Sắp đến hồi kết?

Tối hậu thư của CSU

Căng thẳng trên chính trường Đức nổi lên sau khi Thủ tướng Merkel bác bỏ kế hoạch nhập cư tổng thể của Bộ trưởng Nội vụ Horst Seehofer, Chủ tịch đảng Liên minh Xã hội Kitô giáo (CSU) vùng Bayern, đối tác quan trọng trong liên minh do đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) của bà Merkel lãnh đạo. Theo đề xuất của ông Seehofer, Đức sẽ trục xuất những người nhập cư không có giấy giờ tùy thân có hiệu lực, hoặc bị phát hiện đã đăng ký xin tị nạn tại những quốc gia thành viên khác trong Liên minh châu Âu (EU).

Tuy nhiên, đề xuất này đi ngược lại chính sách của bà Merkel mở cửa biên giới cho người di cư tị nạn, cũng như gây tổn hại Hiệp ước Scheghen. Thủ tướng Merkel áp dụng chính sách mở cửa biên giới cho người nhập cư vào Đức từ năm 2015, nhằm san sẻ gánh nặng với các nước thành viên khác trong EU trước sức ép của làn sóng người di cư tị nạn từ các nước Trung Đông và Bắc Phi tràn sang châu Âu. Chính sách nhập cư nhân đạo của bà Merkel đã vấp phải không ít sự phản đối trong nước, trong đó có cả chính những người đồng minh CSU. Nhiều người đổ lỗi cho làn sóng hơn 1,6 triệu người nhập cư ở Đức gây ra khủng hoảng về nhà ở, việc làm, tội phạm và các vấn đề xã hội khác. Sự bức xúc liên quan đến người nhập cư trong xã hội Đức cũng là nguyên do chính giúp đảng cực hữu Sự lựa chọn cho nước Đức (AfD) lớn mạnh lên nhanh chóng. Trong cuộc bầu cử Quốc hội Đức diễn ra vào tháng 9.2017, AfD đã lần đầu tiên vượt đảng Dân chủ Xã hội Đức (SPD), trở thành đảng lớn thứ 2 ở Đức.

Thủ hiến vùng Bayern Markus Soeder cảnh báo, chính sách “du lịch tị nạn” hiện nay có thể khiến Chính phủ liên minh Đức tiến gần tới hồi kết. Đề xuất trục xuất người nhập cư từ những nước EU khác chỉ là một trong 63 đề xuất nằm trong kế hoạch tổng thể về nhập cư của ông Seehofer bị bà Merkel bác bỏ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Nội vụ Đức tuyên bố không sẵn sàng thỏa hiệp. Các thành viên đảng CSU cho biết, ông Seehofer đã ra tối hậu thư với Thủ tướng Merkel buộc người đứng đầu Chính phủ Đức hoặc ủng hộ kế hoạch nhập cư tổng thể, hoặc sa thải chức Bộ trưởng Nội vụ của ông.

Nếu bà Merkel sa thải ông Seehofer, liên đảng bảo thủ giữa CSU/CDU trong Nghị viện Đức tồn tại suốt 70 năm qua nhiều khả năng cũng sẽ kết thúc. Trong trường hợp này, liên minh giữa CDU và SPD, đối tác thứ ba trong liên minh cầm quyền hiện nay, sẽ không còn kiểm soát đa số ghế trong Nghị viện. Người đứng đầu đảng CDU tại bang Brandenburg Ingo Senftleben cho rằng, liên đảng CDU/CSU tan vỡ có thể gây ra “cơn địa chấn” trên chính trường và Đức có thể sẽ phải kêu gọi một cuộc bầu cử mới.

Nỗ lực co kéo

Tờ Bild của Đức ngày 16.6 dẫn một số nguồn tin cho biết, Thủ tướng Merkel hiện đang tìm kiếm các thỏa thuận song phương liên quan tới vấn đề di cư với các nước Áo, Hy Lạp và Italy tại Hội nghị thượng đỉnh EU được lên kế hoạch tổ chức vào ngày 28 - 29.6 tới. Trong bối cảnh đó, kế hoạch nhập cử tổng thể của ông Seehofer có thể cản trở Berlin trong nỗ lực đàm phán với các thành viên EU về chính sách nhập cư rộng lớn hơn cho toàn khối. Bà Merkel nêu rõ, khủng hoảng người nhập cư là thách thức chung của EU và cần tìm giải pháp chung. Việc Đức đột ngột có những hành động đơn phương nhằm trục xuất người nhập cư ở cửa biên giới sẽ làm tăng gánh nặng lên những nước thành viên khác ở “đầu chiến tuyến” trong tiếp nhận người di cư tị nạn vào châu Âu như Italy và Hy Lạp.

Trước đó, Thủ tướng Italy Giuseppe Conte kêu gọi, EU cải cách các quy tắc về di cư và tị nạn, đề xuất khối này thành lập các trung tâm giải quyết các đơn xin tị nạn đặt tại các nước có người dân muốn di cư tới châu Âu, vốn là đề xuất được Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ủng hộ. Nhà lãnh đạo Pháp Macron thừa nhận, các quy định về nhập cư của châu Âu hiện nay không thỏa đáng và các nước châu Âu, cũng chưa thể hiện đủ sự đoàn kết với Italy trong cuộc khủng hoảng người di cư. Pháp hy vọng sẽ hợp tác với Italy, Đức và Tây Ban Nha nhằm tìm cách giải quyết tốt hơn vấn đề dòng người di cư tràn vào châu Âu.

Hội nghị thượng đỉnh EU sắp tới sẽ bàn về các chính sách chung của EU. Việc các nước thành viên EU đạt được sự đồng thuận tại Hội nghị thượng đỉnh EU sắp tới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh EU đang nỗ lực củng cố đoàn kết và thúc đẩy cải cách nội khối. Bà Merkel cho biết, Đức và Pháp sẽ tìm kiếm động lực mới cho hợp tác EU trong chính sách đối ngoại, quốc phòng và an ninh, cũng như việc thúc đẩy phát triển kinh tế và đồng tiền chung châu Âu.

Trong khi đó, kết quả thăm dò dư luận do Hãng Infratest dimap công bố mới nhất cho thấy, 62% số người Đức được hỏi ủng hộ việc từ chối những người xin tị nạn mà không có giấy tờ nhập cảnh vào Đức tại các cửa khẩu của nước này. Trong khi đó, 86% người Đức được hỏi mong muốn nhanh chóng cho hồi hương những người nhập cư không được cấp quy chế tị nạn.