Bệnh nhân tên L.T.T. (nữ giới, 28 tuổi, trú tại TP Cẩm Phả Quảng Ninh). Suốt nhiều ngày, chị T. xuất hiện tình trạng đau bụng, ngứa hậu môn, đại tiện phân lỏng ra sán, đôi khi sán tự ra đường hậu môn nên đến Bệnh viện Bãi Cháy thăm khám.
Qua khai thác, các bác sĩ được biết bệnh nhân có thói quen ăn bún bò tái kèm rau sống khoảng 3-4 lần/ tháng. Dựa trên thông tin khai thác, qua thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng, bác sĩ chẩn đoán người bệnh bị nhiễm sán dây bò, chỉ định điều trị thuốc đặc trị sán theo phác đồ.
Sau 24h theo dõi, bệnh nhân tiếp tục đại tiện ra một đốt sán dây khoảng 3 - 4cm, sức khỏe ổn định.
Bác sĩ CKI Trần Quốc Tuấn, Phó Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt Đới, Bệnh viện Bãi Cháy cho biết, khi người ăn thịt có nang ấu trùng sán dây bò chưa được nấu chín, còn tái hoặc sống, nang ấu trùng sẽ đi vào ruột người. Sau đó, ấu trùng thoát ra khỏi nang, đầu lộn ra ngoài, nhờ giác hút, sán bám vào niêm mạc ruột thường ở phần trên hỗng tràng. Tại đây, sán hút các chất bổ dưỡng và phát triển. Chúng tồn tại lâu dài vì thân sán có khả năng đề kháng với các men tiêu protein có trong ruột non.
“Sán dây bò chiếm thức ăn làm suy yếu cơ thể, đồng thời gây tổn thương tại ruột, viêm ruột, rối loạn tiêu hoá,... gây ra các triệu chứng cho người bệnh như đau bụng, ăn không ngon, sụt cân hoặc chóng mặt, đau đầu, thiếu máu hoặc thậm chí là hạ huyết áp... Đặc biệt, sán gây ra cảm giác ghê sợ khi người bệnh nhìn thấy đốt sán chui ra khỏi hậu môn, bò ra ngoài”, bác sĩ Tuấn nói.
Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt Đới, Bệnh viện Bãi Cháy thông tin thêm, bệnh nhân nhiễm ấu trùng sán xâm lấn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng tùy thuộc vào nơi ấu trùng cư trú.
Cụ thể, ấu trùng tại não: biểu hiện chức năng có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí cư trú của ấu trùng như nói ngọng, cơn co giật,đau đầu dữ dội hoặc rối loạn ý thức.
Ấu trùng tại mắt: các triệu chứng có thể xuất hiện như tăng nhãn áp, chảy nước mắt, giảm thị lực, song thị, chèn ép sau nhãn cầu,...
Ấu trùng tại cơ vân: dưới da có thể xuất hiện các nang với kích thước từ 0,5 - 2cm và di động dễ dàng, không gây ngứa; các nang ở cơ liên sườn, lưng, ngực hoặc cơ bắp tay, chân có thể dẫn đến tình trạng đau đầu mãn tính, máy, giật cơ,...
Nang ấu trùng tại cơ tim: tiếng tim biến đổi, làm tim đập nhanh khiến người bệnh khó thở và dễ ngất xỉu,...
Theo các nghiên cứu, tại Việt Nam, bệnh sán dây trưởng thành phân bố rải rác nhiều nơi trên toàn quốc, tỷ lệ nhiễm dao động từ 0,5 - 12 %. Trong đó, tỷ lệ nhiễm sán dây bò chiếm chủ yếu, khoảng 70 - 80%, sán dây lợn chiếm tỷ lệ thấp hơn, khoảng 10 - 20%.
Nguyên nhân bệnh nhân nhiễm sán dây bò hoặc sán dây lợn là do ăn thịt bò, lợn tái, sống có ấu trứng sán còn sống, nở thành sán trưởng thành ký sinh trong ruột non. Sán dây bò có thể sống từ 20 - 30 năm ký sinh cùng bệnh nhân, kích thước có thể dài tới 4 - 12m.
Các bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy khuyến cáo, người dân nên vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống sạch sẽ, chú ý “ăn chín, uống sôi”, không nên ăn các thực phẩm (rau, củ, thịt bò, thịt lợn,…) tái hoặc sống. Cần lưu ý các triệu chứng khi nhiễm sán như đau bụng, buồn nôn, đi ngoài phân lỏng, gầy sút cân,… để tới điều trị kịp thời tại các cơ sở y tế chuyên khoa, tránh mầm bệnh lây lan cho cộng đồng.
