Sản xuất xăng sinh học và bài toán tiêu thụ

Nguồn: tinmoitruong.vn

Theo Bộ Công thương, tính đến nay trên cả nước đã có 6 nhà máy ethanol sinh học đang sản xuất được ethanol từ nguyên liệu sắn lát khô có nồng độ 99,5% đạt tiêu chuẩn để pha xăng sinh học. Sản phẩm của các công ty tiêu thụ trong nước khoảng 20% để phối trộn xăng E5 (được pha trộn theo tỷ lệ 5% ethanol với 95% xăng RON 92 không chì) và bán theo hệ thống phân phối của Tập đoàn Dầu khí và Công ty Sài Gòn Petro, phần còn lại xuất khẩu ở dạng 99,5% và 96% ethanol. Nhưng một thực trạng đáng lo ngại là các nhà máy này đều đang trong tình trạng sản xuất cầm chừng. Đặc biệt, nhà máy sản xuất ethanol của Công ty Đại Việt có công suất thiết kế 70 triệu lít/năm cũng chỉ chạy khoảng 35% công suất thiết kế. Sản phẩm đầu ra tiêu thụ trong nước chỉ đạt 20% để pha trộn xăng E5 và bán theo hệ thống của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và Công ty Sài Gòn Petro. Số lượng sản phẩm còn lại xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines ở dạng 99,5% và 96% ethanol nhưng do chi phí xuất khẩu tăng cao nên không dễ thực hiện. Trong khi đó, Phó trưởng ban Thương mại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam Nguyễn Duyên Cường cho biết, nhu cầu tiêu thụ tại nước ta đối với xăng E5 còn thấp, sản lượng mỗi năm chỉ khoảng 40.000m3. Do đó, đơn vị đang phải cân đối lại hoạt động sản xuất nhà máy, ngoài việc phục vụ thị trường trong nước, dự kiến sẽ có kế hoạch cho xuất khẩu.

Thực tế, do khó khăn về thị trường tiêu thụ trong nước, các nhà máy phải xuất khẩu với giá thấp, không đủ bù chi phí. Điều này khiến nhiều nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học hoạt động cầm chừng với công suất khoảng 20%, thậm chí phải ngừng sản xuất và dự định rút khỏi dự án như trường hợp Công ty Itochu của Nhật Bản. Xăng sinh học tiêu thụ khó khăn được cho là do giá thành còn cao, trong khi mạng lưới phát triển chậm, không tương xứng với tốc độ phát triển của các nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học. Trong khi đó, tâm lý người tiêu dùng vẫn còn ít thông tin về ưu điểm của xăng E5 và vẫn ưu tiên lựa chọn nhiên liệu truyền thống. Điều này đã gây trở ngại nhiều cho việc tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, tốc độ phát triển mạng lưới phân phối chậm là do các doanh nghiệp phải đầu tư cải tạo, bổ sung một số thiết bị, cơ sở vật chất để phục vụ phân phối xăng E5 nhưng không được hưởng các chính sách ưu đãi như các dự án sản xuất.

Trước thực trạng khó khăn trên, các doanh nghiệp và chuyên gia trong ngành cho rằng, để giải bài toán cân đối nguồn cung cầu trong sản xuất, tiêu thụ nhiên liệu sinh học được hài hòa, Chính phủ nên có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong vấn đề xây dựng vùng nguyên liệu, mạng lưới phân phối. Hỗ trợ các chương trình nghiên cứu giống sắn chất lượng cao, hỗ trợ giá cho bà con nông dân tăng thu nhập, yên tâm sản xuất, từ đó mới bảo đảm nguồn nguyên liệu để cung cấp ổn định cho các nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học. Mặt khác, để thúc đẩy tiêu thụ nhiên liệu sinh học thuận lợi, việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về lợi ích của sử dụng xăng E5 và nhiên liệu sinh học cần được lồng ghép vào chương trình quốc gia sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, để mang lại hiệu ứng tốt nhất với xã hội. Đồng thời, tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp sản xuất nhiên liệu sinh học đang gặp khó khăn lớn về tài chính.

Ngoài ra, Chính phủ cần có chính sách dài hạn cho doanh nghiệp đầu tư vào nhiên liệu sinh học như miễn thuế nhập khẩu đối với thiết bị vật tư tồn trữ, vận chuyển, pha chế, phân phối trong nước chưa sản xuất được; miễn thuế môi trường đối với phần xăng nền để pha chế xăng E5; giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng E5 đưa vào lưu thông (bao gồm cả phần xăng nền dùng để pha chế xăng E5). Hỗ trợ thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với sản phẩm đầu ra cho E100 của các nhà máy nhiên liệu sinh học và tăng thuế nhập khẩu đối với sản phẩm xăng E100, nhằm bảo hộ thị trường sản xuất trong nước. Qua đó, giúp doanh nghiệp có thể giảm được chi phí giá thành, thành phẩm, nhằm cung cấp cho thị trường một mức giá hợp lý.