Sáp nhập cơ học, y tế dự phòng có bị tê liệt?

Cụ thể, nếu nhập trạm y tế xã vào trung tâm y tế huyện, tỉnh cần có giải pháp bảo đảm biên chế, trang thiết bị, bảo đảm đội ngũ cộng tác viên y tế, cộng tác viên dân số. Nếu chỉ sáp nhập một cách cơ học thì công tác y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu e rằng sẽ bị tê liệt. 

Giải thể trạm y tế xã, áp lực cho Trung tâm y tế huyện

Theo ghi nhận của Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh - Phó trưởng đoàn giám sát của Quốc hội “việc huy động, quản lý sử, dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid – 19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”, Hưng Yên là một trong những tỉnh có sự quan tâm, đầu tư cho y tế với tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế của người dân ở mức cao, mạng lưới y tế cơ sở phủ rộng trên địa bàn tỉnh... Những năm qua, Hưng Yên đã thực hiện đầy đủ nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, thực hiện theo nguyên lý y học gia đình, quản lý sức khỏe toàn diện, liên tục cho từng người dân trên địa bàn, tổ chức khám, chữa bệnh ban đầu, thực hiện tốt tư vấn về sức khỏe, chăm sóc giảm nhẹ, phục hồi chức năng, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, bà mẹ, trẻ em…; phòng, chống các bệnh lây nhiễm, bệnh không lây nhiễm, quản lý các bệnh mãn tính.

Đáng chú ý, 100% các trạm y tế tuyến xã trên địa bàn tỉnh đã được cấp giấy phép hoạt động khám, chữa bệnh theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh; 155 trạm y tế xã đủ điều kiện thực hiện 76 gói dịch vụ kỹ thuật theo quy định tại Thông tư số 39/2017/TT – BYT ngày 18.10.2017 về việc quy định gói dịch vụ y tế cơ bản cho tuyến y tế cơ sở. Các trạm y tế thực hiện chức năng khám, chữa bệnh thông thường, sơ cấp cứu cho bệnh nhân và kết nối chuyển người bệnh lên các cơ sở y tế tuyến trên khi quá khả năng thực hiện.

Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh Hưng Yên cho biết, khó khăn của các trạm y tế là, người dân vẫn chưa tin tưởng vào công tác khám, chữa bệnh của y tế xã, có xu hướng lên tuyến cao hơn để khám, chữa bệnh. Do đó, trạm y tế xã mới chỉ thực hiện phòng bệnh là chính, thực hiện sơ cấp cứu và khám chữa bệnh thông thường.

Một đặc điểm nữa của tỉnh Hưng Yên là một số nơi đã thực hiện sáp nhập trạm y tế xã vào trung tâm y tế cấp huyện. Sau khi sáp nhập, lãnh đạo tỉnh nhận thấy, khoa y tế công cộng của trung tâm y tế cấp huyện được phân công thực hiện chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế xã giải thể, ngoài việc bảo đảm nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân trên địa bàn cấp huyện, trung tâm y tế huyện gặp nhiều khó khăn trong triển khai nhiệm vụ do khối lượng công việc nhiều, đặc biệt khi dịch Covid – 19 diễn biến phức tạp. Bên cạnh đó, công tác phối hợp giữa trung tâm y tế cấp huyện với chính quyền các ban, ngành đoàn thể cấp xã về công tác y tế không được chặt chẽ như trạm y tế chưa giải thể.

Trung tâm y tế huyện có làm thay chức năng y tế dự phòng của trạm y tế?

Đề nghị tỉnh Hưng Yên đánh giá thêm về việc sáp nhập một số trạm y tế xã vào trung tâm y tế huyện, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nêu rõ, nhiều trạm y tế xã trên địa bàn tỉnh do gần bệnh viện, hoặc các trung tâm y tế huyện, nên không cần thiết phải có riêng một trạm y tế xã. Vấn đề đặt ra là, trạm y tế xã chủ yếu đảm nhận 2/3 công việc của y tế dự phòng, y tế công cộng và chăm sóc sức khỏe ban đầu. Nếu nhập trạm y tế xã vào trung tâm y tế huyện, tỉnh cần có giải pháp bảo đảm biên chế, trang thiết bị, đội ngũ cộng tác viên y tế, cộng tác viên dân số. Chỉ sáp nhập một cách cơ học, dồn hết việc vào trung tâm y tế huyện, không bảo đảm đội ngũ nhân viên, thì công tác y tế dự phòng, y tế công cộng và chăm sóc sức khỏe ban đầu sẽ tê liệt, không bảo đảm được nhiệm vụ. 

Qua làm việc với UBND TP. Hưng Yên, Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách Hoàng Văn Cường, thành viên Đoàn giám sát của Quốc hội, thông tin thêm "thành phố có trường hợp 1 trạm y tế xã một năm không có ai đến khám". Theo lãnh đạo TP. Hưng Yên, ở những nơi gần dịch vụ y tế tư nhân, trung tâm y tế huyện, thì việc người dân khám, chữa bệnh tại trạm y tế xã gần như không có, chỉ còn y tế dự phòng và chăm sóc sức khỏe ban đầu. Như vậy, sáp nhập trạm y tế xã với trung tâm y tế huyện là tốt, không phát sinh vướng mắc. Quan trọng là tỉnh Hưng Yên cần xem xét đặc thù ở những nơi vùng sâu, vùng xa, đi lại khó khăn, trung tâm y tế huyện ở xa, thì không nên sáp nhập trạm y tế xã vào trung tâm y tế huyện, mà nên tăng cường trạm y tế xã.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị, tỉnh Hưng Yên cần trả lời cho được câu hỏi, quá trình sáp nhập, trung tâm y tế huyện có làm thay được chức năng y tế dự phòng của trạm y tế xã hay không và báo cáo lại với Đoàn giám sát. Cần làm rõ vai trò của trạm y tế xã đối với công tác khám, chữa bệnh. Trạm y tế xã chủ yếu hoạt động y tế dự phòng, nhưng vẫn cần quan tâm khám, chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế. Nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh của trung tâm y tế huyện để giảm tải lên tuyến trên. 

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương, với 100% trạm y tế xã được cấp phép khám, chữa bệnh, đủ điều kiện thực hiện 76 gói dịch vụ kỹ thuật, nên chăng, tỉnh Hưng Yên cần trao thêm quyền cho trạm y tế xã quản lý bệnh không lây nhiễm, cho phép cấp thuốc, khám và theo dõi điều trị sau khi sàng lọc tại cộng đồng. Người bị mắc bệnh, sau khi chuyển lên trung tâm y tế huyện khám, được kê đơn thuốc, thì chuyển về cho trạm y tế xã theo dõi, quản lý khám và cấp phát thuốc tại trạm y tế để giảm số lượng bệnh nhân ở trung tâm y tế huyện.

Giám sát không chỉ phát hiện ra những khó khăn, vướng mắc, mà qua thực tế giám sát, Đoàn giám sát còn gợi mở, tháo gỡ cho địa phương bằng những giải pháp thiết thực. Những vướng mắc có liên quan đến cơ chế chính sách, tỉnh Hưng Yên cần kiến nghị cụ thể để Đoàn giám sát ghi nhận và xem xét đưa vào Báo cáo giám sát trình Quốc hội. Nhấn mạnh tinh thần này, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh đề nghị, tỉnh Hưng Yên cần tiếp tục tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, bảo đảm y tế dự phòng là then chốt, y tế cơ sở là nền tảng.