Quyền sở hữu vũ khí: Chất xúc tác cho tự do bạo lực

      Kể từ vụ thảm sát tại trường Đại học Công nghệ Virginia hồi tháng 4 đến nay, người dân Mỹ đã có quá nhiều dịp nhắc đến “quyền tự do sở hữu vũ khí” bởi trong thời gian qua, liên tiếp xảy ra những vụ xả súng bừa bãi mà thủ phạm đôi khi hành động chẳng vì động cơ gì. 
      Ngay sau vụ thảm sát đẫm máu tại trường Đại học Công nghệ Virginia, tờ Washington Post đã đưa ra những nhận định gây sốc. Tờ báo cho rằng “một thảm kịch như vậy đã có thể không diễn ra nếu như luật pháp của bang Virginia cho phép mang vũ khí đến trường học”. Theo tờ báo này, vụ thảm sát đã không đẫm máu đến thế nếu như giáo sư và sinh viên của Đại học Công nghệ Virginia đều được trang bị.... mỗi người ít nhất một khẩu súng, bởi khi đó, sát thủ có thể đã bị hạ gục sau một hoặc hai phát súng đầu tiên. Nói như vậy để thấy rằng, việc sở hữu vũ khí và dùng vũ khí để tự vệ hay làm bất kỳ điều gì khác đã là một chuyện quá đương nhiên ở Mỹ.
      Quyền tự do sở hữu vũ khí, đặc biệt là vũ khí phát hỏa đã được chính thức thừa nhận ở Mỹ theo quy định tại Tu chính án thứ 2 của Hiến pháp được thông qua năm 1791. Ngay sau cuộc chiến tranh giành độc lập, các nhà lập quốc của Mỹ cho rằng việc một đạo luật cơ bản của Liên bang cho phép dân chúng sở hữu vũ khí là một lựa chọn đúng đắn và có lợi cho nền cộng hòa non trẻ bởi công dân được trang bị vũ khí sẽ sẵn sàng bảo vệ những quyền tự do mà họ mới giành được.
      Tại Virginia, một trong những bang có truyền thống tự do nhất nước Mỹ, sở hữu vũ khí phát hỏa là một quyền được mặc nhiên thừa nhận. Luật pháp của bang Virginia cho phép mọi công dân có thể sở hữu vũ khí phát hỏa mà không có bất cứ đòi hỏi nào về đăng ký hoặc đào tạo. Hạn chế duy nhất mà các công dân muốn sở hữu loại vũ khí này là chỉ được mua mỗi tháng một khẩu súng ngắn hoặc súng trường. Chính quyền địa phương có nghĩa vụ cấp giấy phép sở hữu vũ khí cho mọi công dân có hồ sơ tư pháp trong sạch và các trung tâm trưng bày, mua bán vũ khí hầu như không chịu bất cứ sự kiểm soát nào.
      Theo thống kê của National Rifle Association (Hiệp hội Vận động hành lang về vũ khí phát hỏa), hiện tại ở Mỹ có hơn 200 triệu đơn vị vũ khí lưu hành trong dân chúng và hàng năm con số này tăng thêm khoảng 4,5 triệu đơn vị. Với con số này, trung bình mỗi công dân Mỹ sẽ có hơn một đơn vị vũ khí phát hỏa. Và cũng chính bởi vì “quyền tự do này”, ở Mỹ, để kết thúc một câu chuyện, người ta có thêm một lựa chọn khác. Một cơn thịnh nộ của cá nhân, một câu chuyện đau lòng, một va chạm nhỏ với những người hàng xóm hay stress... tất cả đều có thể kết thúc bằng những tiếng nổ khô khốc phát ra từ nòng súng.
      Nhà xã hội học chính trị nổi danh Max Weber đã chỉ ra rằng sự khác biệt cơ bản của một Nhà nước có tổ chức với những mô hình tổ chức khác là sự độc quyền của Nhà nước về bạo lực. Nhưng ở Mỹ, cả Chính quyền và người dân dường như chưa sẵn sàng để Nhà nước đứng ra chịu trách nhiệm về sự độc quyền này. Sau thảm họa Blacksburg hồi tháng 4, National Rifle Association, đã biện minh rằng những hành vi giết chóc vừa qua không phải do vũ khí mà do chính con người.
      Đúng là khó có thể đặt một mối liên hệ trực tiếp giữa quyền tự do sở hữu vũ khí và bạo lực xã hội. Nhưng trong một xã hội đầy áp lực, khi vũ khí luôn sẵn có thì trong những phút giây cùng quẫn, người ta hoàn toàn có thể dùng vũ khí như một phương tiện để giải tỏa. Và vô hình trung, quyền tự do sở hữu vũ khí trở thành chất xúc tác cho tự do bạo lực.
      Thế nhưng cho tới bây giờ, con số 30.000 nạn nhân bị cưỡng đoạt “quyền được sống” mỗi năm ở Mỹ do “quyền tự do sở hữu bạo lực” - hệ quả của “quyền tự do sở hữu vũ khí” dường như vẫn chưa đủ ấn tượng để có thể làm thay đổi về Văn hóa súng đạn trong xã hội Mỹ!

Vũ Đoàn Kết