Rõ giải pháp nhiều vấn đề "nóng"

ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang): Phát triển đô thị là một nhiệm vụ rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Tuy nhiên, thực trạng ngập úng đô thị xảy ra ở khắp nơi, từ vùng núi cao như Lào Cai, Đà Lạt tới ven biển như Quảng Ninh, Hải Phòng, Nha Trang, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ hay ngay ở thủ đô Hà Nội cứ mưa là ngập, không mưa cũng ngập. Cùng với đó là tình trạng kẹt xe, tắc nghẽn giao thông do mật độ xây dựng quá cao, không bảo đảm tỷ lệ hạ tầng giao thông với mật độ dân cư. Những vấn đề trên đã xuất hiện từ lâu nhưng ngày càng trầm trọng, chưa thấy hướng ra. Với trách nhiệm quản lý của ngành về quy hoạch, xây dựng, phát triển đô thị, đề nghị Bộ trưởng cho biết chủ trương, giải pháp nào để giải quyết tình trạng trên?

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị: Thời gian qua, tình trạng ngập úng ở các đô thị, nhất là đô thị lớn, mặc dù được các địa phương quan tâm nhưng chưa được giải quyết căn bản và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống, sinh hoạt của người dân. Với trách nhiệm quản lý nhà nước của mình, trước hết là, Bộ Xây dựng tập trung để nâng cao chất lượng các công tác quy hoạch và bằng cách rà soát, điều chỉnh các quy hoạch cũng như hướng dẫn các địa phương rà soát, điều chỉnh quy hoạch không còn phù hợp, không còn khả thi để trong các quy hoạch phải có tính tới yếu tố biến đổi khí hậu, nước biển dâng và kết hợp với quy hoạch thủy lợi vùng lân cận để hoàn thiện hệ thống, hoàn thiện quy hoạch, cùng với đó là đầu tư hệ thống hạ tầng cho đô thị. Thứ hai là, xác định cao nền để khống chế toàn đô thị, phải quản lý từ công tác quy hoạch, cấp phép, rồi thanh tra, kiểm tra việc quy hoạch quản lý cao nền đô thị. Thứ ba là, tập trung nguồn lực xây dựng đồng bộ hệ thống các công trình thoát nước theo quy hoạch cũng như tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để thực hiện theo đúng quy hoạch.

ĐBQH Phan Thái Bình (Quảng Nam): Tại Báo cáo số 130 ngày 28.10.2022 của Bộ Xây dựng đã chỉ ra một hạn chế, đó là việc điều chỉnh quy hoạch đô thị bao gồm cả điều chỉnh tổng thể và điều chỉnh cục bộ, nhất là điều chỉnh quy hoạch chi tiết tại một số địa phương còn có biểu hiện tùy tiện, không tuân thủ quy định của pháp luật và yêu cầu của quy chuẩn về quy hoạch xây dựng. Theo tôi, hạn chế này được Bộ chỉ ra là hoàn toàn chính xác và đúng với thực tiễn hiện nay. Vậy đề nghị Bộ trưởng cho biết, trách nhiệm của Bộ Xây dựng, giải pháp khắc phục tình trạng trong thời gian tới như thế nào?

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị: Công tác rà soát, điều chỉnh quy hoạch là một yêu cầu khách quan, cần thiết, tất yếu để bảo đảm khắc phục kịp thời những bất cập, tồn tại cũng như để bảo đảm kịp thời điều chỉnh những dự báo chưa chính xác trong các quy hoạch và những định hướng không còn phù hợp với thực tiễn phát triển. Tuy nhiên, đúng như đại biểu phản ánh, trong thời gian qua, bên cạnh những kết quả tích cực thì công tác điều chỉnh quy hoạch đô thị vẫn còn những tồn tại, hạn chế như điều chỉnh tùy tiện, không tuân thủ quy định pháp luật và yêu cầu quy chuẩn về quy hoạch xây dựng.

Về trách nhiệm, trước hết là trách nhiệm thuộc về các cơ quan lập thẩm định, phê duyệt quy hoạch và các cơ quan theo pháp luật được giao rà soát, đánh giá quy hoạch được phê duyệt. Bộ Xây dựng có trách nhiệm trong việc thiếu đôn đốc, kiểm tra, thanh tra để kịp thời hướng dẫn cũng như xử lý những vi phạm và cũng chưa kịp thời rà soát, bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến quy hoạch đô thị để bảo đảm việc điều chỉnh quy hoạch chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật.

Về giải pháp, trước hết là, sắp tới Bộ Xây dựng sẽ đề xuất sửa đổi và điều chỉnh luật liên quan đến Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, trong đó dự kiến sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện pháp luật về quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng tồn tại bất cập như: hoàn thiện quy định về quá trình lập quy hoạch, quy trình lập quy hoạch và quy trình điều chỉnh cục bộ quy hoạch; hoàn thiện quy định về việc giao chủ đầu tư lập quy hoạch chi tiết; quy định rõ hơn, cụ thể hơn về thành phần, trách nhiệm của Hội đồng thẩm định quy hoạch. Thứ hai là, đẩy mạnh thanh tra chuyên ngành theo chuyên đề về quy hoạch trên diện rộng. Thứ ba là, đẩy nhanh tiến độ cập nhật thông tin lên Cổng thông tin Quy hoạch quốc gia, các đồ án của các địa phương được lập, đến nay đã cập nhật được hơn 1.600 đồ án quy hoạch. Đối với các địa phương, phải tiếp tục thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật về điều chỉnh quy hoạch cũng như tăng cường phê duyệt các dự án cấp phép xây dựng công trình trong nội đô theo thẩm quyền quy hoạch, bảo đảm sự phù hợp, thống nhất giữa các cấp độ quy hoạch, bảo đảm đầu tư xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội cho các dự án theo quy hoạch.

ĐBQH Dương Khắc Mai (Đắk Nông): Thời gian qua, công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch nhà nước về quy hoạch phát triển đô thị đã đạt được những bước tiến mới quan trọng. Tuy nhiên, các vi phạm, sai phạm trong lĩnh vực này trên địa bàn cả nước vẫn còn diễn biến phức tạp. Nhiều nơi chất lượng quy hoạch không bảo đảm, đặc biệt là tình trạng quy hoạch nhiều năm không thực hiện hay còn gọi là quy hoạch “treo” và không ít nơi “treo bền vững”, gây lãng phí nguồn lực của xã hội, cản trở sự phát triển chung của đất nước, gây bức xúc trong dư luận và người dân, nhất là những người dân nằm trong khu vực gọi là quy hoạch treo, sống trong chờ đợi mỏi mòn. Đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm, giải pháp của Bộ Xây dựng và cá nhân Bộ trưởng để giải quyết căn cơ vấn đề này?

Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị: Nguyên nhân của tình trạng quy hoạch “treo” là do quy hoạch còn chưa bảo đảm chất lượng, thiếu tầm nhìn, dự báo chưa chính xác, không đồng bộ với các quy hoạch liên quan hoặc có những mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch với nhau; quy hoạch thiếu tính khả thi do chưa xác định đủ các yếu tố, điều kiện để thực hiện, nhất là nguồn vốn đầu tư để đầu tư đồng bộ về hạ tầng, nhà ở cũng như nguồn lực trong giải phóng mặt bằng, thực hiện quy hoạch. Việc tổ chức quản lý thực hiện quy hoạch chưa nghiêm túc và đầy đủ theo quy định. Một số địa phương còn chủ quan trong việc mở rộng đất phát triển đô thị, chưa tính toán chính xác yếu tố, nguồn lực phát triển nên không thực hiện được quy hoạch. Thủ tục đầu tư, đất đai xây dựng còn chậm, năng lực của chủ đầu tư cũng không bảo đảm khi triển khai thực hiện các dự án theo quy hoạch.

Về trách nhiệm, trước hết là trách nhiệm của các cơ quan lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, quản lý quy hoạch và thực hiện công tác rà soát, đánh giá quy hoạch. Thứ hai là do chưa kiểm tra, đôn đốc, thanh tra để xử lý kịp thời, chưa hướng dẫn và chưa kịp thời hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật để bảo đảm quản lý chặt chẽ hơn, bảo đảm chất lượng của quy hoạch để quy hoạch có tầm nhìn và khả thi trong thực hiện.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tập trung hoàn thiện quy định pháp luật, bổ sung các quy định để tăng cường sự tham gia của cộng đồng dân cư, nhà đầu tư trong quá trình lấy ý kiến đồ án quy hoạch cũng như thẩm định các dự án đầu tư, tăng cường thẩm tra năng lực chủ đầu tư về vốn cũng như khả năng huy động vốn, nâng cao năng lực quản lý cũng như năng lực của các tổ chức tư vấn lập quy hoạch; xây dựng cơ chế, chính sách thu hút đầu tư, đa dạng hóa hình thức đầu tư; tăng cường hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, thanh tra các địa phương trong công tác quản lý thực hiện quy hoạch để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm.