Rác thải nhựa, túi nilon: Chung tay vì môi trường sống xanh

Bủa vây bởi rác thải nhựa

Số liệu khảo sát vào tháng 3.2021 do Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện cho thấy, số lượng túi nilon sử dụng một lần tại các siêu thị trung bình khoảng 104.000 túi/ngày, tương đương với 38 triệu túi nilon/năm. Trong đó, 46/48 siêu thị được khảo sát đang cung cấp túi nilon miễn phí. Trung bình, mỗi siêu thị tiêu thụ khoảng 1.454 túi nilon/ngày, dao động từ 70 đến 2.800 túi.

Thực tế, hầu hết các doanh nghiệp trong lĩnh vực phân phối tiêu dùng đều sử dụng các loại túi nilon khó phân hủy để phục vụ nhu cầu của khách hàng. Tình trạng các sản phẩm bao gói thực phẩm khó phân hủy được bày bán ở các siêu thị, cửa hàng, các hộ kinh doanh trong chợ đang ngày càng phổ biến. Đặc biệt, dịch Covid-19 càng làm gia tăng khối lượng rác thải nhựa từ vật tư y tế đến đồ bảo hộ, khẩu trang và túi sử dụng một lần…

Đơn cử, tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, mặc dù 2 địa phương này đã ban hành Kế hoạch phòng, chống rác thải nhựa và túi nilon, đề ra mục tiêu đến hết năm 2020 hạn chế tối đa các cơ sở sản xuất bao bì tiêu dùng bằng nhựa, 100% các trung tâm thương mại, siêu thị không dùng túi ni lon.

Thế nhưng, kết quả khảo sát của Tổ chức Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên WWF năm 2021 cho thấy, hầu hết các đơn vị chế biến, kinh doanh thực phẩm tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đều sử dụng bao bì và sản phẩm nhựa dùng một lần. Trong đó, phổ biến nhất là túi nilon (chiếm 94,4%) kế đến là màng bọc thực phẩm, găng tay nilon (chiếm 83,3%), còn lại là các sản phẩm cốc, ống hút và đĩa thìa nhựa. Ước tính, trung bình mỗi ngày Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thải ra môi trường khoảng 80 tấn rác thải nhựa và túi nilon.

Bớt túi nilon, thêm cơ hội sống xanh

Để hạn chế việc sử dụng túi nilon, đồ nhựa 1 lần, nhiều ý kiến cho rằng cần thực hiện tốt các chính sách kích cầu tăng tiêu dùng đối với các loại bao bì và sản phẩm thân thiện với môi trường. Song song với đó, cần thiết phải có các chính sách hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp sản xuất bao bì tự phân hủy để đa dạng hóa và hạ giá thành của những sản phẩm này. Trong đó, cần triển khai ngay những chính sách và các hoạt động cụ thể như vận động, thúc đẩy các cơ sở nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp tăng cường nghiên cứu, áp dụng công nghệ mới, chuyển giao công nghệ phát triển sản phẩm tự hủy thay thế bao bì và sản phẩm nhựa.

Thực tế cho thấy, các hoạt động nghiên cứu, chuyển giao khoa học và công nghệ nhằm phát triển các sản phẩm bao bì thân thiện với môi trường (như túi, hộp làm bằng lõi ngô, bã mía) chưa được quan tâm thúc đẩy.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy, cùng với việc ban hành chính sách, việc tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức hạn chế sử dụng túi nilon, đồ nhựa một lần rất quan trọng. Đặc biệt, cần có những cơ chế hỗ trợ, tạo điều kiện để các nhóm, hội xã hội tham gia bảo vệ môi trường hoạt động. Hiện, có rất nhiều nhóm hoạt động rất tích cực góp phần nâng cao nhận thức cho người dân, đặc biệt thông qua các hoạt động đã nhân rộng những hành vi đẹp góp phần bảo vệ môi trường sống.

Trưởng nhóm Green River Bùi Mỹ Nhật cho biết, tại TP. Hội An (Quảng Nam), nhóm Green River thiết kế và thi công máy thu gom rác WSCA1.0 tự động trên mặt nước, phát triển thành chiếc máy thu gom rác thông minh. Máy WSCA1.0 hoạt động trên mặt nước sông, hồ tĩnh và mặt biển sóng nhẹ với chức năng chính là thu những rác nhựa và rác trôi nổi trên bề mặt nước với sức chứa 50-75kg rác/lần, sử dụng năng lượng mặt trời, điều khiển từ xa thông qua sóng wifi, nâng cấp định vị GPS tự tìm rác, được tích hợp bộ điều khiển không dây từ xa thông qua ứng dụng trên điện thoại thông minh.

“Năm 2020, nhóm đã thực hiện dự án “Cham Green Ocean" nhằm giảm thiểu rác thải nhựa trên biển bằng phương pháp công nghệ, đổi mới sáng tạo. Mục tiêu năm 2022, dự án sẽ chế tạo 5 máy thu gom rác trên diện rộng; đến năm 2025, dự án giải quyết 70% rác thải nhựa tại Cù Lao Chàm” – chị Bùi Mỹ Nhật cho hay.