Không phải ngẫu nhiên mà Điện Biên và Lai Châu được lựa chọn là hai tỉnh miền núi phía Bắc thí điểm Đề án này. Với địa bàn rộng và đi lại khó khăn, nhiều người bệnh phải đi hàng chục km mới đến cơ sở điều trị để uống thuốc hàng ngày, các điểm cấp phát thuốc Methadone tại trạm y tế xã chưa đáp ứng được nhu cầu người bệnh, việc thí điểm triển khai tại những địa phương này sẽ phần nào giảm bớt khó khăn cho cả người bệnh và cán bộ y tế. Còn với Hải Phòng - một trong 2 thành phố đầu tiên của Việt Nam triển khai điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone, nơi có nhiều người nghiện sống ở các huyện đồng bằng và ven biển, thì việc thí điểm cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày sẽ là kinh nghiệm để triển khai rộng ra các thành phố lớn, các tỉnh đồng bằng trong tương lai.
Lợi ích là vậy nhưng không hẳn là không có rủi ro. Dựa trên kinh nghiệm một số quốc gia, khi cho người bệnh mang thuốc Methadone, nguy hiểm nhất là việc trẻ em hoặc những người khác có thể dùng nhầm thuốc, dẫn đến tử vong. Một số người bệnh tích trữ Methadone để sử dụng sai mục đích như dùng liều cao hơn hoặc chia liều ra nhiều lần trong ngày, có thể gây ngộ độc cho người bệnh hoặc không đạt được mục đích điều trị. Methadone sử dụng chung với các thuốc khác, đặc biệt là nhóm thuốc an dịu như Benzodiazepines hoặc rượu và ma túy khác, cũng có thể nguy hiểm cho người bệnh. Bên cạnh đó, cũng không loại trừ khả năng việc cho người bệnh mang thuốc Methadone về uống thiếu sự giám sát của cán bộ y tế dẫn đến rủi ro trong chia sẻ, mua bán, trao đổi Methadone.
Rõ ràng, việc xây dựng tiêu chuẩn cụ thể về đối tượng triển khai Đề án là điều vô cùng cấp thiết; công tác sàng lọc đối tượng được mang thuốc về đòi hỏi phải thật kỹ lưỡng, đáp ứng tiêu chuẩn và điều kiện liên quan đến tuân thủ điều trị, tuân thủ nội quy cơ sở điều trị, đơn cử như nơi cư trú ổn định, không có quá trình điều trị rối loạn tâm thần, có nơi bảo quản thuốc an toàn... Hơn hết, người bệnh phải được tư vấn về điều kiện bảo quản thuốc; các biện pháp hủy vĩnh viễn việc mang thuốc Methadone về phải được tư vấn trước, trong quá trình điều trị nếu người bệnh vi phạm nguyên tắc này. Ngoài ra, tư vấn cho người bệnh hiểu về những nguy hiểm mà người khác uống nhầm thuốc; ghi cảnh báo trên nhãn phụ lọ thuốc cùng các biện pháp giám sát và tập huấn cho cán bộ y tế về xử trí khi người khác uống nhầm, cũng giúp giảm thiểu rủi ro không đáng có.
Song song với những tiêu chí cụ thể trong lựa chọn đối tượng, địa bàn, việc quản lý và theo dõi người bệnh sử dụng thuốc là điều kiện tiên quyết bảo đảm thành công của Đề án. Kinh nghiệm quốc tế chỉ rõ, giám sát sử dụng thuốc Methadone sẽ bảo đảm sự an toàn cho người bệnh và người nhà của người bệnh, tránh việc sử dụng thuốc sai mục đích. Đối với Thái Lan, sẽ có sự tham gia kiểm tra đột xuất của trưởng thôn hoặc y tế cơ sở; với Trung Quốc, mỗi lọ thuốc Methadone người bệnh mang về đều được kết nối với hệ thống phần mềm thông minh, khi người bệnh mở nắp sử dụng thì thông tin được báo lên phần mềm. Với nhiều quốc gia khác, các cơ sở điều trị cũng tổ chức theo dõi và hàng tháng đánh giá sự tuân thủ điều trị của người bệnh; định kỳ cán bộ y tế đến nhà người bệnh để giám sát, xét nghiệm nước tiểu ngẫu nhiên về heroin và các ma túy khác… Kết quả theo dõi, đánh giá đó sẽ làm cơ sở cho việc tăng, giảm số liều hoặc chấm dứt việc cho người bệnh mang thuốc về.
Việc cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện là công việc mới, do đó, cần sự vào cuộc của các cấp, ngành, cùng sự hướng dẫn chỉ đạo chuyên môn của cán bộ y tế, sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật từ các tổ chức quốc tế, góp phần làm nên thành công của Đề án thí điểm, từ đó mở ra cơ hội triển khai trên toàn quốc.
