Theo Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ, cao huyết áp là bệnh lý rất phổ biến trong cộng đồng. Với bệnh nhân mắc bệnh cao huyết áp, việc kiểm soát huyết áp không tốt sẽ gây nên một số biến chứng đáng lo ngại.
Biến chứng suy tim: Khi mắc bệnh cao huyết áp, thành động mạch của người bệnh chịu nhiều áp lực, tim phải hoạt động nhiều hơn so với bình thường. Do vậy, chức năng của tim dần suy giảm, quá trình bơm máu diễn ra yếu hơn. Sau 1 thời gian, người bệnh luôn có cảm giác khó thở, chân tay bị sưng phù, họ phải đối mặt với tình trạng biến chứng suy tim.
Biến chứng đột quỵ: Đột quỵ là biến chứng cực kỳ nghiêm trọng của cao huyết áp, là tác nhân hàng đầu khiến người mắc bệnh cao huyết áp tử vong. Khi cơn đột quỵ xảy ra khiến cho não bộ của người bệnh không được cung cấp oxy, máu để duy trì hoạt động bình thường. Đây là vấn đề rất nghiêm trọng người bệnh cần phải lưu tâm.
Biến chứng ở mắt: Huyết áp cao làm tổn thương các mạch máu nhỏ ở đáy mắt gọi là bệnh võng mạc do tăng huyết áp. Tổn thương mạch máu ở võng mạc mức độ nhẹ và vừa có thể không gây triệu chứng gì, chỉ phát hiện được khi người bệnh đi khám mắt, chụp võng mạc. Vì vậy, người bệnh cao huyết áp cần khám mắt, chụp võng mạc định kỳ để phát hiện sớm biến chứng này. Điều trị kiểm soát huyết áp tốt giúp phòng tránh bệnh võng mạc do tăng huyết áp.
Biến chứng phình và bóc tách động mạch chủ: Huyết áp cao dẫn đến tăng áp lực lên thành động mạch chủ, lâu ngày khiến thành mạch bị suy yếu, giãn lớn ra, gây biến chứng phình và bóc tách động mạch chủ.
Bệnh động mạch ngoại biên: Đối với người bệnh cao huyết áp, huyết áp cao gây ảnh hưởng lên toàn bộ hệ thống mạch máu trong cơ thể như động mạch cảnh, động mạch thận, động mạch nội tạng, động mạch chi dưới. Những mạch máu này cứng lên, bị xơ vữa, vôi hóa gây hẹp hoặc tắc nghẽn, dẫn đến bệnh động mạch ngoại biên.
Biến chứng về rối loạn trí nhớ và sa sút trí tuệ: Biến chứng này thường gặp ở người cao tuổi bị cao huyết áp. Nhiều nghiên cứu cho rằng tăng huyết áp dẫn đến tăng xơ vữa động mạch, dễ đưa đến nhồi máu não im lặng (nhồi máu não lỗ khuyết khi chụp cắt lớp hoặc cộng hưởng từ não) và bệnh lý chất trắng dưới vỏ não. Đây là nguyên nhân dẫn đến rối loạn trí nhớ và sa sút trí tuệ.
Cần có biện pháp gì để phòng ngừa các biến chứng của bệnh cao huyết áp?
Theo lời khuyên của bác sỹ, để ngăn ngừa lâu dài các biến chứng của bệnh cao huyết áp, người bệnh nhất thiết phải kiểm soát tốt huyết áp, bằng cách áp dụng lối sống khoa học và tuân thủ đúng thuốc điều trị.
Theo đó, người bệnh cần có chế độ ăn uống hợp lý, trong khẩu phần ăn hằng ngày đảm bảo đủ kali và các yếu tố vi lượng. Người mắc bệnh cao huyết áp lưu ý không nên ăn mặn (< 5g muối/ngày), hạn chế các thực phẩm chứa nhiều muối như cà muối, dưa muối, mỳ ăn liền, xúc xích, thịt hun khói; … Hạn chế thức ăn có nhiều chất béo bão hòa (bơ, mỡ động vật…), lòng đỏ trứng, thịt có màu đỏ, không ăn nội tạng động vật. Người bệnh cần hạn chế uống rượu, bia; không hút thuốc lá hoặc thuốc lào.
Thực phẩm tốt cho sức khỏe của người mắc bệnh cao huyết áp là cá, nhiều rau xanh và hoa quả tươi. Người bệnh cố gắng duy trì cân nặng hợp lý, duy trì vòng bụng dưới 90cm ở nam và dưới 80cm ở nữ.
Đặc biệt, người bệnh cao huyết áp nên có chế độ sinh hoạt phù hợp, lành mạnh. Tăng cường các hoạt động thể lực: tập thể dục, đi bộ, đi xe đạp hoặc vận động ở mức độ vừa phải, đều đặn khoảng 30-60 phút mỗi ngày. Nên thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý. Tránh để tâm lý căng thẳng, lo âu, tránh bị lạnh đột ngột.
Bác sĩ khuyến cáo, người bệnh cần lưu ý uống thuốc đúng cách, uống đúng liều, đủ liều, đều đặn theo hướng dẫn của bác sĩ.
Người mắc bệnh cao huyết áp nên khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế ngay khi có các dấu hiệu bất thường (đau đầu, khó thở, chóng mặt, buồn nôn, mặt đỏ…). Người trưởng thành cần thường xuyên đo huyết áp để phát hiện sớm bệnh cao huyết áp.
