Đời sống của người dân có nhiều thay đổi
10 năm trở về trước, Suối Rèo là bản đặc biệt khó khăn của xã Vĩnh Tiến. Mặc dù chỉ cách trung tâm xã khoảng 3 km, nhưng phải mất cả giờ đồng hồ đi xe máy mới ra tới trung tâm xã, do đường đất cheo leo bên sườn núi, lầy lội và nhỏ hẹp. Ước mơ bao đời nay của bản Dao Suối Rèo đó là có một con đường để có cơ hội phát triển, đổi đời. Năm 2012, Suối Rèo được hưởng lợi từ chương trình 135, được Nhà nước đầu tư làm đường giao thông cứng hoá 1km từ xóm Vó Cối lên Suối Rèo.
Ngồi hàn huyên cùng chúng tôi, ông Lý Văn Bình, người có uy tín của bản kể: Ngày trước, đồng bào dân tộc sống tản mác trên núi cao, bà con chủ yếu làm lúa nương, cuộc sống khó khăn, thiếu thốn trăm bề. Mãi tới năm 1986, khi được Nhà nước vận động, hỗ trợ an cư, đồng bào dân tộc Dao mới “hạ sơn”, xuống sinh sống tập trung nơi đây. Đồng bào cũng thay đổi tập quán sản xuất, tập trung canh tác lúa nước, trồng ngô, trồng bương, trồng keo, chăn nuôi lợn gà.
Đặc biệt, phát huy lợi thế đồi rừng, người dân Suối Rèo xác định trồng bương mang lại hiệu quả thiết thực nên nhân rộng diện tích, trở thành cây kinh tế chủ lực của địa phương với diện tích trên 100 ha, cho thu hoạch trên 200 tấn măng/năm. Nhiều hộ gia đình khá giả nhờ phát triển cây bương hàng hóa. Với diện tích 4- 5ha, chỉ riêng từ măng, gia đình ông Triệu Văn Hội, thu trên 10 tấn măng, cho thu nhập gần 100 triệu đồng. Hiện, Suối Rèo có 3 tổ thu mua măng, nhằm giải quyết tốt hơn vấn đề đầu ra đối với cây bương. Từ đó, giá cả, thị trường tiêu thụ măng và một số sản phẩm nông sản khác trong dân ổn định hơn. Ngoài trồng chủ yếu lấy măng, thân và lá bương cũng tạo thêm nguồn thu thương phẩm không nhỏ, thu nhập bình quân từ bán măng của các hộ từ 20 - 30 triệu đồng/năm. Đời sống của người dân cũng thay đổi theo hướng tích cực sau khi con đường nối liền bản với trung tâm xã được hoàn thành. Gia đình anh Triệu Văn Cơ mạnh dạn đầu tư, mua xe tải chuyên thu mua nông sản, cây keo, làm dịch vụ vận chuyển tại địa phương và các vùng lân cận. Nhờ đó, kinh tế gia đình ổn định, có của ăn, của để và xây nhà 2 tầng khang trang, hiện đại.
Hòa nhịp với bên ngoài
Bên ấm trà nóng, trưởng bản Triệu Văn Thường bộc bạch, bản Dao giờ đã đổi thay, đường bê tông đã vào tận bản. Từ việc đổi mới của bản mà người dân ở Suối Rèo đã thay đổi nếp nghĩ, cách làm. Nhiều cách làm mới, cách nghĩ mới đã “kéo” Suối Rèo gần hơn với bên ngoài. Khẳng định sức sống và nội lực mới của người dân từ ý chí thoát nghèo và những đầu tàu gương mẫu là các cán bộ, đảng viên nơi đây…
Hiện, Suối Rèo có 83 hộ với 406 khẩu. Nơi đây tập trung 100% đồng bào dân tộc Dao sinh sống với 3 dòng họ chính là họ Triệu, họ Lý và họ Phùng.
Từ năm 2019, Suối Rèo được hưởng lợi từ dự án “Tăng cường năng lực tự giúp cho các cộng đồng dân tộc thiểu số” được tài trợ bởi tổ chức Bánh Mỳ cho Thế Giới (BftW). Theo đó, dự án hỗ trợ tạo sinh kế và đầu tư cơ sở hạ tầng với những hoạt động thiết thực như tập huấn khoa học kỹ thuật cho người dân áp dụng vào sản xuất, chăn nuôi và hỗ trợ kinh phí làm đường giao thông nội thôn. Mới đây, dự án hỗ trợ 40 triệu đồng cho xóm làm 100 m đường bê tông nội xóm. Hiện nay, trên 70% đường giao thông của bản đã được bê tông hóa đảm bảo việc đi lại thuận tiện, giao thương thông suốt. Bà con được sử dụng điện lưới quốc gia, nguồn nước sinh hoạt dẫn về từng hộ gia đình.
Đến nay, thu nhập bình quân đầu người của xóm đạt trên 20 triệu đồng/người/năm. Dù tỷ lệ hộ nghèo của Suối Rèo vẫn còn cao 27/83 hộ, nhưng phần lớn các hộ đồng bào dân tộc đã không còn thiếu đói, hơn 70 hộ có nhà ở kiên cố, 5 hộ có xe ô tô, 100% hộ có xe máy, điện thoại di động, ti vi…Dù đời sống thay đổi, nhưng người dân tộc Dao vẫn giữ được nhiều nét văn hóa đặc trưng trong Tết nhảy, tết cổ truyền, lễ thịt trâu…
Bí thư chi bộ Suối Rèo Lý Thị Vui chia sẻ: Tết cổ truyền của người dao Suối Rèo bắt đầu từ 1.12 âm lịch. Nhà nhà đã chuẩn bị tươm tất gạo nếp ngon, rượu ngô nấu bằng men lá rừng, gia đình có điều kiện mổ lợn, hộ kinh tế khó khăn 2 - 3 nhà chung một con. Thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, vui xuân nhưng đảm bảo tiết kiệm, đẩy lùi hủ tục lạc hậu. Tết đến, nhà nào cũng dọn dẹp, trang trí lại bàn thờ gia tiên, gói bánh chưng để cúng tổ tiên và cầu chúc cho năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, cuộc sống thêm phần no đủ. Theo tục người Dao mình, tết đến phải làm mâm cơm có bánh ống, bánh dày, thịt lợn và con gà trống để cúng tổ tiên đêm giao thừa. Sáng mùng 1 Tết, người phụ nữ trong gia đình sẽ cho 3 quả trứng gà vào một cái chậu con rồi đun nước sôi đổ vào để cả nhà cùng rửa mặt cầu mong cho năm mới may mắn, sáng sủa.
Cũng như tất cả người dân trên khắp mọi miền Tổ quốc, những ngày đầu Xuân năm mới, đồng bào dân tộc Dao Suối Rèo cũng có truyền thống tổ chức thành đoàn đi thăm hỏi, gửi những lời chúc tốt đẹp nhất đến họ hàng, người thân, bạn bè, xóm giềng. Mùa Xuân những năm gần đây, bản Dao còn vinh dự tiếp đón những vị khách từ miền xuôi lên tìm kiếm phong vị ngày Tết miền sơn cước, tìm hiểu những giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng của đồng bào dân tộc Dao. Một mùa Xuân mới đã về, hứa hẹn một sự no đủ ở vùng đồng bào người Dao Suối Rèo.
