Sự trở lại của Michelle Bachelet

Theo kết quả sơ bộ do Cơ quan bầu cử quốc gia Chile (Servel), bà  Bachelet giành được số phiếu ủng hộ cao nhất (46,7%) so với 8 ứng cử viên còn lại, nhưng không đạt tỷ lệ quá bán theo quy định. Do vậy, quốc gia Nam Mỹ này sẽ buộc phải tổ chức bỏ phiếu vòng 2 vào ngày 15.12 tới. Tỷ lệ ủng hộ bà Bachelet cao gần gấp đôi so với tỷ lệ phiếu ủng hộ (25,02%) dành cho đối thủ số một, cựu Bộ trưởng Lao động Evelyn Matthei. Với kết quả kiểm phiếu trên, bà Bachelet (62 tuổi, đại diện cho liên minh đối lập “Đa số mới” theo đường lối trung tả) và ông Matthei (60 tuổi, ứng cử viên của “Liên minh vì Chile” cánh hữu cầm quyền) sẽ cùng bước vào cuộc đua song mã.

Theo các nhà phân tích, bà Bachelet có nhiều khả năng giành được thắng lợi tại cuộc bầu cử vòng 2 do nhận được ủng hộ từ các cử tri của một số ứng cử viên và cương lĩnh tranh cử thiết thực cùng khả năng lãnh đạo đã được kiểm chứng ở nhiệm kỳ đầu. Cuộc bầu cử này có thể đánh dấu sự trở lại của phe cánh tả với sự trở lại của Bachelet sau khi chính phủ cánh hữu của Tổng thống Sebastian Pinera gặp rất nhiều khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu ngày càng tăng đòi sự bình đẳng hơn ở nước này.

Mặc dù nền kinh tế Chile phát triển mạnh dưới thời của ông Pinera, với tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống mức thấp kỷ lục và ổn định kinh tế vĩ mô được bảo đảm, nhưng Cecilia Perez - người phát ngôn của Tổng thống - vẫn phải thừa nhận ông Matthei rất khó có thể giành chiến thắng trong bối cảnh các cuộc biểu tình, đặc biệt là các cuộc biểu tình của sinh viên, liên tục xảy ra trong suốt nhiệm kỳ Tổng thống của ông Pinera.

Bà Bachelet là nữ Tổng thống đầu tiên của Chile, lên lãnh đạo đất nước từ 2006 - 2010. Trước đó, bà cũng là nữ Bộ trưởng quốc phòng đầu tiên của nước này từ năm 2002 - 2004. Trong cương lĩnh tranh cử lần này, bà Bachelet tập trung chủ yếu vào ba cam kết lớn, đó là cải cách Hiến pháp được áp dụng từ thời của nhà độc tài Augusto Pinochet, cải cách hệ thống giáo dục, trong đó có việc tiếp cận giáo dục đại học miễn phí dành cho tất cả mọi người và tăng thuế nhằm có thêm nguồn ngân sách tương đương với 3% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) để thực hiện những cải cách theo yêu cầu của các sinh viên. Theo cựu Tổng thống này, cải cách thuế là cần thiết để có thêm nguồn lực phát triển y tế, giáo dục, nhà ở, văn hóa, bảo vệ môi trường. Về các vấn đề kinh tế - xã hội, bà Bachelet cam kết sẽ thu hẹp khoảng cách giàu nghèo ở Chile, một trong những quốc gia có thu nhập GDP bình quân đầu người (tính theo cân bằng sức mua) cao nhất Mỹ Latin, với 22.362 USD/người/năm, nhưng lại có hơn 50% trong số 17 triệu dân vẫn phải sống với mức thu nhập ít hơn 500 USD/tháng.

Một số đề xuất của bà khiến các doanh nghiệp lo ngại như việc bà dự định tăng thuế doanh nghiệp từ 20% lên 25% trong vòng 4 năm tới và yêu cầu các công ty phải nộp thuế đối với các khoản thu từ hoạt động tái đầu tư.

Có lẽ, lo ngại lớn hơn là liệu bà Bachelet có thực hiện những cam kết đối với những người dân đang ngày càng bất mãn với Chính phủ hay không. Ông Carlos Ominami - cựu Thượng nghị sĩ thuộc Đảng Xã hội - nhận xét: “Nếu không có gì thay đổi, điều này có thể dẫn đến tình trạng bất ổn hơn. Sẽ có thêm nhiều thất vọng và bất bình trong xã hội, và người dân sẽ đổ ra đường để biểu tình phản đối. Chile không còn là một đất nước yên bình nữa”.

Ngoài ra, việc liên minh “Đa số mới” theo đường lối trung tả của Bachelet chiếm đa số tại cả hai viện Quốc hội Chile sau cuộc tổng tuyển cử ngày 17.11 cũng tạo thuận lợi không nhỏ cho nữ chính khách này ở vòng hai bỏ phiếu bầu tổng thống. Liên minh này đã giành được 68 trong tổng số 120 ghế tại Hạ viện, tăng 11 ghế so với nhiệm kỳ hiện nay sẽ kết thúc vào ngày 11.3.2014. Tại Thượng viện, “Đa số mới” thu được 12 trong số 20 ghế được bầu lần này, nâng tổng số ghế của liên minh tại viện lập pháp này lên 21 trong tổng số 38 ghế. Trong khi đó, “Liên minh vì Chile” cánh hữu cầm quyền giành được 48 ghế tại Hạ viện, giảm 7 ghế nhưng chiếm thêm được 7 ghế tại Thượng viện, cho phép giữ nguyên 16 ghế tại cơ quan lập pháp.   

Với tương quan lực lượng trên, liên minh “Đa số mới” có điều kiện để thực hiện một số cam kết mà bà Bachelet đã đưa ra trong cuộc vận động tranh cử tổng thống, nếu bà thắng cử tại vòng 2 vào ngày 15.12 tới.