuổi mục tiêu lớn hơn là tạo ra tình huống để thay đổi chế độ ở Iran, một báo cáo tình báo của Mỹ được CNN dẫn lại cho biết.

Israel coi Iran là mối đe dọa hiện hữu

Trong nhiều năm qua, Israel luôn nói rằng họ sẽ phải chịu thiệt hại nhiều nhất nếu Iran, một trong số ít quốc gia trên thế giới từ chối công nhận quyền tồn tại của Israel, đồng thời lại là một quốc đang tìm cách phát triển bom hạt nhân.

Israel và Iran đã tiến hành một cuộc chiến tranh ngầm thông qua các hoạt động ủy nhiệm và bí mật trong nhiều thập kỷ. Tehran đã hỗ trợ các nhóm vũ trang khu vực tham gia vào cuộc xung đột trực tiếp với Israel, chẳng hạn như Hezbollah ở Lebanon, Hamas ở Gaza và Houthis ở Yemen. Kể từ khi cuộc chiến của Israel ở Gaza nổ ra, các nhóm vũ trang này leo thang các cuộc tấn công nhằm vào Israel để thể hiện sự đoàn kết với người Palestine.

Nguy cơ bế tắc chính trị ở Israel

Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng, sở dĩ Israel tấn công vào thời điểm này xuất phát từ một lý do quan trọng khác, đó là những rắc rối trong nước mà Thủ tướng Israel phải đối mặt. Việc một số đảng tôn giáo trong Quốc hội phản đối gay gắt dự luật Nghĩa vụ quân sự mới đây đã dẫn đến những bế tắc chính trị, buộc Quốc hội Israel (Knesset) phải họp để bàn về khả năng giải tán Quốc hội, điều có thể dẫn đến cuộc bầu cử sớm mà các cuộc thăm dò cho thấy Thủ tướng Netanyahu chắc chắn sẽ thất bại.

Sở dĩ các đảng tôn giáo phản đối dự luật vì văn bản này yêu cầu tất cả sinh viên ở các trường tôn giáo cũng phải tham gia nghĩa vụ quân sự, điều từng được miễn theo luật trước đó.

Vào tối 11/6, một dự luật do phe đối lập đề xuất nhằm giải tán Quốc hội đã không vượt qua được vòng đọc sơ bộ do chỉ có 53 phiếu thuận trong khi có 61 phiếu chống. Diễn biến này cho thấy nội bộ các đảng Do Thái chính thống (Haredi) đang có sự rạn nứt, qua đó giáng đòn mạnh vào nỗ lực kích hoạt tổng tuyển cử sớm của phe đối lập.

Trước đó, các đảng này đe dọa sẽ ủng hộ giải tán Quốc hội nếu Chính phủ không nhanh chóng ban hành luật mới bảo vệ quyền miễn trừ nghĩa vụ quân sự cho sinh viên các trường tôn giáo (yeshiva). Tuy nhiên, sau các cuộc đàm phán căng thẳng trong nội bộ liên minh cầm quyền, hai đảng Shas và Degel HaTorah - đại diện chủ yếu cho cộng đồng Haredi, tuyên bố đã đạt được "thỏa thuận nguyên tắc" với chính phủ về dự luật liên quan và rút lại sự ủng hộ đối với nỗ lực giải tán Quốc hội.

Theo quy định của Knesset, nếu dự luật giải tán Quốc hội bị bác bỏ ngay từ vòng đọc sơ bộ thì sẽ không được đưa ra biểu quyết lại trong vòng 6 tháng sau đó. Giới quan sát chính trị tại Israel nhận định thất bại của dự luật giải tán Quốc hội là chiến thắng mang tính chiến lược của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong bối cảnh ông đang chịu nhiều sức ép nội bộ về việc giải quyết tranh cãi quanh nghĩa vụ quân sự cho người Haredi, một trong những vấn đề gai góc và nhạy cảm nhất của xã hội Israel hiện nay.

Tại sao lại là thời điểm này?

Trong bối cảnh đó, ông đặc biệt cần một đòn bẩy về quân sự, ngoại giao để xoa dịu tình hình. Và Cơ quan Giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc - IAEA đã trao cho Israel một "cái cớ" hợp lý, khi vào ngày 12/6, cơ quan này thông qua một nghị quyết tuyên bố Iran đã vi phạm nghĩa vụ không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Tehran trả đũa bằng cách tuyên bố sẽ tăng cường các hoạt động hạt nhân, cảnh báo rằng họ "không có lựa chọn nào khác ngoài việc đáp trả".

Uranium là nhiên liệu hạt nhân, khi được làm giàu ở mức cao, có thể được sử dụng để chế tạo bom. Iran khẳng định chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích hòa bình.