Richard III trở lại sân khấu

Martin Freeman vai Richard III trong vở kịch cùng tên của Shakespeare

Câu chuyện từ đầu đến cuối diễn ra trong căn phòng tù túng kiểu thập niên 1970, có cả hoa cỏ nhện (spider plant) và máy đánh chữ bằng điện, dàn dựng cực kỳ vô lý trong những cảnh chiến đấu. Richard hét lên “Một con ngựa! Một con ngựa! Ta sẵn sàng đánh đổi vương quốc của mình lấy một con ngựa!” như một cảnh hài kịch chứ không có chút gì tuyệt vọng. Trong khi đó, rất nhiều nhân vật phụ, với trang phục rẻ tiền và ria mép tinh ranh, trông giống như các nhà lãnh đạo thường lui tới nhà số 10 phố Downing ở London (dinh thủ tướng Anh) để tiệc tùng khoe mẽ.

Freeman thực sự không thích hợp với vai Richard hiểm ác. Bí quyết tuyệt vời của vở kịch là Richard quyến rũ khán giả bằng trí thông minh và thói kiểu cách, ngay cả khi lún sâu vào vũng lầy tàn nhẫn, suy đồi. So với những vai Richard xuất sắc trong nhiều năm qua do Antony Sher, Ian McKellen, Simon Russell Beale và Kevin Spacey diễn, Freeman có vẻ một cậu bé bị bắt đóng vai đàn ông. Thêm một lỗ hổng lớn nữa, là sức hút tối thiểu của nhà lãnh đạo và sự quyến rũ với công nương Anne, vai Richard hầu như không có một chút gợi cảm nào. Thật thất vọng, Freeman chẳng khắc họa được sự hài hước lố bịch của nhân vật. Cải biên bản gốc, vua Richard xiết cổ hoàng hậu bằng dây điện thoại. Trình diễn sự hung ác như thế quá tầm thường. Cảm giác mạnh đáng sợ chỉ tạo ra nỗi bi phẫn nông cạn.

Martin Freeman sinh năm 1971, tham gia diễn xuất từ năm 1997, nổi tiếng với các vai điện ảnh và truyền hình như Tim Canterbury (The Office), tiến sỹ John Watson (Sherlock), Bilbo Baggins (loạt phim The Hobbit của Peter Jackson), và Lester Nygaard (Fargo), được trao giải BAFTA, Emmy và nhiều đề cử danh giá. Richard III là vở kịch đầu tiên Freeman tham gia sau bốn năm kể từ Clybourne park, vở kịch về đề tài phân biệt chủng tộc đoạt giải thưởng Pulitzer 2011 và danh hiệu Vở kịch xuất sắc nhất của giải Tony 2012. Trước khi kịch Richard III mở màn, Freeman đã nói tại phòng tập rằng anh thể hiện nhân vật của kịch Shakespeare chuyên nghiệp nhất. Ai là diễn viên cẩu thả và không chuyên? “Có nhiều kẻ nghiệp dư trong trường sân khấu”, Freeman cười, “tôi rời trường đã 19 năm, và thật ngạc nhiên, chuyên nghiệp ngay lần đầu tiên quay lại”.

Đạo diễn sân khấu Jamie Lloyd 34 tuổi, thắng giải Laurence Olivier năm 2008. Lần đầu tiên gặp, Jamie Lloyd hỏi Freeman về tài liệu lịch sử chính trị nước Anh liên quan vở kịch. Dĩ nhiên, nam tài tử tự tin biết rõ. Thế là, họ bắt tay nhau tạo ra Richard III như hôm nay.

Không thể chối cãi, Richard III của Lloyd và Freeman không còn là Richard III của Shakespeare. Ngay từ đầu, họ đã muốn mang không khí của thế kỷ XX vào cuộc Chiến tranh hoa hồng từ thế kỷ XV. Một số chi tiết hiện đại, kể cả chứng tâm thần phân liệt được lồng ghép vào nhân vật gần 600 năm trước. Địa ngục không phải của thuyết vị lai, mà là địa ngục mới xảy ra vài thập kỷ trước, Freeman nói. Thế giới song song. Người ta dễ dàng nhận ra khi qua tuổi bốn mươi. Freeman tránh bình luận về “Bà đầm thép” Margaret Thatcher.

Freeman có vẻ đúng. Địa ngục không xa, mà đang hiện hữu bằng vở Richard III kém cỏi của anh và cộng sự ở nhà hát Trafalgar.