Quy tắc ứng xử nghị sĩ là cơ sở để quản trị nghị viện hiệu quả

Trong khoảng hơn một thập kỷ trở lại đây, thực hành quản trị tốt trong hoạt động nghị viện là nội dung ngày càng được nghị viện các nước quan tâm. Một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện quản trị tốt tại nghị viện là xây dựng bộ quy tắc ứng xử dành cho nghị sĩ.

Quy tắc ứng xử nghị sĩ là cơ sở để quản trị nghị viện hiệu quả -0
Các đại biểu tham dự Hội thảo tại Bangkok, Thái Lan ngày 4.4.
Ảnh: Vũ Đài Phương

Với sự hỗ trợ tài chính và kỹ thuật của Trung tâm Nghị viện châu Á (PCAsia) và sự ủng hộ tích cực của Nghị viện nước chủ nhà Thái Lan, Hội thảo Thực hành quản trị tốt trong hoạt động nghị viện đã được tổ chức tại thủ đô Bangkok từ ngày 3-4.4.2024. Hội thảo có sự tham dự đông đảo của đại diện nghị viện 10 nước ASEAN, các chuyên gia quốc tế đến từ các khu vực địa lý khác nhau và đại diện một số tổ chức quốc tế trong khu vực.

Trong 2 ngày làm việc tích cực, đại diện của nghị viện 10 nước ASEAN đã chia sẻ kinh nghiệm về thực tiễn hoạt động quản trị nghị viện tại quốc gia mình, các quy tắc ứng xử của nghị sĩ và nghe các chuyên gia quốc tế chia sẻ kinh nghiệm từ Hoa Kỳ, Pháp, Thụy Điển.

Từ 8 nguyên tắc quản trị đến bộ quy tắc ứng xử cho nghị sĩ

Trong khi các đại biểu đều đồng ý cho rằng định nghĩa của UNDP về quản trị tốt là khá toàn diện (gồm 8 nguyên tắc hay yếu tố chủ chốt gồm: Pháp quyền, sự minh bạch, trách nhiệm giải trình, sự tham gia, hiệu lực và hiệu quả, công bằng và bao trùm, hướng đến đồng thuận, và thích ứng), thì việc xây dựng những quy tắc ứng xử chung dành cho nghị sĩ, được áp dụng rộng rãi không phải là điều dễ dàng.

Thượng nghị sĩ Thái Lan Weerasak Kowsurat gây ấn tượng trong phần mở đầu bài trình bày của mình khi ông chia sẻ: Để chuẩn bị trình bày tại Hội thảo này, đích thân ông đã lên trang web của AIPA để tìm tài liệu liên quan đến quản trị nghị viện. Từ cách đây 20 năm, vào năm 2001, AIPA đã ban hành một nghị quyết về chủ đề này. Tuy nhiên, từ đó đến nay, các nghị viện thành viên AIPA chưa có nỗ lực chung nào để thúc đẩy xây dựng một bộ quy tắc ứng xử dành cho nghị sĩ tại nghị viện các quốc gia thành viên.

Một số quốc gia trên thế giới có bộ quy tắc ứng xử và điểm chung trong các bộ quy tắc đạo đức hoặc quy tắc ứng xử của nghị sĩ là những yêu cầu về tính liêm chính, về tránh xung đột lợi ích, về kê khai tài sản, quy định về nhận quà tặng, về đi lại bằng tiền ngân sách, việc gây quỹ để tranh cử và việc sử dụng quỹ hay những hạn chế liên quan đến hoạt động vận động hành lang.

Các đại biểu dự Hội thảo cũng quan tâm đến vấn đề giám sát hoạt động của nghị sĩ. Các đại biểu đặt câu hỏi liệu có cần một cơ quan hay cơ chế nào chịu trách nhiệm giám sát hoạt động của nghị sĩ, để bảo đảm rằng họ tuân thủ các quy tắc đạo đức hay rộng hơn là bộ quy tắc ứng xử đã được nghị viện ban hành hay không.

Đại biểu của Thái Lan chia sẻ, cả Thượng viện và Hạ viện Thái Lan đều có Ủy ban Đạo đức. Các Ủy ban này chỉ xem xét những hành vi bị coi là không phù hợp đối với các nghị sĩ khi đương nhiệm mà không xem xét những sự việc trước khi nghị sĩ nhận nhiệm vụ. Ủy ban Đạo đức của Thượng viện Thái Lan do Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch thứ nhất của Thượng viện chủ trì. Thành viên là chủ nhiệm hoặc đôi khi là phó chủ nhiệm của các ủy ban thường trực trong Thượng viện. Nhiệm vụ của Ủy ban là xem xét và trình ra phiên họp toàn thể của Thượng viện dự thảo báo cáo trong đó kết luận hành vi nào đó của nghị sĩ là vi phạm hay không vi phạm các quy tắc đạo đức và vi phạm là ở mức độ nhẹ hay nghiêm trọng. Cho đến nay, Ủy ban Đạo đức Thượng viện đã xem xét tổng cộng 5 vụ việc trong đó 3 vụ nhận được sự đồng thuận tại phiên họp toàn thể, 2 vụ việc đã không được các thượng nghị sĩ thông qua. Điều đó cho thấy việc xem xét, đánh giá hành vi của nghị sĩ theo các chuẩn mực đạo đức không phải lúc nào cũng dễ dàng.

Cử tri là người giám sát quan trọng nhất

Tham gia tích cực và có tham luận trình bày tại Hội nghị, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Phạm Đình Toản chia sẻ: Quốc hội Việt Nam không ban hành một bộ quy tắc ứng xử riêng dành cho các đại biểu Quốc hội. Tuy nhiên các tiêu chuẩn đạo đức, yêu cầu về trách nhiệm, quy tắc ứng xử và kỳ vọng cần đáp ứng đối với những đại biểu được nhân dân bầu vào Quốc hội được quy định trọng nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác nhau như Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng Nhân dân, Luật Cán bộ, công chức, Luật Phòng chống tham nhũng, Nội quy kỳ họp Quốc hội và nhiều văn bản quan trọng của Đảng (đối với hơn 90% số đại biểu là đảng viên)... Các quy định này có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy tính minh bạch, trách nhiệm giải trình và hành vi đạo đức trong cơ quan lập pháp của Việt Nam. Đại biểu Quốc hội Việt Nam có trách nhiệm giữ mối liên hệ thường xuyên và thực hiện tiếp xúc cử tri trước và sau mỗi kỳ họp để lắng nghe và phản ánh ý kiến, kiến nghị của cử tri tới Quốc hội và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, báo cáo cử tri về kết quả kỳ họp, về việc thực hiện nhiệm vụ đại biểu của mình. Hơn ai hết, cử tri chính là người giám sát quan trọng nhất đối với hoạt động của đại biểu Quốc hội.

Hiện chưa có nghị viện thành viên nào của AIPA xây dựng một bộ quy tắc ứng xử dành cho nghị sĩ. Các nước vừa chia sẻ những giá trị, chuẩn mực và kỳ vọng chung đối với nghị sĩ nhưng cũng có những khác biệt lớn. Tại Việt Nam và Thái Lan, một nghị sĩ đã vi phạm pháp luật thì không có cơ hội để có thể lại trở thành nghị sĩ trong tương lai. Trong khi đó, tại Malaysia, một nghị sĩ sau khi đã chấp hành xong hình phạt đối với các vi phạm của mình thì vẫn được ứng cử và có thể trở thành nghị sĩ và trên thực tế đã có những trường hợp như vậy.

Hội nghị đã dành trọn hai ngày để các đại biểu cùng thảo luận và bàn bạc, nhưng có vẻ như thời lượng hai ngày là chưa đủ để các đại biểu trao đổi, tranh luận sâu hơn về nhiều khía cạnh khác nhau của việc thực hành quản trị tốt tại nghị viện cũng như việc ban hành các bộ quy tắc ứng xử của nghị sĩ tại mỗi nước. Kết thúc Hội nghị, các đại biểu nhất trí rằng có rất nhiều kinh nghiệm, cách làm hay từ các nước có thể được tham khảo song việc ban hành một bộ quy tắc ứng xử dành cho nghị sĩ phụ thuộc vào điều kiện lịch sử, văn hóa chính trị và nhiều yếu tố khác ở mỗi quốc gia.

Việt Nam và các nước

Ninh Bình kết nối hợp tác với các thành phố lịch sử, đô thị di sản của Armenia
Việt Nam và các nước

Ninh Bình kết nối hợp tác với các thành phố lịch sử, đô thị di sản của Armenia

Trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam từ ngày 17 - 23.11 theo lời mời của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, ngày 18.11, Đoàn đại biểu cấp cao Quốc hội nước Cộng hòa Armenia do Chủ tịch Quốc hội Alen Simonyan làm Trưởng đoàn đã tới thăm và làm việc tại Ninh Bình.

Xây dựng thế giới công bằng và hành tinh bền vững
Việt Nam và các nước

Xây dựng thế giới công bằng và hành tinh bền vững

Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) sẽ được tổ chức tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại (MAM) ở Rio de Janeiro, Brazil từ ngày 18 - 19.11. Các nhà lãnh đạo G20 sẽ thảo luận để xây dựng sự đồng thuận về các vấn đề toàn cầu như chống đói nghèo, cải cách quản trị toàn cầu, đánh thuế giới siêu giàu, thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Nỗi sợ hãi, thay vì hy vọng, đã chiến thắng
Việt Nam và các nước

Nỗi sợ hãi, thay vì hy vọng, đã chiến thắng

Ông Donald Trump, cựu tổng thống bị luận tội hai lần, người đã bị kết án vì hàng chục tội danh và bị buộc tội nhiều tội danh khác, người luôn bị phàn nàn về cách ăn nói và hành xử, đã giành chiến thắng không thể ngoạn mục hơn. Các nhà phân tích cho rằng, vinh quang của ông Donald Trump là minh chứng cho thấy: nỗi sợ hãi, thay vì hy vọng, đã chiến thắng.

Hành trình trở lại Nhà Trắng đầy ngoạn mục
Việt Nam và các nước

Hành trình trở lại Nhà Trắng đầy ngoạn mục

Sau cuộc bầu cử với sắc đỏ áp đảo, ứng cử viên của đảng Cộng hòa Donald Trump chính thức đắc cử Tổng thống thứ 47 của Mỹ. Tờ New York Times nhận định, ông Trump đã bước vào cuộc đua Nhà Trắng với hành trang khác thường và vượt qua tất cả những trở ngại, hiện diện đầy quyền lực trước những cử tri đang mong muốn xoay chuyển các định hướng và chính sách dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden và bà Kamala Harris.

Giảm căng thẳng về nhà ở, dịch vụ xã hội
Việt Nam và các nước

Giảm căng thẳng về nhà ở, dịch vụ xã hội

Chính phủ Canada vừa công bố Kế hoạch Mức độ nhập cư giai đoạn 2025 - 2027, nhằm làm chậm tốc độ tăng trưởng dân số tạm thời trong khi vẫn bảo đảm sự ổn định kinh tế và xã hội lâu dài. Sự thay đổi này đánh dấu nỗ lực đáng kể của chính quyền hiện tại trong việc thay đổi chính sách nhập cư, song cũng làm dấy lên nhiều tranh cãi về tác động lâu dài của kế hoạch đến lực lượng lao động và nền kinh tế của Canada.

Châu Á cần thận trọng với chính sách thương mại
Việt Nam và các nước

Châu Á cần thận trọng với chính sách thương mại

Dù ai đắc cử Tổng thống Hoa Kỳ trong ngày 5.11 tới, thì các nhà chiến lược kinh tế châu Á sẽ phải duy trì sự cởi mở và chủ động về mặt ngoại giao để bảo vệ hệ thống thương mại đa phương, trong bối cảnh Hoa Kỳ đang dần rút khỏi chủ nghĩa khu vực ở châu Á và vắng mặt với vai trò lãnh đạo thương mại toàn cầu.

Mục tiêu tăng trưởng 8% của Indonesia có khả thi?
Quốc tế

Mục tiêu tăng trưởng 8% của Indonesia có khả thi?

Ngay sau khi tuyên thệ nhậm chức, tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto đã nêu rõ tầm nhìn kinh tế, cam kết đạt mức tăng trưởng kinh tế hàng năm 8% trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Tuy nhiên, các nhà quan sát nhận định rằng, mục tiêu này sẽ khó có thể đạt được, trong bối cảnh Indonesia đang phải đối mặt với những hạn chế tài chính đáng kể, cơ sở thuế thấp và ngành sản xuất đang gặp khó khăn.

sustainable.japantimes.com
Việt Nam và các nước

Lỗ hổng trong chính sách an ninh lương thực

Nhật Bản đã trải qua tình trạng thiếu gạo nghiêm trọng vào mùa hè vừa qua, bộc lộ những lỗ hổng nghiêm trọng trong hệ thống an ninh lương thực của nước này. Mặc dù mức tiêu thụ gạo đã giảm dần qua các năm, nhưng chỉ một sự biến động nhỏ trong chuỗi cung ứng cũng đã gây ra sự gián đoạn lớn trên thị trường, làm nổi bật nhu cầu cấp bách về việc tái cấu trúc các chính sách nông nghiệp để bảo đảm an ninh lương thực và ổn định thị trường dài hạn.

Cuộc tổng tuyển cử dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 27.10
Quốc tế

Nhật Bản trước thềm cuộc tổng tuyển cử 2024

Chiến dịch tranh cử cho cuộc đua vào Hạ viện Nhật Bản đã chính thức bắt đầu, với danh sách hơn 1.300 ứng cử viên đến từ 11 đảng và tổ chức chính trị tham gia tranh cử. Giới quan sát nhận định, trong bối cảnh đất nước đang phải đối mặt với những thách thức từ nhiều phía, cuộc tổng tuyển cử lần này sẽ xem là cơ hội để Nhật Bản giải quyết những khủng hoảng trong nước, củng cố lại hệ thống chính trị và tạo tiền đề cần thiết thúc đẩy nền kinh tế phát triển.

Hội nghị cung cấp thông tin về tình hình và định hướng hợp tác ASEAN
Việt Nam và các nước

Hội nghị cung cấp thông tin về tình hình và định hướng hợp tác ASEAN

Chiều ngày 17.10, tại Hà Nội, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tổ chức Hội nghị cung cấp thông tin về tình hình và định hướng hợp tác ASEAN. Mục tiêu của sự kiện là cung cấp thông tin chính xác, cập nhật và chuyên sâu về hợp tác ASEAN, từ đó nâng cao nhận thức của người dân về vai trò, đóng góp và hội nhập của Việt Nam trong khối, thông qua các kênh truyền thông.

Tân Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum công bố chiến lược an ninh mới.
Quốc tế

Tân Tổng thống Mexico và nỗ lực cải thiện tình hình an ninh đất nước

Đối mặt với tình trạng bạo lực băng đảng gia tăng, bao gồm cả vụ Thị trưởng Alejandro Arco của thành phố Chilpancingo bị sát hại chỉ vài ngày sau khi ông nhậm chức, tân Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã công bố chiến lược an ninh mới, tập trung đối phó và giải quyết làn sóng tội phạm ở 6 tiểu bang nguy hiểm nhất của đất nước, đồng thời tăng cường năng lực tình báo quốc gia.

Ngoại trưởng Blinken: Mỹ ủng hộ ASEAN bất kể kết quả bầu cử Tổng thống
Quốc tế

Ngoại trưởng Blinken: Mỹ ủng hộ ASEAN bất kể kết quả bầu cử Tổng thống

Đại diện cho Tổng thống Mỹ tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN - Mỹ lần thứ 12 diễn ra tại Lào vào sáng 11.10, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, khẳng định ASEAN giữ vị trí trung tâm trong tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương; đồng thời tái khẳng định cam kết của Washington đối với khu vực bất kể kết quả bầu cử sắp tới sẽ ra sao.

Lào chuẩn bị cho Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44 và 45
Việt Nam và các nước

Thúc đẩy kết nối và tự cường

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44 và 45 và các hội nghị cấp cao liên quan sẽ diễn ra từ ngày 9 - 11.10, tại Thủ đô Vientiane của Lào, với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN, Đông Timor và 10 đối tác của ASEAN, cùng nhiều khách mời là đại diện các tổ chức quốc tế và khu vực. Đây là dịp để các lãnh đạo ASEAN và đối tác thảo luận, đưa ra quyết sách cho nhiều vấn đề chiến lược đang đặt ra cho ASEAN và khu vực.

EU dự kiến sẽ áp thuế quan lên tới 45% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc.
Quốc tế

Nguy cơ xảy ra "cuộc chiến" thương mại

Hôm nay, 4.10, Liên minh châu Âu (EU) tiến hành bỏ phiếu về việc áp thuế lên tới 45% đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc; các chuyên gia cho rằng, vẫn còn không gian để EU và Trung Quốc tiếp tục đối thoại, giải quyết những khác biệt bất kể kết quả ra sao, song nguy cơ xảy ra "cuộc chiến" thương mại ngày càng trở nên rõ nét.

Chính sách tiếng Anh của Singapore: Thay đổi vận mệnh một dân tộc
Giáo dục

Chính sách tiếng Anh của Singapore: Thay đổi vận mệnh một dân tộc

Có một người nữ nhà báo Singapore đã viết trên tạp chí Forbes để bày tỏ lòng biết ơn đối với cố Thủ tướng Lý Quang Diệu: “Gia tài mà Lý Quang Diệu để lại cho Singapore chính là tiếng Anh”. Đất nước này có thể vươn mình từ một làng chài nhỏ bé thành cường quốc thế giới chính nhờ vào chính sách dạy học, làm việc song ngữ mà cố Thủ tướng đã lựa chọn.

Malaysia đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học như thế nào?
Giáo dục

Malaysia đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học như thế nào?

Khi Malaysia tiến tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao, việc nâng cao khả năng tiếng Anh là trọng tâm quan trọng trong hệ thống giáo dục của đất nước. Quốc gia Đông Nam Á này đã triển khai một loạt chính sách cụ thể nhằm cải thiện chất lượng giảng dạy tiếng Anh trong các trường học, không chỉ nhằm nâng cao kỹ năng ngôn ngữ, mà còn giúp học sinh giành ưu thế trong môi trường quốc tế.

Báo chí hàng đầu của Nga đưa tin đậm nét chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội
Theo dòng sự kiện

Báo chí hàng đầu của Nga đưa tin đậm nét chuyến thăm chính thức của Chủ tịch Quốc hội

Các kênh truyền hình, cổng thông tin chính thức của Duma Quốc gia, Hội đồng Liên bang và các hãng thông tấn, báo chí lớn của Nga (Tass, Ria - Novosti, Gazeta, Pnp, Ramble, Rutube, Vz, riamediabank, Rossaprimavera, Ridus, EADaily.com/ru, Rg.ru, 1Tv.ru ) tích cực đăng bài, hình ảnh đưa tin trước, trong và sau chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

Truyền thông Nga: Củng cố hợp tác liên nghị viện - con đường làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược Nga - Việt
Theo dòng sự kiện

Truyền thông Nga: Củng cố hợp tác liên nghị viện - con đường làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược Nga - Việt

Trong thời gian thăm, làm việc tại Nga theo lời mời của Chủ tịch Duma Quốc gia V. Volodin và Chủ tịch Hội đồng liên bang V. Matvienko từ ngày 8- 10.9, các kênh truyền hình, hãng thông tấn, báo chí lớn của Nga đồng loạt đăng tải nhiều bài viết, hình ảnh... phản ánh, bình luận về chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, trong đó trích lời Chủ tịch Duma Quốc gia việc cơ quan lập pháp hai nước củng cố hợp tác liên nghị viện sẽ là con đường để giúp làm sâu sắc hơn Quan hệ Đối tác chiến lược Nga - Việt.