Nguyên tắc phòng tránh bệnh phổi nguy hiểm thường gặp khi trời lạnh

Bệnh tái phát có xu hướng gia tăng khi thời tiết chuyển lạnh, do sức đề kháng và chức năng hô hấp giảm sút. Việc phát hiện và điều trị kịp thời bệnh lý này sẽ giúp bệnh nhân tránh được nguy cơ suy giảm chất lượng cuộc sống và những biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng. 

Mỗi năm, Khoa Hô hấp, Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) tiếp nhận khoảng 200 bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Trong đó, có khoảng 30% người bệnh ở giai đoạn nặng phải điều trị bằng thở máy không xâm nhập.

Đặc biệt là những ngày thời tiết lạnh giá thì số người bệnh đến khám và phải nhập viện điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính lại gia tăng.

Người bệnh rất dễ nhiễm các loại virus và vi khuẩn gây viêm đường hô hấp trên và dưới, làm tăng tình trạng co thắt phế quản, tăng dịch nhầy trong đường hô hấp do đó bệnh nhân bị khó thở nặng hơn. 

BS Nguyễn Thị Quyên - Khoa Hô hấp, Bệnh viện Bãi Cháy cho biết: “COPD là một bệnh lý hô hấp khiến cho người bệnh khó thở vì đường thở bị hẹp so với bình thường và có thể dẫn đến suy hô hấp.

Bệnh thường tiến triển từ từ và liên quan đến phản ứng viêm bất thường của phổi với các phân tử hoặc khí độc hại mà trong đó khói thuốc đứng vai trò hàng đầu. Nếu không được khám phát hiện và điều trị bệnh kịp thời thì có thể gây ra biến chứng nặng nề, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống người bệnh, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng”.

Điển hình như bệnh nhân Đ.T.Q., (sinh năm 1936, trú tại Đông Triều, Quảng Ninh) có tiền sử co thắt phế quản, bệnh lý tim mạch, nhập viện điều trị với tình trạng khó thở.

Kết quả X-quang, CT scaner ngực có hình ảnh xơ, dày màng phổi hai bên, vôi hóa màng phổi phải, xét nghiệm có tình trạng bội nhiễm vi khuẩn. Xác định tình trạng suy hô hấp cấp do COPD, các bác sĩ đã điều trị cho bệnh nhân bằng kháng sinh, giãn phế quản, thở máy không xâm nhập. Sau 14 ngày điều trị, sức khỏe bệnh nhân ổn định và được xuất viện.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân qua từng giai đoạn của bệnh. Ở giai đoạn sớm, bệnh nhân thường có ho, khạc đờm, khò khè, tức ngực kéo dài. Sau đó, xuất hiện khó thở, khó thở khi gắng sức, khi thay đổi thời tiết, nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên.

Giai đoạn muộn hơn bệnh nhân xuất hiện khó thở khi gắng sức nhẹ, làm việc nhẹ và tần suất bị nhiễm trùng hô hấp cũng tăng lên. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi từ 40 trở lên, người có tiền sử hút thuốc lá hoặc nghề nghiệp tiếp xúc khói bụi, ô nhiễm.

Không ít trường hợp bệnh nhân mắc COPD nhập viện ở giai đoạn nặng. Khi đó người bệnh đã bị tình trạng tắc nghẽn đường thở kéo dài, lượng khí hít vào trong phế nang không được đẩy ra hết.

Lượng khí tích tụ này ngày càng tăng làm phế nang căng giãn, mỏng dần và dễ vỡ, gây tràn khí màng phổi nguy hiểm đến tính mạng.

Những bệnh nhân mắc COPD còn phải đối mặt với các biến chứng làm suy giảm sức khỏe, chất lượng cuộc sống, giảm tuổi thọ như bệnh lý tâm phế mạn (suy tim, loạn nhịp tim (đặc biệt là rung nhĩ), …). Hiện điều trị bệnh COPD không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng có thể kiểm soát bệnh từ đó làm chậm sự phát triển bệnh, ngăn ngừa biến chứng.

Để chủ động phòng, chống bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bác sĩ Nguyễn Thị Quyên cho biết: “COPD là bệnh thường gặp, có thể dự phòng được bằng cách: Không hút thuốc lá, tránh khói bụi, môi trường ô nhiễm; Giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh; Rèn luyện sức khỏe, tập các bài thể dục phù hợp với thể trạng, đặc biệt là các bài tập thở đúng cách, tốt cho hệ hô hấp; Tiêm phòng cúm và phế cầu ngăn ngừa đợt cấp; Đi khám sức khỏe định kỳ, trường hợp có dấu hiệu của bệnh cần đi khám ngay để được chẩn đoán, điều trị kịp thời. 

Người bệnh COPD cần thăm khám định kì, sử dụng thuốc điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. 

Người bệnh COPD nên duy trì luyện tập thể dục ở mức độ trung bình từ 30-60 phút/ngày, tùy theo khả năng. Với bệnh nhân nặng có thể giảm thời gian luyện tập hoặc thở hoành, thở chúm môi, ho có kiểm soát.

Ngoài việc luyện tập, người bệnh COPD cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ăn đồ loãng, nóng, thức ăn mềm dễ hấp thu. Chế độ ăn cần đủ chất dinh dưỡng và bổ sung thêm nước hoa quả, trái cây, rau xanh.

Khi bệnh tái phát hoặc diễn biến nặng thì lập tức đến cơ y tế khám và điều trị.