Siết chặt các tiêu chí
Theo thông tin từ Bộ Công Thương, Hoa Kỳ đã chính thức thông báo ban hành quy định mới về phòng vệ thương mại, có hiệu lực từ ngày 15.1.2025. Theo đó, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ một số quy định hiện hành như luật hóa các thủ tục và phương pháp đang áp dụng trên thực tế; đồng thời xây dựng hoặc sửa đổi các quy định pháp lý liên quan đến một số vấn đề bao gồm: thu tiền đặt cọc, việc lựa chọn quốc gia thay thế; thời hạn nộp thông tin thực tế mới; thuế suất riêng rẽ; lựa chọn các bị đơn để điều tra; áp dụng dữ liệu bất lợi sẵn có; các khoản trợ cấp và một số sửa đổi khác.

Quy định mới xác định rõ khi nào áp dụng mức tiền đặt cọc theo đơn vị thay vì theo tỷ lệ phần trăm trên giá trị nhập khẩu. Trong một số trường hợp, DOC có thể yêu cầu tính theo đơn vị nếu không có đủ thông tin để tính theo phương pháp "ad valorem" hoặc việc áp dụng mức tiền đặt cọc theo đơn vị phản ánh chính xác hơn thực tế giao dịch.
Ngoài ra, quy định về lựa chọn quốc gia thay thế, chuyển sang sử dụng ngân sách quốc nội (GDP) thay cho thu nhập quốc gia (GNI) như quy định cũ hay sử dụng cả GDP và GNI như dự thảo tháng 7.2024) để xác định các quốc gia có mức độ phát triển kinh tế tương đương với từng quốc gia có nền kinh tế phi thị trường. Danh sách các quốc gia thay thế cho Việt Nam (cập nhật hàng năm) sẽ được DOC công bố sau khi ban hành quy định mới này.
Sau khi ban hành danh sách quốc gia thay thế, DOC sẽ tiếp tục chọn quốc gia là nhà sản xuất đáng kể hàng hóa có thể so sánh trong số các quốc gia tương đồng về kinh tế. Nếu có hơn một quốc gia có sự phát triển kinh tế tương đương và sản xuất hàng hóa tương tự có thể được xem là quốc gia thay thế tiềm năng, DOC sẽ xem xét tổng thể thông tin khi lựa chọn quốc gia thay thế.
Thời gian nộp các thông tin thực tế cũng theo hướng chặt hơn. Theo đó, muộn nhất 60 ngày trước khi DOC ban hành kết luận sơ bộ hoặc kết quả rà soát sơ bộ trong vụ việc chống bán phá giá và 45 ngày trong vụ việc chống trợ cấp (trong khi thời hạn cũ là muộn nhất 30 ngày) để DOC có thêm thời gian xem xét.
Cũng theo quy định mới, các nhà xuất khẩu lớn nhất về số lượng được coi là đại diện cho các nhà xuất khẩu khác, không được lựa chọn làm bị đơn bắt buộc và mức thuế được tính cho bị đơn bắt buộc là cơ sở để tính mức thuế cho những nhà xuất khẩu khác. DOC có thể hủy bỏ việc chọn một bị đơn bắt buộc nếu bị đơn và nguyên đơn đồng ý miễn trừ trong vòng 5 ngày sau khi chọn và bổ sung quy định lựa chọn bị đơn tự nguyện trong điều tra/rà soát.
Các thay đổi chính sách xác định thuế suất riêng rẽ cho các doanh nghiệp thuộc các nước có nền kinh tế phi thị trường trong tập trung siết chặt tiêu chí đánh giá quyền sở hữu nhà nước. DOC bổ sung quy định trường hợp nếu nhà nước sở hữu đa số - trên 50% hoặc bằng/dưới 50% nhưng có quyền kiểm soát/chi phối các quyết định sản xuất/kinh doanh của doanh nghiệp cũng sẽ không được hưởng thuế suất riêng rẽ. Đồng thời, quy định rõ 4 trường hợp nhà nước sở hữu bằng/dưới 50% nhưng có quyền kiểm soát/chi phối các quyết định sản xuất/thương mại của doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, DOC bổ sung quy định các yếu tố để xem xét doanh nghiệp có chịu sự kiểm soát của Chính phủ về mặt pháp luật và trên thực tế; mở rộng phạm vi áp dụng đối với doanh nghiệp xuất khẩu từ nước thứ ba...
Chủ động rà soát cơ cấu sở hữu, bảo đảm minh bạch dữ liệu
Quy định mới này được Hoa Kỳ ban hành chỉ trong vòng chưa đầy 1 năm kể từ lần sửa đổi gần nhất có hiệu lực ngày 24.4.2024. Theo Bộ Công Thương, những thay đổi trên cho thấy nước này đang siết chặt hơn các tiêu chí trong phòng vệ thương mại.

Quy định mới của Hoa Kỳ về phòng vệ thương mại, có hiệu lực từ ngày 15.1.2025
Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, cũng là quốc gia áp dụng nhiều biện pháp phòng vệ thương mại nhất thế giới. Năm 2024, hàng hóa xuất khẩu Việt Nam phải đối mặt với 32 vụ việc phòng vệ thương mại nước ngoài mới khởi xướng phát sinh từ 12 thị trường, tăng hơn gấp đôi so với năm 2023, và 1/3 trong số này do Hoa Kỳ khởi xướng.
Trước diễn biến này, Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương, khuyến nghị hiệp hội và các doanh nghiệp xuất khẩu nghiên cứu kỹ các quy định phòng vệ thương mại mới của Hoa Kỳ. Cùng với đó, doanh nghiệp cần chủ động rà soát lại cơ cấu sở hữu, bảo đảm minh bạch dữ liệu và tuân thủ quy trình điều tra để tránh bị áp thuế cao. Việc theo dõi danh sách quốc gia thay thế và cập nhật kịp thời các yêu cầu của DOC cũng sẽ giúp doanh nghiệp có chiến lược ứng phó phù hợp.
Đại diện Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết, hàng hóa của Việt Nam ngày càng được người tiêu dùng nước này ưa chuộng do chất lượng liên tục được cải thiện, cập nhật xu hướng, giá cả cạnh tranh. Thời gian qua, Thương vụ đã chủ động tiếp xúc, gặp gỡ, trao đổi, thăm dò thông tin từ phía luật sư, chính quyền, hiệp hội của Hoa Kỳ để có thể đánh giá, phân tích, đưa ra những cảnh báo với doanh nghiệp Việt Nam. Thương vụ cũng sẵn sàng hỗ trợ cung cấp thông tin, phối hợp với cơ quan trong nước để làm việc với phía Hoa Kỳ trong các vụ kiện phòng vệ thương mại nói chung và trợ cấp nói riêng.