Suy thận trẻ hoá: Biểu hiện và cách phòng tránh

Trước đó, khoảng tháng 5/2023, nữ diễn viên Ngân Hòa được bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM chẩn đoán mắc bệnh suy thận mạn giai đoạn 3, đồng thời phát hiện thêm tình trạng thiếu máu và viêm gan.

Đến tháng 2/2024, khi tái khám tại Bệnh viện Chợ Rẫy, cô được xác định bệnh đã chuyển sang giai đoạn 5 - tức giai đoạn cuối, khi chức năng lọc của thận gần như không còn hoạt động.

Ở thời điểm hiện tại, nữ diễn viên 29 tuổi phải chạy thận nhân tạo định kỳ và uống thuốc mỗi ngày để duy trì sự sống đồng thời được khuyến nghị ghép thận sớm.

Cảnh báo xu hướng suy thận trẻ hoá

Theo thống kê, ước tính mỗi năm Việt Nam có thêm 8.000 người bị suy thận, trong đó có nhiều bệnh nhân dưới 30 tuổi. Hiện có khoảng 800.000 bệnh nhân cần phải chạy thận lọc máu và hàng ngàn người bệnh chờ ghép thận.

Hội thận học thế giới ước tính khoảng ba triệu người đang phải duy trì sự sống nhờ phương pháp lọc máu (bao gồm chạy thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng) và ghép thận.

Theo cảnh báo của các chuyên gia, ngày càng có nhiều người mắc suy thận mạn giai đoạn cuối và trẻ hóa số lượng. Dự báo số lượng người mắc suy thận mạn tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Khoảng 5 năm gần đây, tỷ lệ bệnh nhân trẻ mắc bệnh thận mạn giai đoạn cuối phải lọc máu chu kỳ tăng 5-10%.

Lý giải về nguyên nhân trẻ hoá suy thận, các chuyên gia cho rằng bên cạnh yếu tố di truyền và các bệnh lý kèm theo, chế độ ăn uống, sinh hoạt của giới trẻ cũng là một trong những nguyên nhân thường gặp gây nên bệnh suy thận.

Lối sống thiếu khoa học, ít vận động, thức khuya, ăn uống quá mặn, nhiều chất béo, chất đường, ăn nhiều thức ăn chế biến sẵn, lạm dụng chất kích thích (rượu, bia, hút thuốc lá) dễ dẫn đến các hội chứng chuyển hóa (đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, gout, béo phì).

Ngoài ra, thói quen tự ý sử dụng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng sinh, thuốc đông y, thuốc không rõ nguồn gốc, thực phẩm chức năng bừa bãi cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy thận gia tăng.

Dấu hiệu nhận biết suy thận

Theo Trung tâm Y tế Mỹ Clevel and Clinic, suy thận có thể gây ra một số biến chứng nhất định như huyết áp cao, thiếu máu, bệnh xương, tổn thương thần kinh, mất cân bằng điện giải.

Các giai đoạn đầu của suy thận mạn tính có thể không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào, tuy nhiên có một số triệu chứng ban đầu đáng lưu tâm như:

- Buồn nôn và nôn

- Mất cảm giác thèm ăn

- Ngứa

- Đau ngực

- Huyết áp cao không kiểm soát được

- Giảm cân bất ngờ

Ngoài ra khi mắc suy thận mạn tính, cơ thể sẽ có những dấu hiệu sau:

- Những thay đổi trong việc đi tiểu

- Giữ nước gây sưng chân

- Mất ngủ

- Chán ăn

- Đau bụng

- Yếu hoặc mệt mỏi

- Khó tập trung và giảm sự nhạy bén về tinh thần

- Co giật cơ và chuột rút

- Ngứa dai dẳng

- Đau ngực

- Hụt hơi

- Huyết áp cao khó kiểm soát

Cách nào phòng tránh suy thận?

Nhằm giảm thiểu tình trạng trẻ hoá suy thận, các chuyên gia y tế đưa ra lời khuyên tới người dân:

- Quản lý bệnh một cách hiệu quả: Bệnh tiểu đường và cao huyết áp làm tăng nguy cơ suy thận, do đó người bệnh nên theo dõi bệnh chặt chẽ, tuân thủ phác đồ điều trị.

- Thận trọng khi dùng thuốc không kê đơn: khi dùng liều quá cao (ngay cả những loại thuốc thông thường như aspirin, ibuprofen và naproxen) cũng có thể tạo ra lượng độc tố cao trong một khoảng thời gian ngắn, khiến cho thận bị quá tải.

- Duy trì cân nặng hợp lý: Béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến suy thận, chẳng hạn như tiểu đường hay huyết áp cao.

- Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Bao gồm ăn ít đường và cholesterol, giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả.

- Giảm lượng muối nạp vào cơ thể: Ăn quá nhiều muối làm tăng huyết áp, dễ dẫn đến suy thận, do đó người dân nên duy trì thói quen ăn nhạt để giảm lượng muối nạp vào cơ thể.

- Uống đủ nước: Mất nước làm giảm lưu lượng máu đến thận, có thể làm hỏng thận, người dân nên tăng cường bổ sung nước lọc hàng ngày theo thể trạng của từng người.

- Hạn chế rượu bia: Rượu làm tăng huyết áp, đồng thời lượng calo dư thừa cũng có thể khiến bạn tăng cân.

- Không hút thuốc: Hút thuốc làm giảm lưu lượng máu đến thận, ảnh hưởng đến chức năng thận ở những người có hoặc không có bệnh thận.

- Giảm căng thẳng: Căng thẳng và lo lắng có thể làm tăng huyết áp, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của thận.

- Tập thể dục thường xuyên: Các môn thể thao có thể giúp giảm căng thẳng, kiểm soát bệnh tiểu đường và huyết áp cao, đồng thời duy trì cân nặng hợp lý. Người bệnh nên chọn môn thể thao phù hợp với sức khỏe của mình như bơi lội, đi bộ và chạy.

- Không chủ quan trước những biểu hiện sớm: Nếu nhận thấy cơ thể có biểu bị bệnh thận, người dân nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được đánh giá một cách toàn diện. Chẩn đoán và điều trị sớm có thể làm chậm sự tiến triển của suy thận.

- Tầm soát sức khỏe định kỳ: Đây là giải pháp giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến thận để điều trị kịp thời, tránh để diễn biến nặng dẫn tới suy thận mạn tính.

Đối với gia đình có người bị suy thận, bệnh viêm cầu thận IgA, các thành viên cùng huyết thống nên tầm soát chức năng thận, xét nghiệm đạm niệu, đạm máu để đánh giá và nhận biết sớm các vấn đề bệnh lý.

Với sự tiến bộ của y học, có nhiều loại thuốc điều trị hiệu quả đối với các bệnh lý về thận, do đó nếu được phát hiện sớm, người bệnh hoàn toàn có thể sống chung với bệnh thận một cách khỏe mạnh, hạn chế bệnh chuyển qua giai đoạn muộn.