Suối Tre Một cõi bình yên

      Cách thị trấn Xuân Lộc, huyện Long Khánh, Đồng Nai chừng 3km về hướng Tây Bắc, giữa những cánh rừng cao su bạt ngàn, thẳng tắp, một Đà Lạt thu nhỏ đang thao thức chờ du khách đến chiêm ngưỡng. Nằm giữa một vùng đồi dốc nhấp nhô, được điểm xuyết bởi dòng suối nhỏ uốn lượn dưới các chân đồi, thảm cỏ mượt xanh, đồi thông và những tàng cổ thụ bao quanh các tòa biệt thự được thiết kế xây dựng theo nghệ thuật kiến trúc Gothique gần một thế kỷ trước. Khu đất đỏ bazan rộng trên hàng chục hecta, ôm ấp những ngọn đồi mượt cỏ thấp thoáng sau những hàng dương rợp mát. Những cây cổ thụ sống đến hàng trăm năm, điềm tĩnh nhìn du khách từ khắp mọi miền về chiêm ngưỡng thắng cảnh. Một bầu không khí trong lành và thuần khiết càng như thêm sức quyến rũ cho cảnh quan nơi đây. Suối Tre tách khỏi khu dân cư và cách xa khu công nghiệp nên cho dù bạn là ai, từ đâu tới vẫn có cảm giác mình được thiên nhiên tẩy sạch bụi đường.  
      Ghé Suối Tre, ta như lạc bước vào vùng đất khác: thiên nhiên trầm mặc, kiêu sa mà lại dịu vợi đến nao lòng... cho dù thời gian có làm hao mòn đi dòng chảy của đời nhưng với Suối Tre thì dường như chính thời gian càng tôn tạo, cổ kính hóa vẻ đẹp của nó. Khi mà bàn tay con người chưa can thiệp thô bạo vào cõi mộng này, thì Suối Tre vẫn còn lưu giữ những khu biệt thự xây theo lối Gothique từ năm 1943 dành cho giới thượng lưu người Pháp làm nơi nghỉ dưỡng, thư giãn. Choáng ngợp lòng bạn có lẽ là cảm xúc khi khám phá những loài dây leo bò tràn lan trên các mái nhà trầm mặc, rêu xanh. Loài chim trời hồn nhiên xây tổ khắp các ngóc ngách. Bảo tàng lộ thiên, nơi lưu giữ nhiều chứng tích lịch sử một thời hà khắc, tàn bạo, độc ác của thực dân Pháp là những rừng cao su già được trồng từ thời thuộc Pháp còn lại đã từng thấm đầy máu, mồ hôi, nước mắt của hàng vạn phu phen đã phải quần quật làm giàu cho bọn chủ Tây. Là đa dạng các loài cây quý hiếm trong nước hoặc được du nhập từâ khắp các châu lục, được nuôi trồng chăm sóc và sinh tưởng trên vùng đất này như: xà cừ sao, dầu, me tây, dương… làm đẹp thêm cho Suối Tre.
      Không ai có thể phủ nhận được khiếu thẩm mỹ của các nhà thiết kế xây dựng công trình này. Đường lên nhà truyền thống là những bậc cấp xây công phu và tinh tế. Ngọn đồi thoai thoải được chia đều, sinh vật cảnh và cỏ dại điểm tô thêm một phần của bức tranh cổ kính. Gần một trăm năm với bao biến động thời cuộc, tòa nhà vẫn chưa xuống cấp là mấy và rất nhiều hiện vật, hình ảnh cùng tài liệu khoa học của Suối Tre qua nhiều thời kỳ gần như vẫn còn được bảo tồn nguyên vẹn. Đặc biệt, thư viện nơi đây khá lớn chứa đến hàng chục ngàn bản sách và báo chí rất cần cho những ai thích nghiên cứu, học tập, du khảo.
      Qua hàng trăm năm bị đô hộ dưới ách ngoại xâm, chiến chinh và thăng trầm thế sự, Suối Tre nhiều lần đổi chủ. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Công ty cao su Đồng Nai đã tiếp quản những đồn điền cao su bạt ngàn này và Suối Tre nằm trong sự quản lý của đơn vị. Những công trình biệt thự, khu vui chơi, nghỉ dưỡng của các ông chủ người Pháp trướác kia, giờâ đây đã được trùng tu, tôn tạo thành Khu Văn hóa Suối Tre dành cho tất cả mọi người đến nghỉ ngơi, sinh hoạt.