Sang trang

Tổng thống Nga Medvedev và Tổng thống Afghanistan Hamid Karzai trong cuộc họp báo chung tại Điện Kremlin hom 21.1                                                                                              Nguồn: AP

Nga đang trở lại Afghanistan. Lần này, sự hiện diện của Moscow ở quốc gia nghèo nhất khu vực Nam Á không phải về mặt quân sự mà là kinh tế. Đây cũng chính là kết quả của các cuộc hội đàm giữa Tổng thống Karzai với Tổng thống Medvedev và Thủ tướng Nga Vladimir Putin tại Moscow. Tại cuộc họp báo chung sau hội đàm ngày 21.1 ở Điện Kremlin, Tổng thống Nga Medvedev tuyên bô,ë chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Karzai sẽ mở ra một trang mới trong lịch sử quan hệ hai nước. Trước đây, Tổng thống Karzai từng tới Nga nhưng chỉ trong khuôn khổ các hội nghị thượng đỉnh quốc tế. Vì thế, chuyến thăm lịch sử này được hy vọng sẽ đánh dấu sự cải thiện quan hệ giữa hai nước kể từ khi quân đội Liên Xô tiến vào Afghanistan năm 1979 và rút đi 10 năm sau đó.

Tổng thống Karzai đánh giá Nga không chỉ là một nước láng giềng mà còn là đối tác quan trọng hàng đầu của Afghanistan. Theo ông, Nga “hơn cả một đồng minh thân cận” bởi giữa họ có những giá trị văn hóa và lịch sử chung. Thông thường, khi nhắc lại lịch sử trước đây, người ta thường nói về sự hiện diện quân sự của Moscow ở Afghanistan, nhưng cũng không thể phủ nhận Liên Xô đã giúp Afghanistan xây dựng các nhà máy năng lượng, cơ sở hạ tầng, xã hội, giúp đào tạo các chuyên gia Afghanistan. Và giờ đây, sự “hợp tác này sẽ tiếp tục”, như lời khẳng định của Tổng thống Mevedev. Tuyên bố chung nêu rõ Nga sẵn sàng giúp Afghanistan ổn định tình hình và phát triển kinh tế, trong đó có việc thực hiện hàng loạt dự án ưu tiên về cơ sở hạ tầng gồm một số nhà máy điện và dự án xây đường hầm Saland, tuyến đường chính nối hai miền Nam - Bắc Afghanistan. “Chúng tôi muốn thấy Nga gia tăng sự hiện diện của mình tại Afghanistan”. Tổng thống Medvedev cũng hy vọng lực lượng quốc tế do Mỹ đứng đầu thành công trong nỗ lực ổn định Afghanistan để Kabul có thể tự đảm nhận trách nhiệm đảm bảo an ninh vào năm 2014.

Trong các cuộc gặp ở Moscow, các nhà lãnh đạo Nga và Afghanistan đã thỏa thuận tăng cường hợp tác chống buôn bán ma túy và các tội phạm liên quan đến ma túy ở Afghanistan - nước sản xuất ma túy nhiều nhất thế giới. Cụ thể, hai bên đồng ý tiếp tục các chiến dịch đặc biệt chống ma túy như chiến dịch hồi tháng 10 năm ngoái giữa các đơn vị đặc nhiệm của Nga, Afghanistan và Mỹ. Nga khẳng định sẵn sàng hỗ trợ Afghanistan giải quyết triệt để vấn nạn ma túy, như đào tạo chuyên gia, tăng cường hỗ trợ kinh phí cho nước này theo các chương trình đặc biệt của Liên Hiệp Quốc, viện trợ các thiết bị chống ma túy cũng như vận động thành lập cơ sở pháp lý - quốc tế tương ứng...

Chuyến thăm (của ông Karzai) diễn ra trong bối cảnh Moscow đang tìm cách tăng cường ảnh hưởng trong khu vực hơn hai thập kỷ sau khi Liên Xô kết thúc can thiệp quân sự vào quốc gia láng giềng ở Nam Á. Đặc biệt cả hai nước đều đang tìm cách củng cố và thắt chặt mối quan hệ kinh tế song phương. Trao đổi kinh tế giữa hai nước đang có chiều hướng tăng lên và trong năm ngoái kim ngạch thương mại hai chiều đã đạt 500 triệu USD, cao hơn cả kim ngạch giữa Afghanistan với một đồng minh quan trọng khác là Mỹ. Trong chuyến thăm này, hai tổng thống đã thông báo ký một Hiệp định đối tác kinh tế nhưng không cho biết chi tiết. Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận vấn đề chuyển giao dần dần quyền kiểm soát an ninh từ lực lượng NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương) cho quân đội Afghanistan vào năm 2014. Nga lâu nay cam kết không đưa quân đến Afghanistan và tránh tham gia trực tiếp bất kỳ lực lượng quốc tế nào ở đây trong 3 năm tới, nhưng cho phép NATO vận chuyển hàng tiếp viện phi quân sự qua lãnh thổ nước này tới Afghanistan. Tổng thống Kazai tuyên bố (ông) muốn thấy tất cả các lực lượng quốc tế đang đóng ở Afghanistan rút khỏi nước này, đồng thời hy vọng Nga sẽ hỗ trợ quá trình chuyển giao sứ mạng đảm bảo an ninh cho quân đội và chính phủ Afghanistan trong những năm tới - một vấn đề luôn gây tranh cãi giữa Kabul và lực lượng đa quốc gia do Mỹ đứng đầu.

Trong những năm qua, mối quan hệ Nga -  Afghanistan - vốn có truyền thống tốt đẹp - thường xuyên bị phủ bóng đen bởi những nghi ngờ rằng chính quyền Kabul không có khả năng chặn đứng nguồn ma túy và các chất gây nghiện khác tuồn từ Afghanistan vào các vùng lãnh thổ thuộc Liên Xô (trước đây) và vào Nga. Nhưng với chuyến thăm này, hai quốc gia tin tưởng tình hình đang thay đổi theo chiều hướng tốt, lịch sử sẽ sang trang. Tổng thống Karzai nhấn mạnh rằng bản chất mối quan hệ Nga - Afghanistan là hữu nghị, thân thiện và rằng Nga sẽ giúp Afghanistan trở thành một nhà nước ổn định và độc lập. Điều này hoàn toàn có cơ sở vì mối quan hệ hai nước đang được cải thiện và mạnh mẽ hơn. Và hơn nữa Nga còn chia sẻ những mối quan tâm toàn cầu về các sự kiện diễn ra ở Afghanistan và trong khu vực. Không chỉ gần gũi về lịch sử và địa lý, mà còn gắn bó cả về kinh tế, tất nhiên Nga hiểu rõ tầm quan trọng của một Afghanistan ổn định, đáng tin cậy với một chế độ vững mạnh.