SỰ KIỆN BÌNH LUẬN: "Đặc sản" mới của Thái Lan

      Trong khi thế giới theo dõi diễn biến trên chính trường Thái Lan và dự đoán về khả năng xảy ra một cuộc đảo chính quân sự như năm 2006, sau một loạt động thái cho thấy giới quân sự đứng về phe đối lập, thì kết quả lại là một cuộc đảo chính tư pháp. Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã ra phán quyết giải tán Đảng Sức mạnh nhân dân cầm quyền (PPP) thân Thaksin và yêu cầu giải tán Chính phủ. Quyết định giải thể PPP nhận được sự đồng thuận của 8 trong số 9 thành viên ban hội thẩm. Tòa Hiến pháp khẳng định lại phán quyết của Tòa Tối cao, theo đó cựu phó Chủ tịch PPP Yongyuth Tiyapairat phạm tội gian lận trong cuộc bầu cử ngày 2.12 năm ngoái. Quyết định giải tán đảng cầm quyền được thực hiện theo điều 237 của Hiến pháp Thái Lan, trong đó quy định rằng, một chính đảng sẽ bị giải thể nếu một thành viên điều hành của đảng đó bị kết tội vi phạm luật bầu cử và đảng này bị tuyên tội đồng lõa. Do PPP bị giải tán nên lãnh đạo của đảng này, tức là Thủ tướng Somchai và những quan chức cao cấp khác trong ban chấp hành sẽ bị cấm hoạt động trong 5 năm. Cùng với PPP, hai đảng khác trong liên minh cầm quyền là Dân chủ (Matchima) và Dân tộc Thái (Chart Thai) cũng bị Tòa án Hiến pháp phán quyết giải thể vì gian lận trong cuộc bầu cử Quốc hội năm 2007. Như vậy, tổng cộng có 109 lãnh đạo của 3 chính đảng bị cấm hoạt động chính trị trong 5 năm tới.
      Quyết định trên của Tòa đã đặt dấu chấm hết cho chính phủ 77 ngày tuổi của Thủ tướng Somchai. Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu phán quyết của Tòa án Hiến pháp có giúp mang lại sự ổn định lâu dài cho quốc gia này hay không? Tất nhiên, trước mắt, quyết định của Tòa án Hiến pháp có vẻ như đã làm dịu không khí căng thẳng đến nghẹt thở những ngày qua tại Thái Lan sau khi những người biểu tình thuộc phe đối lập bảo hoàng cực đoan, tập hợp dưới tên gọi Liên minh nhân dân vì dân chủ (PAD) chấp nhận rút khỏi các sân bay Bangkok, nơi 350.000 hành khách bị cô lập từ nhiều ngày qua và mọi chuyến bay đều tê liệt. Ngoài ra, một trong những thành viên sáng lập của PAD Sonhdi Limthongkul cũng tuyên bố, đảng này và những người ủng hộ sẽ chấm dứt mọi hoạt động biểu tình tại Bangkok kể từ ngày 3.12, khép lại chiến dịch "đảo chính đường phố" kéo dài 192 ngày qua.
      Tuy nhiên, đây chưa thể coi là chiến thắng cuối cùng của PAD bởi một cuộc chiến chính trị khác lại mới được khơi mào. Dù là đảo chính bằng quân sự hay đảo chính bằng tư pháp thì đảng cầm quyền PPP và những người ủng hộ cũng đã lường trước được những kịch bản này. Chẳng thế mà ngay từ cách đây một tháng, PPP và một số đảng ủng hộ đã rậm rịch chuẩn bị cho sự ra đời của đảng Vì nước Thái (Puea Thai), một tấm áo mới của đảng PPP vừa bị giải thể. Phó Thủ tướng Chaovarat Charnveerakul sẽ lên tạm quyền Thủ tướng cho đến khi một người mới được bầu và một Nội các mới được thành lập. Đây có thể sẽ lại là một ngòi nổ mới cho những căng thẳng sắp tới trên chính trường Thái Lan bởi mặc dù hài lòng trước phán quyết của tòa án, nhưng PAD đe dọa sẽ tái diễn các cuộc biểu tình đường phố nếu Nội các hiện nay vẫn nắm tạm quyền.
      Nếu xâu chuỗi lại những sự kiện trong suốt 2 năm qua ở Thái Lan kể từ cuộc đảo chính quân sự năm 2006, lật đổ cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, người ta có thể nhận thấy những kịch bản lần lượt được lặp lại: Hai cuộc bầu cử trong năm 2006 và 2007 đều lần lượt bị Tòa án Hiến pháp bác bỏ, hai Thủ tướng được bầu từ hai cuộc bầu cử này đều bị phế truất, và hai chính đảng gồm đảng người Thái yêu người Thái (TRT) của cựu Thủ tướng Thaksin và giờ đây là Đảng Sức mạnh nhân dân của những người thân Thaksin đều bị giải thể. Câu hỏi đặt ra là tại sao các kịch bản cứ lặp lại như một thước phim được quay lại nhiều lần như vậy?
      Cũng như Đảng người Thái yêu người Thái trước kia, PPP rõ ràng đã lường trước được phán quyết của Tòa án và đã chuẩn bị sẵn lối thoát hiểm. Hơn 200 nghị sỹ của PPP sẽ tập hợp dưới ngọn cờ mới mang tên đảng Vì nước Thái. Đằng sau đảng Vì nước Thái, cũng như đằng sau PPP trước kia, vẫn là bàn tay vô hình của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, người đang tị nạn chính trị từ hồi tháng 8. 
      Các chiến dịch của PAD nhằm vào PPP thực chất là nhằm vào Thaksin, hay nói đúng hơn là nhằm vào chính sách mà ông đã tạo dựng lên trong suốt những năm cầm quyền: chính sách tự do hóa, dân túy và ưu tiên nông thôn - một nền tảng nhận được sự ủng hộ của tầng lớp nông dân ở nông thôn trong khi lại tước đi đặc quyền, đặc lợi của tầng lớp trung lưu ở thành thị, giới chóp bu trong quân đội và các lực lượng bảo hoàng chính trị - một nền tảng giúp ông Thaksin có được sự ủng hộ của các cử tri nông thôn, và vô hình trung làm lệch cán cân chính trị vốn đang nghiêng về phe bảo hoàng. Nhìn vào hành động của PAD thời gian qua, những cuộc biểu tình tưởng là tự phát nhưng thực chất lại rất có tổ chức và được sự hậu thuẫn mạnh mẽ như: những phát biểu công khai ủng hộ phe biểu tình của một số tướng lĩnh quân sự. Thực chất, cuộc đối đầu giữa PAD và PPP (hay TRT trước đây) không đơn thuần là sự đọ sức giữa ông Thaksin và những đối thủ của ông mà đó là sự đối đầu của hai lực lượng, hai xu hướng phát triển kinh tế - xã hội đang chia rẽ Thái Lan mà PAD và PPP chỉ là những đại diện tiêu biểu. Cuộc đọ sức này sẽ chưa dừng lại chừng nào PAD còn có hậu thuẫn vững chắc là giới quân sự và các lực lượng khác, trong khi PPP lại có sự hậu thuẫn là các lá phiếu của cử tri nông thôn. Nên nhớ, nhóm cử tri nông thôn đã từng bỏ phiếu ủng hộ ông Thaksin 3 lần trong vòng 7 năm qua. Chưa có một ai trong hệ thống chính trị truyền thống lại có được sự ủng hộ như vậy. Rõ ràng một nhân tố mà những người biểu tình tại Bangkok đã không tính đến khi tuyên bố "chiến thắng", đó là họ không thể chiến thắng chừng nào chưa lật đổ được "hệ thống Thaksin". 
      Theo luật bầu cử hiện nay, một cuộc bầu cử mới tại Thái Lan chắc chắn sẽ lại đưa "một PPP phẩy" lên nắm quyền bởi các cuộc thăm dò đều cho thấy những cựu thành viên của PPP vẫn nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân. Điều này sẽ lại báo hiệu một "cuộc đảo chính tư pháp" mới và nguy cơ một cuộc giải tán chính đảng, giải tán Chính phủ mới. Và từ nay, đảo chính tư pháp, có thể sẽ thay thế đảo chính quân sự trở thành vũ khí mới của lực lượng chống Thaksin.