Bệnh nhân C.T.T. (53 tuổi, trú tại phường Cao Xanh, thành phố Hạ Long) chuyển đến cấp cứu tại Bệnh viện Bãi Cháy trong tình trạng tím tái, nhịp tim chậm, suy hô hấp. Trước đó 1h, bệnh nhân ăn hai miếng gan cá nóc và xuất hiện tình trạng tê nóng lưỡi, môi, tê tay chân, khó thở nên được người nhà đưa vào bệnh viện cấp cứu.
Ngay khi xác nhận tình trạng bệnh nhân nguy kịch, suy hô hấp cấp do ngộ độc cá nóc, các bác sĩ đã nhanh chóng đặt ống nội khí quản, rửa dạ dày khẩn cấp, sử dụng than hoạt tính, hồi sức tích cực theo phác đồ để thải độc tố nhanh chóng. Sau 24h điều trị tích cực, bệnh nhân tỉnh táo qua cơn nguy kịch, được rút ống nội khí quản.
Sau khi tỉnh lại, bệnh nhân C.T.T. chia sẻ: “Dù biết cá nóc có độc tố nhưng trước đây khoảng chục năm, tôi đã từng chế biến và ăn thịt cá nóc mà không xảy ra vấn đề gì. Lần này chỉ ăn hai miếng gan cá nóc tôi đã cảm thấy tê lưỡi, môi, chóng mặt, choáng váng và lập tức nhờ người nhà chuyển đến bệnh viện. May mắn qua cơn nguy kịch, tôi sợ và không bao giờ ăn thịt cá nóc nữa. Mong rằng nhiều người tránh ăn loại cá này để không xảy ra điều đáng tiếc”.
BSCKI Trần Công Cẩn – Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Bãi Cháy chia sẻ: “Trường hợp bệnh nhân C.T.T. biểu hiện ngộ độc chất Tetrodotoxin trong cá nóc rất điển hình. Loại chất độc này tập trung nhiều ở gan, thận, tụy, cơ quan sinh sản, mắt, mang, da, máu của cá.
Độc tính gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh, chỉ trong vòng vài phút sau khi ăn cá nóc, bệnh nhân sẽ bị rối loạn cảm giác như: tê môi, lưỡi, tay, chân, mệt mỏi, chóng mặt, choáng váng, cảm giác như nghẹt thắt lồng ngực, vã mồ hôi, tiết nước dãi, sùi bọt mép, nói khó, nuốt khó, mặt ủng đỏ, đau bụng, buồn nôn, nôn, run giật, cứng hàm, cứng lưỡi, chi dưới yếu, đồng tử co, liệt vận động nhãn cầu.
Trường hợp nặng xuất hiện liệt toàn thân, người mềm ra, chân tay mất khả năng vận động, da tím tái, nhiệt độ và huyết áp giảm, khó thở, cuối cùng liệt cơ hô hấp, trụy tim mạch và tử vong.
Như vậy, tình trạng ngộ độc cá nóc xuất hiện và chuyển nặng rất nhanh, nguy cơ tử vong cao nếu không được chuyển đến bệnh viện xử trí cấp cứu kịp thời. Thực tế có rất nhiều trường hợp bệnh nhân tử vong trên đường vận chuyển cấp cứu do ở trên tàu thuyền, ngoài đảo, xa cơ sở y tế”.
Theo nghiên cứu y khoa, thịt cá nóc không có độc tố nhưng khi đánh bắt, chế biến hoặc cá ươn, bị dập nát, độc tố ngấm vào thịt sẽ gây độc khi dùng. Độc tố trong nó độc tới mức, chỉ cần ăn khoảng 10g thịt cá nóc có độc tố là bị ngộ độc, trường hợp nặng gây liệt toàn thân, da tím tái, trụy tim... với tỉ lệ tử vong lên đến 60% nếu cấp cứu chậm. Chỉ từ 1-2mg độc tố có thể gây chết người.
Độc tố cá nóc có tính bền vững cao. Nếu đun sôi ở 100 độ C trong 6 giờ, độc tố mới giảm một nửa, đun sôi ở 200 độ C trong 10 phút độc tố mới bị phá hủy hoàn toàn. Như vậy, nếu chỉ đun nấu thông thường, ngộ độc cá nóc vẫn có thể xảy ra do độc tố chưa bị phá hủy hết. Ngay cả khi phơi khô, chế biến thông thường độc tố chưa bị phá hủy nên vẫn gây ngộ độc.
Dù thông tin về độc tố của cá nóc đã được cảnh báo tại nhiều cơ sở y tế và phương tiện truyền thông nhưng nhiều ngư dân hoặc người dân vẫn chủ ý chế biến và ăn các món chế biến từ cá nóc dẫn đến ngộ độc nguy kịch.
Với kinh nghiệm từng xử trí cấp cứu nhiều trường hợp bệnh nhân ngộ độc cá nóc và các loại hải sản có chứa độc tố Tetrodotoxin như so biển…, các bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy khuyến cáo người dân không ăn cá nóc khô, tươi; không chế biến, không bán, không sử dụng các sản phẩm từ cá nóc như: chả, bột cá nóc; loại bỏ cá nóc ngay từ khi kéo lưới, đánh bắt, không sử dụng cá nóc làm thực phẩm dưới bất kì hình thức nào; không ăn các loại hải sản mà không rõ nguồn gốc và độc tính.
Nếu phát hiện người bị ngộ độc do ăn cá nóc với các triệu chứng nôn mửa, tê môi, miệng, chân, tay, lơ mơ, trạng thái thần kinh li bì, toàn thân biểu hiện mệt mỏi… nên nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu, điều trị kịp thời.
