Bảo đảm chặt chẽ, khả thi, thống nhất
Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật đã phối hợp với Cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) theo ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám, đồng thời có văn bản đề nghị Chính phủ có ý kiến về dự thảo Luật.
Tại văn bản trả lời, Chính phủ cơ bản tán thành với các nội dung tiếp thu, chỉnh lý của dự thảo Luật và có ý kiến khác đối với 3 vấn đề. Đó là, về quy định các giao dịch phải công chứng (khoản 2 Điều 1 của dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám, Điều 3 mới); bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên (Điều 38); nội dung quản lý nhà nước về công chứng trong Luật Công chứng.
Trong đó, báo cáo cụ thể về những nội dung tại dự thảo Luật mà Chính phủ có ý kiến khác, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, về bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên (Điều 38), Chính phủ đề nghị không quy định bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là loại hình bảo hiểm bắt buộc mà chỉ quy định tổ chức hành nghề công chứng có nghĩa vụ mua bảo hiểm này cho công chứng viên của tổ chức mình.
Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị giữ quy định về bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là bảo hiểm bắt buộc như dự thảo Luật. Bởi lẽ, theo quy định của pháp luật hiện hành và dự thảo Luật, công chứng là dịch vụ công cơ bản, công chứng viên cung cấp dịch vụ công do Nhà nước ủy nhiệm thực hiện nhằm bảo đảm an toàn pháp lý cho các bên tham gia giao dịch, phòng ngừa tranh chấp, góp phần bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức, ổn định và phát triển kinh tế - xã hội.
Mặt khác, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, nếu là bảo hiểm bắt buộc thì tổ chức kinh doanh bảo hiểm bắt buộc phải bán, còn nếu không phải là bảo hiểm bắt buộc thì dù Luật quy định tổ chức hành nghề công chứng có nghĩa vụ mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho công chứng viên nhưng không có tổ chức kinh doanh bảo hiểm cung cấp loại hình bảo hiểm này thì công chứng viên cũng không được bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Do đó, quy định như dự thảo Luật mới bảo đảm chặt chẽ, khả thi, thống nhất với nghĩa vụ của tổ chức hành nghề công chứng trong việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp cho công chứng viên, bảo đảm thực hiện mục tiêu bảo vệ lợi ích công cộng, an toàn xã hội.
Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến chỉ đạo.
Bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên góp phần bảo vệ lợi ích công cộng
Tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, trong 14 luật chuyên ngành hiện có 11 luật quy định bảo hiểm trách nhiệm theo hướng là bảo hiểm nghĩa vụ, đòi hỏi tổ chức hành nghề phải mua bảo hiểm nghề nghiệp cho thành viên của mình.
“Việc mua bảo hiểm nghề nghiệp là nghĩa vụ nên sẽ mua trên cơ sở thỏa thuận giữa doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm và tổ chức hành nghề. Nhưng, nếu là loại hình bảo hiểm bắt buộc thì sẽ phải quy định rõ mức mua và mức bồi thường”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nêu rõ.
Qua rà soát các luật liên quan đến kiểm toán, luật sư, khám, chữa bệnh, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cũng cho biết, các luật liên quan đã bỏ quy định bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp là bảo hiểm bắt buộc, chỉ quy định nghĩa vụ mua bảo hiểm.
"Như vậy, nếu dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) vẫn giữ quy định bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên loại hình bảo hiểm bắt buộc thì hiện có duy nhất Luật này bắt buộc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp. Mua bảo hiểm nghề nghiệp là để bảo vệ công chứng viên khi có rủi ro về trách nhiệm cá nhân, nhưng so sánh với bác sỹ, kiểm toán viên, luật sư thì không biết ai rủi ro hơn”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nêu rõ.
Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, quy định bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là bảo hiểm bắt buộc sẽ phù hợp với quy định tại Điều 8 của Luật Kinh doanh bảo hiểm, không phải căn cứ vào đặc thù nghề nghiệp. Việc mua bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên sẽ góp phần bảo vệ lợi ích công cộng, an toàn xã hội, cũng như giúp bảo vệ tốt hơn quyền lợi của công chứng viên trong quá trình hành nghề.
“Công chứng là dịch vụ công cơ bản. Mục đích của việc thực hiện quy định này là để bảo đảm an toàn cho các giao dịch kinh tế, dân sự, thông qua đó góp phần bảo đảm một môi trường kinh doanh lành mạnh, gián tiếp bảo đảm an toàn xã hội”. Nhấn mạnh những tính chất này của bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, đây là một loại hình bảo hiểm bảo vệ lợi ích công cộng, phù hợp với tiêu chí quy định tại Điều 8 của Luật Kinh doanh bảo hiểm.
Việc thời gian qua các công chứng viên hầu như không được bồi thường khi xảy ra sự kiện bảo hiểm mà Chính phủ nêu tại văn bản số 777/CP-PL là vấn đề bất cập trong tổ chức thực hiện luật. Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị, Chính phủ cần có giải pháp khắc phục để tăng cường hiệu quả thực thi quy định này trong thực tiễn, nhất là quy định về cơ chế, điều khoản, nguyên tắc bảo hiểm phù hợp với đặc thù của hoạt động công chứng.
Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản đồng tình với những vấn đề trong dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã được cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra thống nhất.
Đối với quy định về bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, thiết kế 2 phương án để lấy ý kiến của đại biểu Quốc hội trong thời gian tới. Phương án 1, giữ như Luật hiện hành, theo đó bảo hiểm trách nhiệm nghề nghiệp của công chứng viên là bảo hiểm bắt buộc. Phương án 2 như Chính phủ đề nghị, theo đó chỉ quy định tổ chức hành nghề công chứng có nghĩa vụ mua bảo hiểm này cho các công chứng viên trong tổ chức của mình.
