Từ chủ động, linh hoạt thích ứng trong đại dịch đã định hình một Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp

sfdsf
Nhìn lại những dấu ấn nổi bật của Quốc hội trong năm 2022, ỦY VIÊN BỘ CHÍNH TRỊ, BÍ THƯ ĐẢNG ĐOÀN QUỐC HỘI, CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ khẳng định, Quốc hội đã nỗ lực thực hiện hiệu quả vai trò, nhiệm vụ và trách nhiệm trên tất cả các lĩnh vực. Từ sự chủ động, linh hoạt thích ứng trong điều kiện bất thường của đại dịch Covid-19 đã định hình một Quốc hội chủ động, chuyên nghiệp, trách nhiệm, đóng góp xứng đáng vào thành tựu chung của đất nước và luôn tiên phong đổi mới từ bên trong Quốc hội và hệ thống cơ quan dân cử để thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, đáp ứng được kỳ vọng của cử tri và nhân dân.
Khơi thông nguồn lực, tạo động lực nhanh chóng phục hồi, phát triển
sfdsf -0
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Diễn đàn hợp tác giáo dục Việt Nam - New Zealand, ngày 5.12.2022. Ảnh: Doãn Tấn
PV: Thưa Chủ tịch, đất nước ta bước vào năm 2022 với tâm thế mới, khí thế mới và quyết tâm mới dù vẫn còn bộn bề những khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19. Dẫu vậy, ở thời điểm đó, có lẽ ngay cả những người lạc quan nhất cũng khó có thể hình dung: tăng trưởng kinh tế đạt 8,02% - mức cao nhất trong 11 năm qua, đưa quy mô GDP lần đầu tiên vượt mốc 400 tỷ USD, kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt 732,5 tỷ USD... Xin Chủ tịch chia sẻ những ấn tượng về một năm đặc biệt như thế?

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: Năm 2022 là năm có ý nghĩa rất quan trọng đối với phục hồi kinh tế - xã hội, tiếp tục tạo nền tảng để đất nước ta thực hiện các mục tiêu của kế hoạch 5 năm 2021 - 2025. Những chuyển biến tích cực trong các tháng cuối năm 2021 cả về kiểm soát dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế - xã hội đã giúp chúng ta vững tâm hơn khi bước sang năm 2022. Nhưng tiến trình phục hồi cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức lớn như: “sức khỏe” của nền kinh tế, doanh nghiệp và người dân đã bị suy giảm sau đại dịch Covid-19; nền kinh tế nước ta có độ mở lớn nên bị tác động mạnh khi sự bất định gia tăng trong thương mại toàn cầu, thị trường tài chính và cả quan hệ quốc tế...

Tuy nhiên, vượt lên tất cả những thách thức ấy, một năm qua, chúng ta đã tập trung thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương Đảng; Nghị quyết số 32/2021/QH15 về Kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội năm 2022 tại Kỳ họp thứ Hai, Nghị quyết số 43/2022/QH15 về Chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội tại Kỳ họp bất thường của Quốc hội lần thứ Nhất... Dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt, kịp thời của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ; các quyết sách phù hợp, chủ động và giám sát có hiệu quả của Quốc hội; sự chỉ đạo, điều hành sâu sát, quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự đoàn kết, phối hợp chặt chẽ của các cấp và các ngành; sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, chúng ta đã thực hiện thắng lợi khá toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2022: vừa tập trung kiểm soát dịch bệnh, vừa thúc đẩy phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, hiệu quả. 

Trong đó có nhiều dấu ấn nổi bật như: kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng phục hồi nhanh, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; chỉ số giá tiêu dùng tăng 3,15%; GDP tăng 8,02%, nâng quy mô nền kinh tế lên 409 tỷ USD, bình quân đầu người đạt 4.110 USD; thu NSNN vượt 27,8% dự toán (tăng 392 nghìn tỷ đồng); tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu đạt 732,5 tỷ USD; xuất siêu 11,2 tỷ USD; tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 11,2%; vốn FDI thực hiện đạt 22,4 tỷ USD, tăng 13,5%; trên 208 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và hoạt động trở lại, tăng 30,3% và gấp 1,45 lần số doanh nghiệp rút khỏi thị trường.

Các lĩnh vực văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu được chú trọng và có nhiều chuyển biến tích cực. An sinh xã hội được bảo đảm; đời sống nhân dân được cải thiện; đã triển khai thực hiện kịp thời các chính sách xã hội, nhất là chính sách đối với người có công, chính sách bảo trợ xã hội và các chính sách, biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, người dân bị ảnh hưởng nặng bởi đại dịch Covid-19. Quốc phòng, an ninh được tăng cường, góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ đất nước; giữ vững môi trường hòa bình, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội. Công tác đối ngoại được triển khai chủ động, tích cực, sôi động, hiệu quả, góp phần bảo đảm và bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Công tác cải cách hành chính, kiểm tra, thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí tiếp tục được đẩy mạnh, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Kiên trì giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đặc biệt là cân đối về tài chính, ngân sách nhà nước; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực nội tại, tính tự chủ, khả năng chống chịu và tính thích ứng của nền kinh tế; củng cố, phát huy và tạo lập các động lực tăng trưởng mới trong trung hạn và dài hạn; nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện pháp luật; quyết liệt và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đột phá chiến lược.

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI
VƯƠNG ĐÌNH HUỆ

PV: Quốc hội bắt đầu năm 2022 bằng một Kỳ họp bất thường lần đầu tiên được tổ chức trong lịch sử. Và trong suốt một năm qua, đã có thêm rất nhiều quyết đáp hệ trọng nhằm hỗ trợ, thúc đẩy tiến trình phục hồi mạnh mẽ của đất nước sau đại dịch Covid-19, thưa Chủ tịch?

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: Năm 2022 là năm đầu tiên Quốc hội tiến hành Kỳ họp bất thường để xem xét, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng không chỉ với tiến trình phục hồi kinh tế, xã hội sau đại dịch mà còn cho cả giai đoạn 2021 - 2025 và những năm tiếp theo. Đặc biệt, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, xã hội, quyết định gói chính sách có quy mô lên tới 350 nghìn tỷ đồng nằm ngoài các khung khổ chính sách tài chính, tiền tệ của kế hoạch trung hạn 2021 - 2025 nhằm hỗ trợ Chính phủ, cộng đồng doanh nghiệp và người dân khắc phục những thiệt hại của đại dịch Covid-19, tăng tốc phục hồi và phát triển bền vững kinh tế - xã hội, phục hồi thị trường lao động, giải quyết các vấn đề an sinh, phúc lợi xã hội. Những quyết sách tại Kỳ họp bất thường lần thứ Nhất là sự tiếp nối của rất nhiều quyết sách chưa có tiền lệ đã được Quốc hội thông qua kể từ khi bắt đầu nhiệm kỳ Khóa XV, đồng thời mở đầu cho những quyết sách quan trọng nhằm kịp thời thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, vừa giải quyết những nút thắt, khó khăn trước mắt, vừa tạo nền tảng pháp lý, huy động, phân bổ và khơi thông các nguồn lực cho sự phát triển trong trung và dài hạn của đất nước.

Đặc biệt, tại Kỳ họp thứ Ba (tháng 5.2022), Quốc hội đã quyết nghị nhiều định hướng lớn, nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm để Chính phủ, các cấp, các ngành tiếp tục quyết liệt triển khai nhằm hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được đề ra tại các Kết luận của Trung ương Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, phòng, chống dịch Covid-19, các khung kế hoạch 5 năm 2021 - 2025, triển khai đồng bộ và đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tư công, thực hiện gói chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội...

Từ chủ động, linh hoạt thích ứng trong đại dịch đã định hình một Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp

Tính riêng các dự án trọng điểm quốc gia, chỉ trong năm đầu nhiệm kỳ, Quốc hội đã quyết định chủ trương đầu tư 6 dự án giao thông trọng điểm quốc gia, với tổng mức đầu tư gần 360.000 tỷ đồng. Đây đều là những dự án cấp bách, vừa có tác động lan tỏa, tăng cường liên kết vùng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, các vùng và từng địa phương, vừa có ý nghĩa quan trọng về bảo đảm quốc phòng, an ninh, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đã được đề ra tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Quốc hội cũng đã cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù chưa có tiền lệ để triển khai nhanh, hiệu quả các dự án này; giao nhiệm vụ cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết liệt tổ chức triển khai thực hiện các dự án, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình, công khai, minh bạch, tuyệt đối không được để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, trục lợi chính sách, làm lãng phí, thất thoát tiền và tài sản Nhà nước và tăng cường sự giám sát của MTTQ Việt Nam, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp, nhân dân và cử tri đối với việc thực hiện các dự án này.

Về lập pháp, sau 1 năm triển khai Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 về Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan liên quan đã hoàn thành 81/137 nhiệm vụ lập pháp, hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát hoặc nghiên cứu, xây dựng mới (đạt 59,12% nhiệm vụ của cả nhiệm kỳ), trong đó, có 37/81 nhiệm vụ lập pháp đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành luật, pháp lệnh, nghị quyết và đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, tạo cơ sở pháp lý để Chính phủ, chính quyền địa phương áp dụng các biện pháp linh hoạt, quyết liệt, hiệu quả trong phòng, chống dịch bệnh, bảo vệ tính mạng, sức khỏe của nhân dân, hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động vượt qua khó khăn và bảo đảm an sinh xã hội; thúc đẩy quá trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội bền vững sau đại dịch Covid-19.

Trong năm 2022, Quốc hội đã xem xét, thông qua 12 luật, 34 nghị quyết (trong đó có 7 nghị quyết quy phạm pháp luật); Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua 2 pháp lệnh, 92 nghị quyết (trong đó có 17 nghị quyết quy phạm pháp luật). Các đạo luật được Quốc hội thông qua đều đạt được sự đồng thuận, thống nhất rất cao. Đây là thành quả của quá trình chuẩn bị kỹ lưỡng, từ sớm, từ xa của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội và các cơ quan hữu quan, sự phát huy dân chủ, tranh thủ tối đa trí tuệ, đóng góp của nhân dân, của cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước, các bậc lão thành cách mạng, các chuyên gia, nhà khoa học trong việc tiếp thu, giải trình thấu đáo những vấn đề lớn, quan trọng, những vấn đề còn ý kiến khác nhau. Có những vấn đề đến phút thứ “89” trước khi trình Quốc hội thông qua nếu còn ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn tiếp tục lắng nghe và giải trình đến cùng để quyết đáp của Quốc hội thực sự thuyết phục. Đây cũng là bài học quý để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lập pháp và các quyết sách khác của Quốc hội.

Về giám sát tối cao, trong năm 2022, Quốc hội đã tiến hành hai chuyên đề giám sát hết sức quan trọng, có tác động lâu dài đối với sự phát triển bền vững của đất nước gồm: “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành”“Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016 - 2021”. Quy hoạch là công cụ để các cấp, các ngành cụ thể hóa mục tiêu, phân bổ nguồn lực, sắp xếp không gian phát triển theo các mục tiêu của chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Còn thực hành tiết kiệm, chống lãng phí nhằm nâng cao hiệu quả huy động, quản lý, phân bổ và sử dụng các nguồn nhân lực, vật lực, tài lực để phát triển đất nước. Chúng ta làm tốt công tác quy hoạch rồi, xác định đúng đắn định hướng phát triển đất nước rồi mà không quản lý chặt chẽ, hiệu quả các nguồn lực phát triển thì cũng khó có thể đạt được mục tiêu đề ra, bởi thực tiễn đã cho thấy, trong không ít trường hợp lãng phí gây hậu quả nghiêm trọng không kém gì tham nhũng. Do đó, phải chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế và nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong cả hai lĩnh vực này. Đây cũng là mối quan hệ biện chứng giữa hai chuyên đề giám sát tối cao đầu tiên của Quốc hội Khóa XV.

Trong năm 2022, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục có nhiều đổi mới, thực chất, sôi động, được cử tri, nhân dân cả nước ghi nhận và đánh giá cao. Các nhóm vấn đề chất vấn đều được lựa chọn kỹ lưỡng, “trúng và đúng”, vừa có tính thời sự, cấp bách trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Qua chất vấn, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết xác định rõ những việc phải làm trong từng lĩnh vực và có giao thời hạn hoàn thành cụ thể làm cơ sở để giám sát việc thực hiện "lời hứa" của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ trưởng, trưởng ngành, tạo chuyển biến thực sự đối với từng lĩnh vực được chất vấn, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân và cử tri cả nước. Đây cũng là cơ sở để Quốc hội giám sát lại và xem xét lấy phiếu tín nhiệm tại kỳ họp cuối năm 2023.

Đặc biệt, từ năm 2022, các hoạt động giải trình về các vấn đề nóng, được dư luận, cử tri và nhân dân quan tâm, yêu cầu đã được các cơ quan của Quốc hội đẩy mạnh thực hiện, từ đó kịp thời tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn. Công tác dân nguyện của Quốc hội đi vào nền nếp, nhất là việc Ủy ban Thường vụ Quốc hội định kỳ xem xét báo cáo dân nguyện hàng tháng đã tạo chuyển biến rõ nét trong công tác này.

Lãnh đạo các quốc gia đánh giá cao vai trò và đóng góp thực chất của hợp tác nghị viện trong thúc đẩy quan hệ Việt Nam và các nước, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều diễn biến phức tạp và khó lường như hiện nay; ủng hộ và mong muốn xây dựng mối quan hệ nghị viện mẫu mực với Việt Nam, là trụ cột quan trọng tạo động lực cho quan hệ song phương ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn nữa và đóng góp cho hòa bình, ổn định, phát triển trong khu vực và thế giới.

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI
VƯƠNG ĐÌNH HUỆ

Từ chủ động, linh hoạt thích ứng trong đại dịch đã định hình một Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp

Về ngoại giao nghị viện, việc kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19 trên phạm vi toàn cầu đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động ngoại giao trực tiếp cả trên bình diện song phương và đa phương. Quốc hội đã triển khai hiệu quả đường lối đối ngoại đề ra tại Đại hội XIII của Đảng, phát huy tối đa lợi thế của ngoại giao nghị viện, đưa Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế, tăng cường sự tin cậy, hiểu biết lẫn nhau, cùng chia sẻ, thúc đẩy hợp tác và cùng nhau hướng về tương lai trên nền tảng vững chắc là lợi ích của người dân, sự phát triển ổn định, bền vững của mỗi nước và đóng góp cho hòa bình, ổn định, phát triển của cộng đồng quốc tế.

Chủ tịch Quốc hội Việt Nam đã thăm chính thức các nước láng giềng, các đối tác chiến lược trong khu vực và trên thế giới như: Hungary, Vương quốc Anh, Lào, Campuchia, Philippines, Australia, New Zealand; tham dự Đại hội đồng AIPA - 43... Quốc hội ta cũng đón 5 đoàn cấp Chủ tịch Quốc hội/Nghị viện các nước láng giềng và các đối tác quan trọng thăm chính thức nước ta. Quốc hội đã ký Thỏa thuận hợp tác với Quốc hội/Nghị viện của nhiều nước, cho thấy sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau giữa các cơ quan lập pháp, đồng thời, khẳng định đóng góp quan trọng của ngoại giao nghị viện trong việc thúc đẩy, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các nước.

Từ chủ động, linh hoạt thích ứng trong đại dịch đã định hình một Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp -0

Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đoàn Quốc hội, năm 2022, Đảng đoàn Quốc hội đã tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thành 2 chuyên đề thuộc Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045” bảo đảm đúng tiến độ, đạt yêu cầu về chất lượng, cùng với 4 chuyên đề đã được hoàn thành trong năm 2021, đóng góp quan trọng vào việc hoàn thiện Đề án, trình Trung ương ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới. Chỉ đạo triển khai quyết liệt các nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giao và hiện đang tích cực hoàn thiện các đề án, nhiệm vụ về: quy định của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống “lợi ích nhóm”, tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; quy định của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; hoàn thiện cơ chế giám sát của Quốc hội và HĐND các cấp để phòng, chống tiêu cực; sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tiêu cực phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, bảo đảm thống nhất, đồng bộ, hiệu lực, hiệu quả; rà soát, khắc phục những sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến đấu thầu, đấu giá, quản lý, sử dụng đất đai, tài sản công, tài chính, chứng khoán... Chỉ đạo tiến hành rà soát, bổ sung quy hoạch đại biểu Quốc hội chuyên trách, các chức danh ở các cơ quan của Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhiệm kỳ 2021 - 2026 và nhiệm kỳ 2026 - 2031; ban hành Quyết định phê duyệt quy hoạch thuộc thẩm quyền và báo cáo, đề xuất Ban Tổ chức Trung ương phê duyệt quy hoạch thuộc thẩm quyền...

Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đặc biệt chú trọng việc phối hợp công tác với các cơ quan Chủ tịch Nước, Chính phủ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tòa án Nhân dân Tối cao... để chủ động cùng với các cơ quan này kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Trong đó, Đảng đoàn Quốc hội và Ban Nội chính Trung ương đã ký Quy chế phối hợp công tác nhằm nghiên cứu, tham mưu với Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư những quan điểm, định hướng, chủ trương, chính sách lớn về công tác nội chính, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và cải cách tư pháp; công tác xây dựng pháp luật, giám sát tối cao, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước liên quan đến các lĩnh vực này.

Điểm lại những dấu ấn như vậy để thấy rằng, Quốc hội đã nỗ lực thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn trên tất cả các lĩnh vực, từ sự chủ động, linh hoạt thích ứng trong điều kiện bất thường của đại dịch Covid-19 đã định hình một Quốc hội chuyên nghiệp, trách nhiệm, luôn tiên phong đổi mới căn cơ từ bên trong Quốc hội, từ bên trong hệ thống cơ quan dân cử để ngày càng xứng đáng là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân cả nước, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất.

Đổi mới căn cơ từ bên trong Quốc hội
PV: Thưa Chủ tịch, Quốc hội luôn không ngừng đổi mới, ngày càng phải chuyên nghiệp hơn để thực hiện trọn vẹn trọng trách của mình đối với đất nước, với nhân dân. Năm 2022 là năm ghi dấu ấn nhiều đổi mới căn cơ của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội. Xin Chủ tịch chia sẻ thêm về điều này?

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: Đổi mới luôn là nhu cầu tự thân của Quốc hội trong suốt lịch sử 77 năm qua. Nối tiếp tinh thần đó và đặc biệt là trong bối cảnh nhiệm kỳ Khóa XV đứng trước những khó khăn, thách thức chưa từng có càng đòi hỏi Quốc hội phải đổi mới mạnh mẽ hơn để thực hiện hiệu quả vai trò, trách nhiệm của mình đối với nhân dân và đất nước. Những đổi mới trong công tác xây dựng pháp luật, giám sát tối cao, quyết định các vấn đề quan trọng quốc gia, công tác dân nguyện, chất vấn và trả lời chất vấn... đã được thực hiện ngay từ khi bắt đầu nhiệm kỳ tiếp tục được phát huy hiệu quả trong năm 2022 làm cho hoạt động của Quốc hội ngày càng bài bản, chuyên nghiệp.

Đặc biệt, trong năm 2022, Quốc hội đã tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về tổ chức, hoạt động theo đúng tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Chương trình hành động của Đảng đoàn Quốc hội thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và Nghị quyết số 161/2021/QH14 của Quốc hội. Trong đó, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 71/2022/QH15 ban hành Nội quy kỳ họp (sửa đổi), đổi mới căn cơ về công tác chuẩn bị, tiến hành kỳ họp, quy trình, thủ tục xem xét, quyết định nội dung tại kỳ họp, tăng cường dân chủ, bảo đảm pháp quyền, chuyên nghiệp và tinh thần chủ động của Quốc hội; phân định rõ thẩm quyền, đề cao trách nhiệm của các chủ thể tham gia kỳ họp Quốc hội, nhất là vai trò trung tâm của đại biểu Quốc hội.

Từ chủ động, linh hoạt thích ứng trong đại dịch đã định hình một Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 29/2022/UBTVQH15 ban hành Quy chế làm việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (sửa đổi), tiếp tục hoàn thiện quy trình, thủ tục thực hiện thẩm quyền của cơ quan thường trực của Quốc hội, bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ với quy định của luật, cải tiến quy trình, cách thức tổ chức phiên họp, tạo điều kiện thuận lợi trong công tác chỉ đạo, điều hành của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cùng với đó là Nghị quyết 21/NQ-UBTVQH15 về chức năng, nhiệm vụ của Ban Công tác đại biểu và Nghị quyết 22/NQ-UBTVQH15 về chức năng, nhiệm vụ của Văn phòng Quốc hội, Quy chế làm việc mẫu của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, góp phần củng cố vai trò, trách nhiệm của các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ.

Trong lĩnh vực giám sát, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết hướng dẫn hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và Nghị quyết hướng dẫn hoạt động giám sát của HĐND các cấp. Như vậy, một mặt, Quốc hội đã và đang thực hiện nhiều cách thức khác nhau để đưa cuộc sống vào luật, nâng cao chất lượng xây dựng luật, đồng thời đẩy mạnh giám sát việc đưa luật vào cuộc sống, tăng cường sự giám sát của các cơ quan dân cử để bảo đảm các luật được thực thi nhanh chóng, hiệu quả, thực sự kiến tạo sự phát triển.

Có những vấn đề đến phút thứ “89” trước khi trình Quốc hội thông qua nếu còn ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn tiếp tục lắng nghe và giải trình đến cùng để quyết đáp của Quốc hội thực sự thuyết phục. Đây cũng là bài học quý để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lập pháp và các quyết sách khác của Quốc hội. Quốc hội đã và đang thực hiện nhiều cách thức khác nhau để đưa cuộc sống vào luật, nâng cao chất lượng xây dựng luật, đồng thời đẩy mạnh giám sát việc đưa luật vào cuộc sống, tăng cường sự giám sát của các cơ quan dân cử để bảo đảm luật pháp được thực thi nhanh chóng, hiệu quả, thực sự kiến tạo sự phát triển.

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI
VƯƠNG ĐÌNH HUỆ

PV: Thưa Chủ tịch, năm 2023 là năm bản lề có ý nghĩa quan trọng đối với việc thực hiện kế hoạch 5 năm 2020 - 2025, hướng đến các mục tiêu 100 năm thành lập Đảng, 100 năm thành lập Nước. Xin Chủ tịch chia sẻ những ưu tiên, trọng tâm hoạt động của Quốc hội trong thời gian tới?

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: Năm 2023, dự báo tình hình kinh tế và chính trị - an ninh thế giới vẫn diễn biến phức tạp, khó lường. Ở trong nước, áp lực lạm phát, tỷ giá, lãi suất tăng cao; thị trường tiền tệ, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản còn tiềm ẩn rủi ro; hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và người dân còn nhiều khó khăn. Trên tinh thần chỉ đạo của Trung ương, tại Nghị quyết về kế hoạch kinh tế - xã hội năm 2023, Quốc hội đã xác định rõ các ưu tiên trọng tâm là: phải kiên trì giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đặc biệt là cân đối về tài chính, ngân sách nhà nước; đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực nội tại, tính tự chủ, khả năng chống chịu và tính thích ứng của nền kinh tế; củng cố, phát huy và tạo lập các động lực tăng trưởng mới trong trung hạn và dài hạn; nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật gắn với nâng cao hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện pháp luật; quyết liệt và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các đột phá chiến lược, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, nhất là các dự án quan trọng, trọng điểm quốc gia; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đẩy mạnh ứng dụng và phát triển khoa học, công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đổi mới sáng tạo...

Mọi hoạt động, quyết sách của Quốc hội đều phải hướng đến việc thực hiện các nhiệm vụ, yêu cầu này, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, rào cản, tạo khuôn khổ pháp lý mới, phù hợp cho sự phát triển của đất nước trong giai đoạn nhiều khó khăn, thử thách hiện nay. Với tinh thần này, ngay đầu năm 2023, Quốc hội đã tiến hành Kỳ họp bất thường lần thứ Hai xem xét, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng như: Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050; dự án Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi); tổng kết, đánh giá việc thực hiện quy định tại khoản 3 Nghị quyết số 30/2021/QH15; xem xét, quyết định việc tiếp tục thực hiện một số chính sách liên quan đến công tác phòng, chống dịch Covid-19 tại Nghị quyết số 30/2021/QH15 và cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 1.1.2023 mà chưa kịp gia hạn theo quy định của Luật Dược...

Đặc biệt, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội sẽ tập trung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đất đai (sửa đổi), hoàn thành các nhiệm vụ lập pháp theo đúng kế hoạch đã đề ra. Tổ chức thực hiện hiệu quả 4 chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhất là 2 chuyên đề giám sát tối cao “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”“Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025, phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030”; tiến hành lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn; triển khai thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW của Trung ương về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới, nhất là các nhiệm vụ liên quan trực tiếp tới Quốc hội đã được Trung ương nhấn mạnh tại Nghị quyết.

PV: Nhiều thành viên Chính phủ từng chia sẻ rằng, sự chủ động, đồng hành và những đổi mới căn cơ của Quốc hội vừa qua tạo áp lực nhưng đồng thời cũng là động lực rất lớn để thúc đẩy sự đổi mới, hành động quyết liệt của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương. Với những yêu cầu đặt ra tại Nghị quyết 27-NQ/TW và niềm tin, sự kỳ vọng của nhân dân, xin Chủ tịch cho biết những định hướng đổi mới của Quốc hội?

CHỦ TỊCH QUỐC HỘI VƯƠNG ĐÌNH HUỆ: Tại Nghị quyết số 27-NQ/TW, Ban Chấp hành Trung ương đã đặt ra nhiều yêu cầu cụ thể về tiếp tục đổi mới tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội nhằm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Một số yêu cầu đã được Quốc hội cập nhật ngay, thể hiện rõ nét trong thực tiễn hoạt động của Quốc hội, trong các Nghị quyết mới được thông qua trong năm 2022.

Thời gian tới, Quốc hội sẽ tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện khung khổ pháp lý nhằm tiếp tục xây dựng Quốc hội thực sự là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất; phát huy tính dân chủ, pháp quyền, hiện đại, chuyên nghiệp, khoa học, công khai, minh bạch, hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức và hoạt động, bảo đảm Quốc hội thực hiện tốt chức năng lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước; hoàn thiện cơ chế giám sát của cử tri và cơ chế, phương thức, tiêu chí đánh giá đối với đại biểu Quốc hội; bảo đảm các điều kiện để đại biểu Quốc hội thực hiện tốt vai trò trung tâm của mình.

Cùng với đó, Quốc hội cũng sẽ tiếp tục đổi mới tổ chức, hoạt động theo hướng tăng hợp lý số lượng kỳ họp của Quốc hội; kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ do Hiến pháp quy định; đề cao vị trí, vai trò, kiện toàn tổ chức, nâng cao năng lực hoạt động của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo hướng rành mạch, chủ động, trách nhiệm, chuyên sâu, nhạy bén; hoàn thiện thiết chế Tổng Thư ký Quốc hội, Ban Thư ký Quốc hội; xây dựng Quốc hội điện tử. Tiếp tục đổi mới căn bản, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động lập pháp, bảo đảm quản trị quốc gia bằng Hiến pháp và pháp luật, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế; xác định rõ hơn phạm vi, đối tượng, phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn; nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản quy phạm pháp luật, chú trọng việc theo dõi, xem xét, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát; thực hiện nghiêm việc lấy phiếu tín nhiệm của Quốc hội. Ðổi mới quy trình quyết định về ngân sách nhà nước bảo đảm thực chất, đi đôi với giám sát việc thực hiện ngân sách, từng bước thay thế việc ban hành các nghị quyết bằng các đạo luật về tài chính, ngân sách.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Chủ tịch Quốc hội!

Từ chủ động, linh hoạt thích ứng trong đại dịch đã định hình một Quốc hội ngày càng chuyên nghiệp -0

 Phạm Thúy thực hiện